Πάπας Γρηγόριος Δ΄
Ο 'Πάπας Γρηγόριος Δ΄ (Papa Gregorio IV, 795 – 25 Ιανουαρίου 844) ήταν Πάπας της Ρώμης και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (827 - 25 Ιανουαρίου 844)[1]. Η περίοδος της παποσύνης του χαρακτηρίστηκε από τις έντονες προσπάθειες να παρέμβει στις διαμάχες που είχαν ξεσπάσει ανάμεσα στον αυτοκράτορα Λουδοβίκο τον Ευσεβή και τους γιους του. Την ίδια εποχή διαλύθηκε επίσης η Αυτοκρατορία των Καρολιδών (843).
Πάπας Γρηγόριος Δ΄ | |
---|---|
Από | Οκτώβριος 827 |
Έως | 25 Ιανουαρίου 844 |
Προκάτοχος | Βαλεντίνος |
Διάδοχος | Σέργιος Β΄ |
Προσωπικά στοιχεία | |
Γέννηση | 795 Ρώμη , Παπικά Κράτη |
Θάνατος | 25 Ιανουαρίου 844 Ρώμη , Παπικά Κράτη |
Άνοδος στον παπικό θρόνο
ΕπεξεργασίαΟ Γρηγόριος ήταν γιος ενός Ρωμαίου πατρικίου με το όνομα Ιωάννης, έγινε σύντομα διάσημος για τις ικανότητες του στην μάθηση.[2] Την εποχή του πάπα Πασχάλη Α΄ χρίστηκε ιερέας, όταν πέθανε πολύ πρόωρα ο Πάπας Βαλεντίνος (827) ο Γρηγόριος ήταν Καρδινάλιος-ιερέας στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου της Ρώμης.[3] Ο Γρηγόριος Δ΄ νομιμοποιήθηκε από την αριστοκρατία όπως όλοι οι προκάτοχοι του, συμφώνησαν ομόφωνα να εκλεγεί επίσκοπος της Ρώμης. Την εποχή της εκλογής του βρισκόταν στην Βασιλική των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, παρά τις διαμαρτυρίες για την εκλογή του εγκαταστάθηκε τον Οκτώβριο του 827 στο Ανάκτορο του Λατερανού.[4][5] Η άνοδος του στον παπικό θρόνο αποτελεί συνέχεια στις προσπάθειες της αριστοκρατίας να ελέγξει την πολιτική κατάσταση, γεγονός που είχε ξεκινήσει από την εποχή της παποσύνης του Ευγένιου Β΄.[6] Η ορκωμοσία του Γρηγορίου Δ΄ καθυστέρησε μέχρι την ημέρα που την επιβεβαίωσε ο αυτοκράτορας Λουδοβίκος ο Ευσεβής (29 Μαρτίου 828). Οι αυτοκρατορικοί απεσταλμένοι τον προειδοποίησαν ότι είναι υποχρεωμένος να εφαρμόσει το Σύμφωνο (824) που επιβάλει στον Πάπα αυτοκρατορική επιβεβαίωση.[7] Οι φήμες λένε ότι προσπάθησε να ορκιστεί χωρίς αυτοκρατορική επιβεβαίωση κάτι που ενόχλησε τον αυτοκράτορα και τον εξέπληξε.[8] Ο Γρηγόριος Δ΄ συμμορφώθηκε τελικά με το Σύνταγμα του 824, έστειλε απεσταλμένους στον Λουδοβίκο τον Ευσεβή (828, 829) για να συζητήσουν τα εκκλησιαστικά θέματα. Τον Ιανουάριο του 829 ενεπλάκη σε μια διαμάχη με το Αβαείο του Φάρφα σχετικά με την ιδιοκτησία της μοναστικής γης. Σε ένα δικαστήριο που έγινε παρουσία εκπροσώπων του πάπα και του αυτοκράτορα ο ηγούμενος του Φάρφα ισχυρίστηκε ότι οι Φράγκοι τους χάρισαν τα εδάφη αλλά ο Πάπας Αδριανός Α΄ και ο Πάπας Λέων Γ΄ τους έκαναν παράνομη κατάσχεση.[9] Ο αυτοκρατορικός απεσταλμένος πείστηκε με τα επιχειρήματα του ηγούμενου και αποφάσισε υπέρ της μονής.[10] Ο Γρηγόριος Δ΄ αρνήθηκε να δεχτεί την απόφαση αλλά αναγκάστηκε τελικά να συμμορφωθεί για άλλη μια φορά με τις αυτοκρατορικές εντολές.[11]
Οι εμφύλιοι των Καρολιδών
