Παάνγκα

Πάνγκα
Χώρα:	Τόνγκα
Υποδιαίρεση:	100 σενίτι (seniti)
Κωδικός ISO 4217:	TOP
Συντομογρ.:	T$

Το παάνγκα (pa'anga) είναι το νόμισμα στην Τόνγκα. Ελέγχεται από την Τράπεζα της Τόνγκας (Pangikē Pule Fakafonua'o Tonga) στη Νουκουαλόφα. Το νόμισμα αυτό δεν είναι μετατρέψιμο και η αξία του είναι συνδεδεμένη με ένα «καλάθι» νομισμάτων, το οποίο περιλαμβάνει το αυστραλιανό δολάριο, το Δολάριο της Νέας Ζηλανδίας, το Δολάριο των ΗΠΑ και το Γιεν Ιαπωνίας.

Υποδιαιρείται σε 100 σενίτι (seniti) και ο κωδικός ISO 4217 είναι TOP με συνηθέστερη βραχυγραφία το T$ (¢ για το seniti). Στην Τόνγκα η παάνγκα αναφέρεται συχνά ως δολάριο και το σενίτι ως σεντ. Υπάρχει επίσης το χάου (1 χάου = 100 παάνγκα), όμως δε χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή αλλά υπάρχει μόνο σε αναμνηστικά κέρματα μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας.

Ετυμολογία

Το Entada scandens, γνωστό με το ιθαγενές όνομα παάνγκα (pa'anga), είναι ένα αμπέλι που μοιάζει με φασόλι και που βγάζει καφετί σπόρους. Αυτούς τους χρησιμοποιούν οι ιθαγενείς ακόμα και για χορό.

Στις 1 Δεκεμβρίου 1806 οι κάτοικοι της Τόνγκας αποσόβησαν την επίθεση του πλοίου Port-au-Prince, το οποίο βυθίστηκε. Ο τοπικός φύλαρχος λεηλάτησε τα πάντα μέσα στο πλοίο και όταν βρήκε τα χρήματα που είχαν εκεί, τα πέρασε για παάνγκα και δεν κατάλαβε την αξία τους. Αυτό έγινε αργότερα, όταν ο μοναδικός επιζήσας της περιπέτειας του εξήγησε ότι τα κέρματα που είχε βρει στο πλοίο ήταν πολύτιμα.

Έτσι, όταν η Τόνγκα απέκτησε δικό της νόμισμα το ονόμασε παάνγκα, που σημαίνει χρήματα.

Ιστορία

Η παάνγκα εισήχθη στις 3 Απριλίου του 1967. Αντικατέστησε τη λίρα της Τόνγκας σε ισοτιμία της 1 λίρας = 2 παάνγκα. Ως τις 11 Φεβρουαρίου του 1991 η παάνγκα είχε ίση αξία με το Δολάριο της Αυστραλίας. Το 1989 το νησί απέκτησε Εθνική Τράπεζα.

Κέρματα

1 σενίτι.

Τα πρώτα κέρματα κόπηκαν το 1967, σε ονομαστικές αξίες των 1, 2, 5, 20, 20 και 50 σενίτι και 1 παάνγκα. Εκτός από τα σενίτι 1 και 2, όλες οι άλλες αξίες ήταν χαλκονικέλινα κέρματα.

Η πρώτη σειρά κερμάτων έδειχνε τη βασίλισσα Σαλότε Τουπόου Γ΄, δύο χρόνια μετά το θάνατό της και στην άλλη όψη μια γιγάντια χελώνα. Τα κέρματα των 5 και 10 σενίτι είχαν μια γιγάντια χελώνα και αυτά των 5 και 10 σενίτι είχαν στάχυα και αστέρια. Επίσης, τα κέρματα μεγαλύτερης αξίας έχουν και το εθνόσημο της Τόνγκας. Από το 1968 εμφανίζεται το πορτρέτο του Βασιλιά Ταουφααχάου Τουπόου Δ'. Από το 1975, όλα τα κέρματα φέρουν το όνομα «Tonga» στην εμπρόσθια όψη και την επιγραφή «Fakalahi me'akai» (στη γλώσσα της Τόνγκας: «Παράγετε περισσότερο φαγητό») και στην πίσω όψη την ονομαστική αξία.

Τραπεζογραμμάτια

Το 1967 εισήχθησαν τραπεζογραμμάτια με τη μορφή της Βασίλισσας Σαλότε Τουπόου Γ΄ σε ονομαστκή αξία του ½, 1, 2, 5 και 10 παάνγκα. Από το 1974, η μορφή του Βασιλιά Τουπόου Δ΄ είναι και στα χαρτονομίσματα. Το 1983 σταμάτησε η κυκλοφορία χαρτονομισμάτων της μισής παάνγκας και το 1985 εισήχθη το χαρτονόμισμα των 20 παάνγκα. Τρία χρόνια μετά, εισήχθησαν και τα 50 παάνγκα. Στις 30 Ιουλίου 2008 εισήχθησαν και χαρτονομίσματα των 100 παάνγκα.

Η εμπρόσθια όψη των τραπεζογραμματίων έχει επιγραφές στη γλώσσα της Τόνγκας και δείχνει το πορτρέτο του Βασιλιά Τουπόου Δ΄. Η πίσω όψη είναι σε αγγλική γλώσσα και συνοδεύεται από τα σήματα κατατεθέντα της Τόνγκας. Μερικά από αυτά είναι το Βασιλικό Παλάτι, η Τράπεζα Ανάπτυξης της Τόνγκας και το λιμάνι του Βαβάου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Εθνική Αποθεματική Τράπεζα της Τόνγκα