Το γραμματόσημο της 1 πένας σε μαύρο χρώμα, αγγλ.: Penny Black ήταν το πρώτο με κόλλα γραμματόσημο στον κόσμο, που χρησιμοποιήθηκε σε δημόσιο ταχυδρομικό σύστημα. Το γραμματόσημο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 1 Μαΐου 1840, αλλά δεν ήταν έγκυρο για χρήση μέχρι τις 6 Μαΐου.

1d (μαύρο) του 1840: το πρώτο γραμματόσημο. Η θέση του γραμματοσήμου στην πλάκα εκτύπωσης είναι γραμμή Μ (13), στήλη Η (8).

Το 1837, τα ταχυδρομικά τέλη της Βρετανίας ήταν υψηλά, περίπλοκα και ανομοιόμορφα. Για να απλοποιήσει τα πράγματα, ο Σερ Ρόουλαντ Χιλ πρότεινε το με κόλλα γραμματόσημο, που να δείχνει την προκαταβολή των ταχυδρομικών τελών. [1] Εκείνη την εποχή ήταν φυσιολογικό ο παραλήπτης να καταβάλλει τα ταχυδρομικά τέλη κατά την παράδοση, κόστος που χρεώνεται από την επιστολή και την απόσταση που έχει ταξιδέψει. Αντίθετα, η Μαύρη Πέννα επέτρεψε την επιστολή έως και 1⁄2 ουγγιάς (14 γραμ.) να παραδίδονται με σταθερό ρυθμό 1d (μίας πένας), ανεξάρτητα από την απόσταση.[1]

Το γραμματόσημο 1 πένας (μαύρο), με κόκκινη ακύρωση, που ήταν δύσκολο να δει κάποιος και εύκολα να αφαιρεθεί
Μεγάλο τυπογραφικό φύλλο με το γραμματόσημο της 1 πένας (μαύρο).
Η εκτυπωτική μηχανή του Τζέικομπ Πέρκινς, που τύπωσε το "μαύρο της 1d" και το "μπλε των 2d", στις Φιλοτελικές Συλλογές της Βρετανικής Βιβλιοθήκης.

Στις 13 Φεβρουαρίου 1837, ο Σερ Ρόουλαντ Χιλ πρότεινε σε μια κυβερνητική έρευνα τόσο την ιδέα ενός προπληρωμένου γραμματοσήμου, όσο και ενός προπληρωμένου φακέλου, δηλ. ενός ξεχωριστού φύλλου που διπλωνόταν για να σχηματίσει ένα περίβλημα για την μεταφορά επιστολών.[2] Ο Ρ. Χιλ έλαβε συμβόλαιο δύο ετών για να διοικήσει το νέο σύστημα, και μαζί με τον Χένρι Κόουλ ανακοίνωσε έναν διαγωνισμό, για να σχεδιάσει τα γραμματόσημα. Από τις περίπου 2.600 εγγραφές, όμως, καμία δεν θεωρήθηκε κατάλληλη, οπότε επιλέχθηκε ένα πρόχειρο σχέδιο, που εγκρίθηκε από τον Ρ. Χιλ, με το εύκολα αναγνωρίσιμο προφίλ της βασίλισσας Βικτωρίας. Ο Ρ. Χιλ πίστευε ότι αυτό θα ήταν δύσκολο να πλαστογραφηθεί.

Το σχέδιο Επεξεργασία

Το πορτρέτο της Βικτωρίας χαραγμένο από τον Τσαρλς Χιθ και τον γιο του Φρέντερικ, με βάση ένα σκίτσο που παρείχε ο Χένρι Κόρμποουλντ. Το σκίτσο του Κόρμποουλντ βασίστηκε με τη σειρά του στο σαν σε καμέα κεφάλι του 1834, από τον Γουίλιαμ Γουάιον, το οποίο χρησιμοποιήθηκε σε ένα μετάλλιο για να τιμήσει την επίσκεψη της βασίλισσας στην Πόλη του Λονδίνου το 1837.[3][4] Αυτό το πορτρέτο της Βικτώριας παρέμεινε στα βρετανικά γραμματόσημα μέχρι το τέλος της το 1901. Όλα τα βρετανικά γραμματόσημα εξακολουθούν να φέρουν ένα πορτρέτο ή μορφή του μονάρχη, κάπου στο σχέδιο. Τα πρώτα γραμματόσημα δεν χρειαζόταν να δείχνουν τη χώρα έκδοσης, οπότε δεν περιλάμβαναν όνομα χώρας. Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει η μόνη χώρα στον κόσμο, που παραλείπει το όνομά της στα γραμματόσημα. Η εικόνα του μονάρχη σηματοδοτεί το Ηνωμένο Βασιλειο ως χώρα προέλευσης.[5][6]

