Πιέρ Μπαιλ

Ο Πιέρ Μπαιλ (Pierre Bayle, 1647 - 1706) ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, με γνωστότερο έργο του το Ιστορικό και Κριτικό Λεξικό ,με πρώτη έκδοση το 1697, που έγινε αντικείμενο σφοδρής κριτικής στην εποχή του και καταδικάστηκε τόσο από τη Γαλλική Καθολική Εκκλησία όσο και από τη Μεταρρυθμιστική Εκκλησία του Ρότερνταμ.

Πιέρ Μπαιλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Pierre Bayle (Γαλλικά)
Γέννηση	18 Νοεμβρίου 1647 Γαλλία
Θάνατος	28 Δεκεμβρίου 1706 Ρότερνταμ
Αιτία θανάτου	φυματίωση
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Θρησκεία	Καλβινισμός Καθολικισμός (1669–1671)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Φιλόσοφος, συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργο	Dictionnaire Historique et Critique
Οικογένεια
Γονείς	Jean Bayle
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπαιλ ήταν Καλβινιστής Προτεστάντης (Ουγενότος). Ως πρόδρομος των Εγκυκλοπαιδιστών και υποστηρικτής της αρχής της ανεξιθρησκίας, τα έργα του επηρέασαν στη συνέχεια την ανάπτυξη του Διαφωτισμού.

Βιογραφία

Ο Μπαίλ γεννήθηκε στο Καρλά-λε-Κόντ (που αργότερα μετονομάστηκε σε Καρλά-Μπαιλ προς τιμήν του), στο νότο της Γαλλίας. Εκπαιδεύτηκε από τον πατέρα του, που ήταν καλβινιστής ιερέας, και στην ακαδημία στο Πυιλοράν. Στη συνέχεια φοίτησε σε ένα σχολείο ιησουιτών στην Τουλούζη, όπου μεταστράφηκε στο Ρωμαιοκαθολικισμό (1669). Μετά από δεκαεπτά μήνες επέστρεψε στον Καλβινισμό και για να αποφύγει διώξεις κατέφυγε στη Γενεύη.

Εκεί εξοικειώθηκε με το έργο του Ρενέ Ντεκάρτ. Επέστρεψε κρυφά στη Γαλλία και πήγε στο Παρίσι, όπου για μερικά χρόνια εργάστηκε με το όνομα Bèle ως οικοδιδάσκαλος σε διάφορες οικογένειες. Το 1675 διορίστηκε καθηγητής φιλοσοφίας στην Προτεσταντική Ακαδημία του Σεντάν. Το 1681 στα πλαίσια των αντι-προτεσταντικών μέτρων του Λουδοβίκου ΙΔ΄, η Ακαδημία του Σεντάν έκλεισε.

Λίγο πριν από αυτό το γεγονός, ο Μπαιλ είχε καταφύγει στο Ρότερνταμ, όπου σχεδόν αμέσως διορίστηκε καθηγητής φιλοσοφίας και ιστορίας. Δίδαξε για πολλά χρόνια, αλλά ενεπλάκη σε μια μακρά εσωτερική διαμάχη στο κολέγιο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παυθεί από τη θέση του το 1693.

Ο Μπαιλ παρέμεινε στο Ρότερνταμ μέχρι το θάνατό του στις 28 Δεκεμβρίου 1706.

Έργο

Στο Ρότερνταμ, ο Μπαιλ δημοσίευσε ανώνυμα το έργο Σκέψεις για τον Κομήτη το 1682, ειρωνευόμενος τις δεισιδαιμονίες ότι η εμφάνιση κομητών προμήνυε καταστροφές, ο τελευταίος κομήτης είχε παρατηρηθεί το 1680. Δημοσίευσε επίσης κριτική για το έργο του Λουί Μεμπούρ, σχετικό με την ιστορία του Καλβινισμού. Η φήμη που κέρδισε με αυτή την κριτική προκάλεσε το φθόνο του Πιέρ Ζυριέ, του επίσης καλβινιστή συνάδελφου του στο Σεντάν και στο Ρότερνταμ, που είχε γράψει ένα βιβλίο για το ίδιο θέμα.

Μεταξύ 1684 και 1687, δημοσίευσε το περιοδικό τα Νέα από τη Δημοκρατία των γραμμάτων (Nouvelles de la république des lettres), ένα περιοδικό λογοτεχνικής κριτικής, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία σε όλη την Ευρώπη. Ήταν η πρώτη εμπεριστατωμένη προσπάθεια διάδοσης της λογοτεχνίας και ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη.

