Ρουθήνιοι της Παννονίας
Οι Ρουθηνοί στην Παννονία, ή απλά Ρουσίνοι ή Ρουθηνοί (Ρουθηνικά: Руснаци ή Русини, Σερβικά: Русини/Rusini, Κροατικά: Rusini), είναι μια περιφερειακή μειονοτική υποομάδα των Ρουθηνών, ενός Ανατολικού Σλαβικού λαού. Βρίσκονται στην περιοχή της Κεντρικής Ευρώπης της Πανονίας, η οποία σήμερα καλύπτει σχεδόν όλη την Ουγγαρία, τις νότιες περιοχές της Σλοβακίας, τη βορειοανατολική Κροατία, μια μικρή περιοχή της βορειοανατολικής Σλοβενίας και το βόρειο τμήμα της Σερβίας (Βοϊβοντίνα).
Θεωρούνται επίσης μέρος των Βόρειων Ρουσίνων (Ρουθηνών) που ζουν κυρίως στην Ουκρανία και τη Σλοβακία, αλλά και στην Πολωνία, τη Ρουμανία, την Τσεχία και την Ουγγαρία.
Δημογραφία Επεξεργασία
Οι Ρουθηνοί στην Παννονία ζουν κυρίως στην αυτόνομη επαρχία της Βοϊβοντίνα στη Σερβία. Υπάρχουν 14.246 δηλωμένοι εθνοτικοί Ρουθηνοί στη Σερβία (απογραφή του 2011). Το χωριό Ρούσκι Κρστουρ στο δήμο Κούλα είναι το πολιτιστικό κέντρο των Ρουθηνών της Παννονίας. Υπάρχει μια σημαντική συγκέντρωση Ρουθηνών στο Νόβι Σαντ, όπου το 1820 ξεκίνησε η κατασκευή του ναού του Αγίου Πέτρου και Παύλου και ολοκληρώθηκε στη συνέχεια το 1834/1837. Άλλα χωριά με ρουθηνική πλειοψηφία περιλαμβάνουν το Κουτσούρα στον δήμο Βρμπας και το Μπίκιτς Ντο στο δήμο Σιντ. Υπάρχουν κοινότητες παννονικών Ρουθηνών στη Σλαβονία (Κροατία), που σχηματίζουν πλειοψηφία στο χωριό Πετρόβτσι, στο δήμο Μπογκντανόβτσι της κομητείας Βούκοβαρ-Σρίγιεμ.
Οικισμοί Επεξεργασία
Σερβία, Βοϊβοντίνα Επεξεργασία
- Ρούσκι Κρστουρ (86%, 2002)
- Μπίκιτς Ντο (47,62%, 2002)
- Κουτσούρα (47,18%, 2002)
- Τζούρτζεβο (23,30%, 2002)
Κροατία Επεξεργασία
- Πετρόβτσι (57,17%, 1991)
Ιστορία Επεξεργασία
Ο πληθυσμός του Βανάτου και της Μπάτσκα αποδεκατίστηκε στους Οθωμανικούς πολέμους. Οι Ρουθηνοί στην Παννονία μετανάστευσαν στις σημερινές περιοχές του Βανάτου και Μπάτσκα, μαζί με τους Γερμανούς, τους Ούγγρους και τους Σλοβάκους από μια περιοχή που στη σύγχρονη εποχή περιλαμβάνει τμήματα της ανατολικής Σλοβακίας και βορειοδυτικής Ουγγαρίας. Αυτό ήταν μέρος ενός έντονου αποικισμού της πλούσιας καλλιεργήσιμης γης της περιοχής από την Αυστριακή Αυτοκρατορία, με στόχο την αύξηση των κρατικών εσόδων μέσω φόρων.
Η απογραφή του δήμου Κούλα το 1746 δείχνει για πρώτη φορά τρεις Ρουθηνούς - τους Γιάνκο και Πέτρο Χόμα και τον Γιάνκο Μακοβίτσκι.