Αρχικά, ο Ρ. Χιλ διευκρίνισε ότι τα γραμματόσημα θα πρέπει να είναι τετράγωνα πλευράς 3/4 ίντσας[7][8], αλλά άλλαξε το σχήμα σε ορθογώνιο με πλάτος 3/4 ίντσας και ύψος 7/8 ίντσας[9] (περίπου 19 x 22 χλστ.) για να φιλοξενήσει μία επιγραφή στο κάτω μέρος. Η λέξη "POSTAGE" στην κορυφή του σχεδίου το ξεχωρίζει από ένα χαρτόσημο, που χρησιμοποιείτο εδώ και καιρό στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το βάθος του πορτρέτου αποτελείται από λεπτά χαραγμένες γραμμές μηχανής. Αριστερά και δεξιά υπάρχει ένα δαντελωτό σχέδιο. Επάνω γράφει POSTAGE, όπου οι δύο επάνω γωνίες έχουν σταυρό της Μάλτας, που στο κέντρο του έχει ηλιακό δίσκο με ακτίνες. Κάτω γράφει ONE PENNY και οι δύο κάτω γωνίες δείχνουν τη θέση του γραμματοσήμου στο φύλλο εκτύπωσης: από το ΑΑ (επάνω αριστερά) ως το ΤL (κάτω δεξιά). Τα φύλλα, εκτυπωμένα από τον Πέρκινς Μπέικον, αποτελούνταν από 240 γραμματόσημα σε 20 (T) σειρές 12 (L) στηλών. Ένα πλήρες φύλλο κόστιζε 240 πένες δηλ. 20 σελίνια (δηλ. 1 λίρα), ενώ μια σειρά από 12 γραμματόσημα κόστιζε 1 σελίνι. Όπως υποδηλώνει και το όνομα, το γραμματόσημα εκτυπώθηκε με μαύρο μελάνι. Τυπώθηκε και ένα των 2d σε μπλε, για το κόστος εξωτερικού, που ήταν διπλό (για επιστολή μέχρι 1 ουγγιάς (28 γραμμαρίων): εκδόθηκε στις 8 Μαΐου 1840.

Η έκδοση Επεξεργασία

Παρόλο που τα γραμματόσημα δεν εκδόθηκαν επίσημα για πώληση μέχρι τις 6 Μαΐου 1840, ορισμένα γραφεία, όπως αυτά στο Μπαθ, πώλησαν γραμματόσημα ανεπίσημα πριν από εκείνη την ημερομηνία. Υπάρχουν φάκελοι που έχουν ταχυδρομική σήμανση στις 2 Μαΐου, ενώ ένα μόνο παράδειγμα είναι γνωστό για φάκελο που σημάνθηκε την 1η Μαΐου 1840.[10] Όλα τα ταχυδρομεία του Λονδίνου έλαβαν επίσημα προμήθειες των νέων γραμματοσήμων, αλλά άλλα γραφεία σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο δεν το έκαναν, συνεχίζοντας να αποδέχονται πληρωμές για ταχυδρόμηση με μετρητά για μια περίοδο.

Η Μαύρη Πένα κράτησε λιγότερο από ένα χρόνο. Την κόκκινη ακύρωση ήταν δύσκολο να τη δει κανείς επάνω στο μαύρο σχέδιο, και το κόκκινο μελάνι ήταν εύκολο να αφαιρεθεί· και τα δύο καθιστούσαν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση ακυρωμένων γραμματοσήμων. Τον Φεβρουάριο του 1841, το θησαυροφυλάκιο (ταμείο) άλλαξε στην Πένι Ρεντ (Penna Red) και άρχισε να χρησιμοποιεί μαύρο μελάνι για ακυρώσεις, το οποίο ήταν πιο αποτελεσματικό και δύσκολο να αφαιρεθεί. Ωστόσο, οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να ξαναχρησιμοποιούν σφραγισμένα γραμματόσημα, με τον συνδυασμό των μη ακυρωθέντων μερών δύο γραμματοσήμων για να σχηματίσουν ένα μη χρησιμοποιημένο γραμματόσημο, οπότε το 1864, ως περαιτέρω προστασία, τα αστέρια στις επάνω γωνίες στην Πένι Ρεντ αντικαταστάθηκαν από τα γράμματα ελέγχου των κάτω γωνιών, με αντίστροφη σειρά.