ΕπεξεργασίαΤα προηγούμενα χρόνια (817) ο Πάπας Πασχάλης Α΄ είχε επικυρώσει την απόφαση του Λουδοβίκου του Ευσεβούς για την διαίρεση της αυτοκρατορίας ανάμεσα στους τρεις γιους του : Λοθάριος Α΄, Πεπίνος Α΄ της Ακουιτανίας και Λουδοβίκος ο Γερμανικός. Τα επόμενα χρόνια ωστόσο ο αυτοκράτορας συγκρούστηκε με τους γιους του και αποφάσισε να ακυρώσει την διαίρεση του 817 παραχωρώντας ένα βασίλειο και στον μικρότερο γιο του με την δεύτερη σύζυγο του Ιουδήθ Κάρολο τον Φαλακρό. Ο Γρηγόριος Δ΄ έστειλε επιστολή στους Φράγκους επισκόπους με την οποία κατέκρινε τον αυτοκράτορα για την νέα του απόφαση (829).[12] Το επόμενο έτος (830) αφού ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής συμφιλιώθηκε με τους γιους του, ο Γρηγόριος Δ΄ αποφάσισε να απελευθερωθεί η Ιουδήθ μητέρα του Καρόλου του Φαλακρού από το μοναστικό πέπλο και να επιστρέψει στον αυτοκράτορα.[13] Ο πόλεμος ανάμεσα στον Λουδοβίκο τον Ευσεβή και τους μεγαλύτερους γιους του ξέσπασε πάλι (833). Ο Γρηγόριος Δ΄ προσπάθησε να πλησιάσει τον Λοθάριο Α΄ με στόχο να τον συμφιλιώσει με τον πατέρα του, ήταν αποφασισμένος σε τέτοιο βαθμό που εγκατέλειψε την Ρώμη.[14] Οι Φράγκοι επίσκοποι που υποστήριζαν τον Λουδοβίκο τον Ευσεβή θεώρησαν την πράξη αυτή ως κίνηση υποστήριξης του Λοθάριου Α΄, τον απείλησαν ακόμα και ότι θα τον καθαιρέσουν από πάπα.[15] Ο Γρηγόριος Δ΄ ενοχλημένος από την στάση του τους απάντησε ότι ο πάπας είναι ανώτερος από τον αυτοκράτορα.[16] H πλειοψηφία των Φράγκων επισκόπων αρνήθηκε με κάθε τρόπο την επέμβαση του πάπα στις αυτοκρατορικές υποθέσεις τονίζοντας ότι τον πρώτο ρόλο έχουν οι τοπικοί επίσκοποι.[17]
Οι στρατοί του Λουδοβίκου του Ευσεβούς με δύο από τους γιους του συναντήθηκαν κοντά στο Κολμάρ (24 Ιουνίου 833). Οι γιοι του αυτοκράτορα συναντήθηκαν με τον Γρηγόριο Δ΄ και προσπάθησαν να τον πείσουν να μεσολαβήσει στον πατέρα τους για ειρήνη. Ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής αρνήθηκε στην αρχή να τον δει, τελικά άλλαξε γνώμη και πείστηκε να κλείσει ειρήνη με τους γιους του.[18] Ο Γρηγόριος Δ΄ σύντομα αναγνώρισε ότι ο Λοθάριος Α΄ τον είχε προδώσει, του απαγόρευσε να επιστρέψει στον αυτοκράτορα και ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής αναγκάστηκε να παραδοθεί άνευ όρων στον γιο του. Ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής καθαιρέθηκε, ταπεινώθηκε και ο Λοθάριος Α΄ ανακηρύχτηκε μόνος αυτοκράτορας.[19] Ο Γρηγόριος Δ΄ επέστρεψε στην Ρώμη, ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής αποκαταστάθηκε στο αυτοκρατορικό αξίωμα (834) αλλά με αρκετά ελαττωμένες εξουσίες, ο Λοθάριος Α΄ διατήρησε το Βασίλειο της Ιταλίας. Ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής έστειλε αντιπροσωπεία στην Ρώμη με στόχο να διερευνήσει το θέμα σχετικά με την συμμετοχή του πάπα στην ανατροπή του από τον γιο του. Ο Γρηγόριος Δ΄ ορκίστηκε ότι ήταν πάντα πιστός στον αυτοκράτορα και όλες οι προσπάθειες του είχαν στόχο να τον συμφιλιώσει με την οικογένεια του, οι αντιπρόσωποι πείστηκαν και επέστρεψαν στον Λουδοβίκο.