Το 1686, ο Μπαιλ δημοσίευσε τους πρώτους δύο τόμους των Φιλοσοφικών Σχολίων, ένα πρώιμο αίτημα για ανεκτικότητα σε θρησκευτικά θέματα. Ακολούθησαν άλλοι δύο τόμοι το 1687 και το 1688.

Το 1690 εμφανίστηκε ένα έργο με τίτλο Συμβουλή για τους μετανάστες (Avis important aux refugées), όπου απευθύνεται στους εξόριστους μετανάστες, τους οποίους παροτρύνει να μην ακολουθήσουν το δρόμο των διωκτών τους αλλά να υποταχθούν πολιτικά. Ο εχθρός του Πιέρ Ζυριέ απέδωσε αυτό το έργο στον Μπαιλ και του επιτέθηκε με μεγάλη σφοδρότητα, διαμάχη που οδήγησε στην απώλεια της θέσης του το 1693.

Όταν παύθηκε από την έδρα του στο Πανεπιστήμιο, ο Μπαιλ αφοσιώθηκε στη συγγραφή του περίφημου Ιστορικού και κριτικού λεξικού (Dictionnaire Historique et Critique, 1697 ), το οποίο ήταν ουσιαστικά μία από τις πρώτες εγκυκλοπαίδειες. Αποτελούνταν από τέσσερις ογκώδεις τόμους, στην οριστική έκδοση του 1720. Τα άρθρα, που αφορούσαν κυρίως ιστορικά πρόσωπα της Αρχαιότητας, ήταν γεμάτα αναφορές, σημειώσεις ανέκδοτα και παρατηρήσεις στο κάτω μέρος των σελίδων, όπου βρίσκεται όλη η ουσία της σκέψης του. Εκεί, εκδήλωνε όλη την υπονομευτική κριτική του ευφυΐα και ανέτρεπε όποιες καθιερωμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις υπήρχαν στα άρθρα. Το Λεξικό παρέμεινε σημαντικό επιστημονικό έργο για αρκετές γενιές μετά τη δημοσίευσή του. Η αμερικανική μετάφραση του πολυδιάστατου αυτού Λεξικού αναγνωρίστηκε από τον Αμερικανό Πρόεδρο Τόμας Τζέφερσον ως ένα από τα εκατό θεμελιακά κείμενα που αποτελούν την πρώτη συλλογή της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου.

Στα επόμενα έργα του, στη Συνέχεια των σκέψεων για τον κομήτη, 1704, και στην Απάντηση στα ερωτήματα ενός επαρχιώτη, 1703-1707), στράφηκε περισσότερο προς τον αθεϊσμό.

Ανεξιθρησκία

Το 1685, μετά την ανάκληση του διατάγματος της Νάντης, ο Μπαιλ πληροφορήθηκε το θάνατο στη φυλακή του αδελφού του, ο οποίος είχε αρνηθεί να αποποιηθεί τον Καλβινισμό. Στα Φιλοσοφικά Σχόλια κατάγγειλε τη μισαλλοδοξία και υποστήριξε μια πολιτική ανοχή όλων των χριστιανικών πίστεων, του Ιουδαϊσμού, του Ισλαμισμού και ακόμη και των αθεϊστών.

Φιλοσοφία

Ο Ρίτσαρντ Πόπκιν έχει προωθήσει την άποψη ότι ο Πιέρ Μπαιλ ήταν σκεπτικιστής που χρησιμοποίησε το Ιστορικό και κριτικό λεξικό για να επικρίνει όλες τις γνωστές προηγούμενες θεωρίες και φιλοσοφίες. Ο Μπαιλ στο λεξικό του, εκφράζει τις πιο παράδοξες απόψεις και να τις εμπλουτίζει με νέα επιχειρήματα. Πιστεύει ότι η ιστορική αντικειμενικότητα είναι εφικτή εάν είναι σεβαστές οι θεμελιώδεις αρχές της ιστορικής κριτικής αλλά ότι αυτή η αντικειμενικότητα δεν είναι η αλήθεια και ότι το σφάλμα είναι πάντα εφικτό: προκαλείται από τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις της εκπαίδευσης και τα πάθη. Με το σκεπτικισμό που βασιλεύει στα γραπτά του και τις απόψεις του υπέρ της ανεκτικότητας, είναι ήδη ένας φιλόσοφος με την έννοια του 18ου αιώνα και πρόδρομος του Βολταίρου, ο οποίος τον αποκάλεσε "ο σπουδαιότερος διαλεκτικός που έχει γράψει ποτέ".