Το φύλλο "τυπωθείτω" (imprimatur) Επεξεργασία

Τα φύλλα τυπωθείτω (imprimatur) είναι από τα πρώτα φύλλα γραμματοσήμων που εκτυπώνονται από μια τελική πλάκα εκτύπωσης. Το πραγματικό imprimatur ("να τυπωθεί") αναφέρεται στην γραπτή άδεια των υπαλλήλων του Εσωτερικών Τελών, που καταγράφεται στο πίσω μέρος του φύλλου γραμματοσήμων. Τον 19ο αι. ήταν συνηθισμένο για τους αξιωματούχους να αφαιρούν κάποια γραμματόσημα από κάθε φύλλο, για να τα δίνουν ως δώρα σε αξιωματικούς και άλλους σημαντικούς ανθρώπους. Επομένως, μπορούν να βρεθούν για πώληση στην ανοικτή αγορά τα μεμονωμένα γραμματόσημα από ένα φύλλο imprimatur.

Ένα πλήρες φύλλο της Μαύρης Πένας, χωρίς γράμματα ελέγχου, έχει το Βρετανικό Ταχυδρομικό Μουσείο.[11] Το μοναδικό αυτό στοιχείο είναι στην πραγματικότητα ένα φύλλο δοκιμίου, και κατά τον ορισμό δεν είναι ένα φύλλο imprimatur.

Εκτύπωση Επεξεργασία

 
Τυπογραφικό φύλλο των έξι, πλάκα ΙΙ.

Η Μαύρη Πένα εκτυπώθηκε από δύο πλάκες Ι και ΙΙ. Καθώς η πλάκα Ι ανακαινίστηκε εντελώς μετά από υπερβολική φθορά, θεωρείται γενικά ότι είναι δύο ξεχωριστές πλάκες, οι Ια (αρχική) και Ιβ )ανακαινισμένη). Η πλάκα ΙΙ προοριζόταν αρχικά αποκλειστικά για την εκτύπωση κόκκινων γραμματοσήμων, αλλά ένας μικρός αριθμός τυπώθηκε σε μαύρο. Αυτά είναι σπάνια.

Τα γραμματόσημα εκτυπώνονταν χωρίς διατρήσεις οδοντώσεων φύλλα, και κόβονταν προσεκτικά με ψαλίδι, για πώληση και χρήση. Ως αποτέλεσμα, τα γραμματόσημα με κακοκομμένα περιθώρια ή χωρίς περιθώρια είναι συνηθισμένα και αξίζουν πολύ λίγο, ενώ τα παραδείγματα με τέσσερα σαφή περιθώρια είναι σπάνια και πολύτιμα, και έχουν πολύ υψηλές τιμές, ειδικά αν είναι ασφράγιστα.

Ένα αρχικό τυπογραφικό πιεστήριο για τη Μαύρη Πένα, το με κύλινδρο "D" πιεστήριο, που εφευρέθηκε από τον Τζέικομπ Πέρκινς και κατοχυρώθηκε το 1819, είναι στην έκθεση στη Βρετανική Βιβλιοθήκη στο Λονδίνο. Η συνολική εκτύπωση ήταν 286.700 φύλλα, που περιείχαν συνολικά 68.808.000 γραμματόσημα. [12] Πολλά σώθηκαν και σε σφραγισμένη κατάσταση παραμένουν εύκολα διαθέσιμα στους συλλέκτες γραμματοσήμων. [13] Τα μόνα γνωστά πλήρη φύλλα της Μαύρης Πένας ανήκουν στο Βρετανικό Ταχυδρομικό Μουσείο. [11]

Τα αρχικά "V R" Επεξεργασία

Εκτός από τη γενική έκδοση της Μαύρης Πένας, παράχθηκε ένα παρόμοιο γραμματόσημο που προοριζόταν για το επίσημο (κυβερνητικό) ταχυδρομείο, με τα γράμματα "V" και "R" (Victoria Regina) να αντικαθιστούν τoυς σταυρoύς στις ανώτερες γωνίες. Επειδή το ευρύ κοινό δέχτηκε γρήγορα τα γραμματόσημα και απαξίωσε το υλικό (φακέλους και επιστολόχαρτα) του σχεδιαστή Μώλρεντυ, που παρήχθησαν ταυτόχρονα, τεράστιες ποσότητες υλικού Μώλρεντυ δόθηκαν για επίσημη χρήση σε κυβερνητικά τμήματα, όπως το φορολογικό γραφείο, και η ιδέα της εισαγωγής επίσημου γραμματοσήμου εγκαταλείφθηκε. Υπάρχουν μόνο λίγα ταχυδρομικά παραδείγματα, τα οποία προέρχονται πιθανότατα από τα δείγματα που περιέχονταν στις εγκυκλίους του ταχυδρομείου, που εκδίδονταν ως προκαταρκτική ειδοποίηση των νέων γραμματοσήμων. Τέσσερα είναι γνωστά σε φακέλους. Τα περισσότερα από τα ακυρωμένα παραδείγματα προέρχονται από δοκιμές τύπων ακυρώσεως, μελανιών και πειραματισμών με την αφαίρεσή τους. Αυτές οι δοκιμές οδήγησαν στην αλλαγή από μαύρα σε κόκκινα γραμματόσημα, και την αντίστροφη αλλαγή για το χρώμα των ακυρώσεων.

