Προκόπιος Καρυτσιώτης

Ο Προκόπιος Καρυτσιώτης (κατά κόσμον Παναγιώτης Ν. Καρυτσιώτης) (†1836), ήταν μοναχός και διευθυντής της Σχολής Καρυτσιώτη κατά τα έτη 1817 - 1826. Η καταγωγή του ήταν από τον Άγιο Ιωάννη Αρκαδίας.

Προκόπιος Καρυτσιώτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Προκόπιος Καρυτσιώτης (Ελληνικά)
Θάνατος	1836
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μοναχός

Βιογραφία

Ο Προκόπιος Καρυτσιώτης, γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη Αρκαδίας και ήταν γιος του Νικολάου Καρυτσιώτη και ανιψιός του πλούσιου έμπορου Δημητρίου Καρυτσιώτη (1741 - 1819), ο οποίος ζούσε και εμπορευόταν στην Τεργέστη. Σε νεαρή ηλικία εκάρη μοναχός στην Μονή Καρυάς Αρκαδίας και σύντομα έγινε ιεροδιάκονος με το όνομα Προκόπιος. Παρόλα αυτά, δεν τήρησε για πολύ την κουρά του, αφού σύντομα εκλήθη στην Τεργέστη από τον θείο του, όντας μοναδικός του κληρονόμος, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του. Ο θείος του, τον σπούδασε παιδαγωγικά και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Παβίας, προκειμένου να γίνει διδάσκαλος στις σχολές του στον Άγιο Ιωάννη. Μετά το πέρας των σπουδών του, έγινε επιστάτης στην Ελληνική Σχολή της Τεργέστης από το 1813 έως το 1817, όπου εργάστηκε με ζήλο και προθυμία.

Το 1817, ο θείος του τον έστειλε στις δύο σχολές του στον Άγιο Ιωάννη και στο Άστρος (νυν Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους), προκειμένου να τις διευθύνει και να τις ανακαινίσει. Εκεί δίδασκε παιδαγωγικά, φιλοσοφία και μαθηματικά. Το 1819, ο Προκόπιος αναγκάστηκε να γυρίσει στην Τεργέστη αφού στις 2 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους απεβίωσε ο θείος του. Ο Προκόπιος ήταν ο μοναδικός κληρονόμος της περιουσίας του θείου του στην Τεργέστη, με την προϋπόθεση να παντρευτεί με άδεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, αφού ήταν διάκονος.

Μετά από αυτό, ο Προκόπιος παντρεύτηκε την Αικατερίνη Θεοδοσίου, κόρη του πρώην δραγουμάνου του Μωρές και αδερφή του πολιτικού Ρήγα Παλαμήδη, αφού πρώτα διαγράφηκε από την τάξη των κληρικών και των μοναχών. Την διαγραφή, όμως, δεν την έκανε το Οικουμενικό Πατριαρχείο αλλά οι Επίσκοποι Λακεδαίμονος Χρύσανθος, Άργους Γρηγόριος και Βρεσθένης Θεοδώρητος, ενώ τον γάμο ευλόγησε ο Επίσκοπος Αμυκλών και Τριπολιτσάς Διονύσιος. Σύντομα προκλήθηκε μεγάλος σάλος, αφού αν δεν έδινε άδεια γάμου το Πατριαρχείο, τότε κληρονόμος του Δημητρίου Καρυτσιώτη θα ήταν ο ξάδερφος του Προκόπιου, Αλέξιος Σαρηγιάννης, ο οποίος τον ανέφερε στον Πατριάρχη και απαίτησε να ακυρωθεί ο γάμος. Η υπόθεση σύντομα περιπλέχτηκε και το Πατριαρχείο αφόρισε τον Προκόπιο και καθαίρεσε τον Τριπολιτσάς Διονύσιο, ο οποίος είχε ευλογήσει τον παράνομο γάμο. Κατόπιν ο ισχυρός πολιτικός Ρήγας Παλαμήδης, κουνιάδος του Προκόπιου και συμπατριώτης του Πατριάρχη, επαινέβη και ανεκλήθη ο αφορισμός του Προκόπιου και της γυναίκας του, καθώς και η καθαίρεση του Τριπολιτσάς Διονυσίου. Έτσι, ο γάμος αναγνωρίστηκε από το Πατριαρχείο και ο Προκόπιος κληρονόμησε την περιουσία του θείου του.

Σύντομα, ο Προκόπιος, ενίσχυσε με πλούσιο εξοπλισμό τις σχολές του Αγίου Ιωάννη και του Άστρους. Το 1820, ο Προκόπιος που βρισκόταν στην Τεργέστη, μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία μαζί με τον Αντώνιο Αντωνόπουλο από την Ανδρίτσαινα και τον αδερφό του, Ιωάννη Καρυτσιώτη από τον Άγιο Ιωάννη. Κατά την Επανάσταση του 1821, βοήθησε υπολείμματα του Ιερού λόχου και τους εγκατέστησε στο μεγαλοπρεπές μέγαρο Παλάτσο Καρτσιότι στην Τεργέστη, που είχε κληρονομήσει από τον θείο του. Επιπλέον, γνώρισε τον Δημήτριο Υψηλάντη με τον οποίο επικοινωνούσε συχνά.

Ο Προκόπιος επίσης, περιέθαλπτε Έλληνες πρόσφυγες και το 1823 έστειλε διάφορες προμήθειες στην Ελλάδα. Το 1827, ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, ζήτησε από τον Προκόπιο οικονομική ενίσχυση για το Κεντρικό σχολείο της Αίγινας και ο ίδιος έστειλε εκεί πολλά βιβλία. Επίσης, ο Προκόπιος προστάτευσε τα σχολεία της Τεργέστης, τους συμπατριώτες, τους συγγενείς του και τις ορφανές ανιψιές του.

Θάνατος και οικογένεια

Ο Προκόπιος, πέθανε το 1836 στην Τεργέστη και ενταφιάστηκε μαζί με τον θείο του και άλλους συγγενείς του στο Ελληνικό νεκροταφείο της Τεργέστης. Μέσω της διαθήκης του άφησε διάφορα ποσά στην Ελληνοϊταλική εκκλησία, στο Ινστιτούτο της Τεργέστης, στους πτωχούς της Τεργέστης και του Άγιου Ιωάννη και στις εκκλησίες της πατρίδας του.

Απέκτησε δύο γιους: τον Δημήτριο και τον Γεώργιο και μία κόρη την Ελένη. Ο Δημήτριος, πέθανε το 1863 και ο Γεώργιος το 1875. Ο γιος του Δημητρίου, Προκόπιος, που ήταν ο τελευταίος Καρυτσιώτης, πέθανε το 1945.

Πηγές

• Νικολάου Φλούδα - Θυρεατικά, τόμος Γ': Άγιος Ιωάννης, μητρόπολις οικισμών Θυρέας, Αθήνα 1983
• Σταύρου Αθ. Κουτίβα - Περί την διαθήκην του Δημητρίου Καρυτσιώτου, Αθήνα 1958