[20] Μετά την αποτυχία της επέμβασης του στις αυτοκρατορικές υποθέσεις ο Γρηγόριος Δ΄ αποφάσισε να ασχοληθεί στην Ρώμη αποκλειστικά με τα εκκλησιαστικά θέματα.[21] Ο Λοθάριος Α΄ ξεκίνησε ως βασιλιάς και κυρίαρχος της Ιταλίας την λεηλασία της Ρωμαϊκής εκκλησίας, ο πατέρας έστειλε αντιπροσωπεία στην Ιταλία να διερευνήσει την κατάσταση. Ο Γρηγόριος Δ΄ αν και άρρωστος έστειλε μέσω των απεσταλμένων επιστολή στον Λουδοβίκο τον Ευσεβή με την οποία του τόνιζε τις λεηλασίες του γιου του και την επίθεση του στην Μπολόνια.[22] Ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής πέθανε κατόπιν (840), ο Λοθάριος Α΄ έμεινε μόνος αυτοκράτορας και ξεκίνησε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στον ίδιο και τα αδέλφια του, ο Γρηγόριος Δ΄ έστειλε τον αρχιεπίσκοπο της Ραβέννας Γεώργιο να μεσολαβήσει για ειρήνη.[23] Ο Προυδέντιος οφ Τρουά αναφέρει ότι ο Λοθάριος Α΄ απαγόρευσε στον Γεώργιο να προσεγγίσει τα αδέλφια του. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο Γεώργιος προσπάθησε να δωροδοκήσει τον Λοθάριο Α΄ με στόχο να γίνει ανεξάρτητος αρχιεπίσκοπος αλλά αιχμαλωτίστηκε στην "μάχη του Φοντενουά".[24] Ακολούθησε η Συνθήκη του Βερντέν (843) με την οποία η αυτοκρατορία του Καρολομάγνου χωρίστηκε στα τρία, ο Λοθάριος Α΄ διατήρησε τον αυτοκρατορικό τίτλο και παρέμεινε βασιλιάς της Ιταλίας. Ο Γρηγόριος Δ΄ πέθανε (25 Ιανουαρίου 844) και τάφηκε στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου, τον διαδέχθηκε ο Πάπας Σέργιος Β΄.[6]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Herbermann, Charles, ed. (1913). "Pope Gregory IV" . Catholic Encyclopedia
- ↑ Mann, σ. 190; DeCormenin, σ. 218
- ↑ Mann, σ. 189
- ↑ Mann, σ. 190
- ↑ Hughes, Philip, History of the Church, Τομ. 2 (1948), σ. 183
- ↑ 6,0 6,1 Levillain, σ. 644
- ↑ Levillain, σ. 644; Mann, σ. 191
- ↑ DeCormenin, σ. 218
- ↑ Mann, σσ. 191-192
- ↑ DeCormenin, σ. 219
- ↑ Mann, σ. 192
- ↑ Mann, σ. 194
- ↑ Mann, σσ. 195-196
- ↑ Mann, σσ. 197-198
- ↑ Mann, σσ. 199–200; DeCormenin, σ. 219
- ↑ Mann, σσ. 201-202
- ↑ Noble, Thomas, The Papacy in the Eighth and Ninth Centuries, in The New Cambridge Medieval History, Τομ. 1 (1995), σ. 584
- ↑ Mann, σσ. 202-203
- ↑ Mann, σ. 203
- ↑ DeCormenin, σ. 220
- ↑ Levillain, σ. 644; Mann, σσ. 204-205
- ↑ Mann, σσ. 205-206
- ↑ Mann, σ. 207
- ↑ Mann, σσ. 207-208
Πηγές
Επεξεργασία- Levillain, Philippe, The Papacy: Gaius-Proxies, Routledge (2002)
- Mann, Horace K., The Lives of the Popes in the Early Middle Ages, Vol. II: The Popes During the Carolingian Empire, 795-858 (1906)
- DeCormenin, Louis Marie; Gihon, James L., A Complete History of the Popes of Rome, from Saint Peter, the First Bishop to Pius the Ninth (1857)