Στον καθημερινό πολιτισμό Επεξεργασία

 
Η πινακίδα της παμπ Penny Black, η οποία ήταν πρώην ταχυδρομείο, στην Οξφόρδη.

Καθώς θεωρείται μία εικόνα βρετανικού πολιτισμού, το σχέδιο της Μαύρης Πέννας εμφανίζεται στην ενότητα καινοτομίας της Β σειράς του βρετανικού διαβατηρίου, που εκδόθηκε το 2015. [14] Επίσης το 2015, η μηχανή αναζήτησης Google σηματοδότησε την 175η επέτειο του γραμματοσήμου με ένα doodle της Μαύρης Πένας. [15]

Βλέπε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

Αναφορές και πηγές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «The Penny Post revolutionary who transformed how we send letters». BBC. https://www.bbc.co.uk/news/business-48844278. Ανακτήθηκε στις 14 August 2019. 
  2. Muir, Douglas N (1990).
  3. Hill, H. W. (1940). The Fight for the Penny Post. London: Warne. σελίδες 75–7. 
  4. Taylor, R. A. «Wyon City Medal – 1837». Images of the World. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2013. 
  5. Garfield, Simon (Ιανουαρίου 2009). The Error World: An Affair with Stamps. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. σελ. 118. ISBN 978-0-15-101396-8. 
  6. O'Donnell, Kevin· Winger, Larry (1997). Internet for Scientists. CRC Press. σελ. 19. ISBN 90-5702-222-2. 
  7. Edward Denny Bacon, "The line-engraved postage stamps of Great Britain printed by Perkins, Bacon & Co.", 1920
  8. Letter from Rowland Hill, 16 December 1839, to Perkins, Baker and Petch.
  9. Memo from Rowland Hill, 31 December 1839.
  10. Feldman, David (17 Φεβρουαρίου 1999). The First Cover: May 1, 1840 (PDF). Geneva: David Feldman. σελίδες 1–17. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017. 
  11. 11,0 11,1 «Queen Victoria Stamps». The British Postal Museum & Archive. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2015. 
  12. «Great Britain: Wednesday, May 6, 1840». First Issues Collectors Club. 3 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2013. 
  13. «Penny Black stamps price guide». 
  14. «Introducing the new UK passport design». Gov.uk. 7 November 2016. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/473495/HMPO_magazine.pdf. 
  15. «What is a Penny Black stamp? Google Doodle celebrates landmark British design». The Independent. 7 November 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 May 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220525/https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/175th-anniversary-of-the-penny-black-stamp-google-doodle-celebrates-landmark-british-design-10217406.html. 

Συνεχείς αναγνώσεις Επεξεργασία

  • Holyoake, Alan. The World's First Postage Stamp. London: Royal Philatelic Society, London, 2013 (ISBN 978-0-900631-73-3), 159p.
  • Jackson, Mike. May Dates: A survey of Penny Blacks, Twopenny Blues, Mulreadys and caricatures used during May 1840. Melton Mowbray, Leicestershire: Mike Jackson Publications, c1999. (ISBN 0-952827-41-7)ISBN 0-952827-41-7.
  • Litchfield, Percy C. Guide Lines To The Penny Black: a detailed description of each one of the 2880 stamps and the plates from which it was printed. London: R. Lowe, 1979.
  • Muir, Douglas N. Postal Reform and the Penny Black: A New Appreciation. London: National Postal Museum, 1990 (ISBN 0-951594-80-X)
  • Nissen, Charles. Great Britain: The Penny Black: Its Plate Characteristics. Kent, [England]: F. Hugh Vallancey, 1948.
  • Nissen, Charles and Bertram McGowan. The Plating of The Penny Black Postage Stamp Of Great Britain, 1840: with a description of each individual stamp on the eleven different plates, affording a guide to collectors in the reconstruction of the sheets. London: Stanley Gibbons, 1998 (ISBN 0-85259-461-5)
  • Proud, Edward B. Penny Black Plates. Heathfield, East Sussex: International Postal Museum, 2015.
  • Rigo de Righi, A.G. The Story of the Penny Black and Its Contemporaries. London: National Postal Museum, 1980 (ISBN 0-9500018-7-2)

Εξωτερικές συνδέσεις Επεξεργασία