Περι Μαντικής

Το De Divinatione ("Περι μαντικής") είναι φιλοσοφική γραμματεία σε δύο βιβλία, γραμμένα από τον Μάρκο Τύλλιο Κικέρωνα. Έχει τη μορφή διαλόγου, του οποίου oι συνομιλητές είναι ο Μάρκος (μιλάει περισσότερο στο δεύτερο βιβλίο) και ο αδελφός του Κουίντος. Το πρώτο βιβλίο ασχολείται με την απολογία του Κουίντου σχετικά με τη μαντική ( που συμβαδίζει τα στωικά πιστεύω του), ενώ το δεύτερο συμπεριλανβάνει τη διάψευση του Μάρκου για εκείνα, από την Aκαδημεική φιλοσοφική του οπτική γωνία. Ο Κικέρων ανησυχεί σε κάποιο βαθμό σχετικά με τους τύπους της μαντικής, διαχωρίζοντάς τες σε άμεση "θεόπνευστη" (furor, mania), ιδιαίτερα μέσω των ονείρων, και σε έμμεση, δηλαδή εκείνη που πραγματοποιείται μέσω κάποιας μορφής ερμηνευτικής ικανότητας (π.χ. ηπατοσκοπία, οιωνοσκοπία, αστρολογία και άλλα).

Είναι αξιόλογο αυτό το έργο, καθώς θεωρείται ως μία από τις κύριες πηγές σχετικά τη ρωμαϊκή θρησκεία. Περιλαμβάνει επίσης ένα απόσπασμα από ένα ποίημα του Κικέρωνα στη διάρκεια της υπατείας του.

Περιεχόμενα

To Περι μαντικής μπορεί να θεωρηθεί σαν συμπλήρωμα του έργου του Κικέρωνα Περι της Φύσεως των Θεών. Στο Περι μαντικής, ο Κικέρων ισχυρίζεται ότι αφηγείται το περιεχόμενο μιας συζήτησης που έγινε στο Τούσκουλο μαζί με τον αδερφό του, στην οποία ο Κουίντος, ακολουθώντας τις αρχές των Στωικών, υποστήριξε την αξιοπιστία της μαντικής, ενώ ο Κικέρων το αντέκρουσε. Ο διάλογος αποτελείται από δύο βιβλία, όπου στο πρώτο ο Κουίντος απαριθμεί διαφορετικά είδη ή τάξεις μαντικής. Το δεύτερο βιβλίο περιλαμβάνει μια διάψευση από τον Κικέρωνα για τα επιχειρήματα του αδερφού του.

Στο πρώτο βιβλίο ο Κουίντος, παρατηρώντας ότι η μαντική διαφόρων ειδών είναι κοινώς γνωστό μεταξύ όλων των ανθρώπων, επισημαίνει ότι δεν υπάρχει κάτι κακό κατά των διαφόρων μορφών της μαντικής που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε το πώς ή γιατί κάποια συγκεκριμένα πράγματα συμβαίνουν. Eίναι επαρκές ότι γνωρίζουμε από την εμπειρία και την ιστορία ότι όντως συμβαίνουν. Υποστηρίζει ότι αν και μερικές φορές τα γεγονότα δεν συμβαίνουν πάντα όπως τα περιμέναμε, δεν ισχυρίζεται ότι η μαντική δεν είναι τέχνη, όπως ακριβώς και το φάρμακο δεν είναι τέχνη, επεδή δεν θεραπεύει πάντα. Ο Κουίντος παρουσιάζει διάφορες περιγραφές από τα διαφορετικά είδη των οιωνών και των ονείρων. Παρουσιάζει δύο αξιοσημείωτα όνειρα,από τα οποία ένα συνέβη στον Κικέρωνα και ένα στον ίδιο. Επιπλέον, ρωτάει εάν η ελληνική ιστορία με τις διάφορες καταγραφές των οιωνών πρέπει να θεωρηθεί μύθευμα.

Στο δεύτερο βιβλίο ο Κικέρων παρέχει επιχειρήματα εναντίον της ηπατοσκοπίας, της οιωνοσκοπίας, της αστρολογίας, της ονειρομαντείας και κάθε είδους οιωνών. Συμπεριλαμβάνει ένα κεφάλαιο σχετικά με τα κακά της δεισιδαιμονίας, και τις προσπάθειες του Κικέρωνα να την εξαλείψει. Oλόκληρη η κλωστή ξετυλίγεται από αλλόκοτες και ενδιαφέρουσες ιστορίες.

Αποσπάσματα

• Τίποτα τόσο παράλογο δεν μπορεί να ειπωθεί ότι κάποιος φιλόσοφος δεν το είπε. ( λατινικά: Sed nescio quo modo nihil tam absurde dici potest quod non dicatur ab aliquo philosophorum‎‎) (II, 119)
• Αυτό το παλιό ρητό του Cato είναι αρκετά γνωστό· είπε ότι έμεινε έκπληκτος όταν ένας ηπατοσκόπος δεν ξέσπασε σε γέλια όταν είδε άλλον ένα. ( λατινικά: Vetus autem illud Catonis admodum scitum est, qui mirari se aiebat quod non rideret haruspex haruspicem cum vidisset‎‎) (II, 24, 51)