Η επίσημη ημερομηνία της εγκατάστασης των Ρουθηνών στη Βοϊβοντίνα είναι η 17η Ιανουαρίου 1751, όταν ο διοικητής της Μπάτσκα Φρανκ Γιοσίπ ντε Ρεντλ υπέγραψε συμβόλαιο με τον Μιχάηλο Μουνκάτσι από το χωριό Τσερβένοβο, στο νομό Μπέρεγκ, για να φέρει 200 οικογένειες Ρουθηνών ελληνοκαθολικής πίστης από τις ουγγρικές επαρχίες που είναι γνωστές ως "Άνω Γη" (Горнїца) προς το Κερεστούρ.[1] Το Κερεστούρ ήταν ένας σερβικός οικισμός που αναφέρεται το 1741 ως κατεστραμμένος και εγκαταλελλημένος καθώς οι έποικοι είχαν μετακομίσει στο Τσελάρεβο. Ο ίδιος διαχειριστής υπέγραψε άλλη σύμβαση στις 15 Μαΐου 1763 με τον Πέτρο Κις από το Κέρεστουρ για να φέρει 150 οικογένειες Ρουθηνών ελληνοκαθολικής πίστης από τις ίδιες περιοχές στην "Άνω Γη" στο Κοτσούρ.
Καθώς ο πληθυσμός αυξήθηκε και η καλλιεργήσιμη γη που δόθηκε στους αποίκους με σύμβαση ήταν περιορισμένη, πολλές οικογένειες από το Κερεστούρ και το Κοτσούρ αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στην πόλη Νόβι Σαντ το 1766 και το 1767. Αργότερα οι Ρουθηνοί εγκαταστάθηκαν στη Σιντ και τη Βάισκα και στις αρχές του 19ου αιώνα στο Βούκοβαρ και το Ιλόκ της σημερινής Κροατίας. Στο Πετρόβτσι, επίσης στην Κροατία, οι Ρουθηνοί άρχισαν να εγκαθίσταται το 1833, και αργότερα στο Μπατσίντσι το 1834.
Η απογραφή του 1767 για ολόκληρη τη κομητεία Μπατς-Μπόντρος (η οποία στη συνέχεια ανήκε στη μοναρχία των Αψβούργων και σήμερα περιλαμβάνει την περιοχή Μπάτσκα στη Σερβία και την Ουγγαρία) έδειξε περίπου 2.000 Ρουθηνούς. Η απογραφή από το 1991 στην ίδια περιοχή δείχνει περίπου 25.000 Ρουθηνούς. Επί του παρόντος, ο αριθμός των Πανονιακών Ρουθηνών μειώνεται και εκτιμάται ότι είναι περίπου 15.000. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι ο αυξημένος αριθμός Ρουθηνών που αποφάσισαν να μετακινηθούν στον Καναδά.[2]
Οι Ρουθηνοί αναγνωρίζονται επισήμως ως αυτόχθονη εθνική μειονότητα στην Κροατία και ως εκ τούτου εκλέγουν έναν ειδικό εκπρόσωπο στο Κροατικό Κοινοβούλιο, όπως γίνεται και με μέλη έντεκα άλλων εθνικών μειονοτήτων.[3]
Γλώσσες Επεξεργασία
Οι Ρουθηνοί της Παννονίας θεωρούν ότι η δική τους έκδοση της Ρουθηνικής γλώσσας είναι μια ξεχωριστή γλώσσα.
Η ρουθηνική γλώσσα είναι μία από τις έξι επίσημες γλώσσες της επαρχιακής διοίκησης στη Βοϊβοντίνα, ενώ στην Κροατία χρησιμοποιείται επίσημα σε δύο οικισμούς.[4]
Αξιοσημείωτα άτομα Επεξεργασία
- Μιχαήλ Ντουντάς, Σερβικός δεκαθλητής και επταθλητής
- Ιβάν Λέντζερ, Σέρβος κολυμβητής (με Ρουθηνό πατέρα)
- Σιλβέστερ Τάκατς, Σέρβος ποδοσφαιριτής
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2008.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ «Pravo pripadnika nacionalnih manjina u Republici Hrvatskoj na zastupljenost u Hrvatskom saboru». Zakon o izborima zastupnika u Hrvatski sabor (στα Croatian). Croatian Parliament. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ «Europska povelja o regionalnim ili manjinskim jezicima» (στα Croatian). Ministry of Justice (Croatia). 12 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2012.
Άλλες πηγές Επεξεργασία
- Рамач, Янко. Кратка история Руснацох. Нови Сад: Грекокатолїцка парохия Св.Петра и Павла, 1993
- Жирош, Мирон. Бaчвaнско-сримски Руснaци домa и у швеце (1745–1991) том 1 - 5. Нови Сад: Грекокатолїцкапарохия Св. Петра и Павла 1997 - 2003
- Лабош, Федор "История Русинох Бачки, Сриму и Славониї 1745-1918”, Нови Сад, 1978
- Ranko Bugarski, Jezici, Novi Sad, 1996.
- Stevan Konstantinović, Priče o Rusinima, Šid, 1995.
- Vladimir Kirda Bolhorves, Na debelom ledu, Beograd, 1996.