Σκάνδαλο διαφθοράς στην Τουρκία (2013)

Το σκάνδαλο διαφθοράς στην Τουρκία το 2013 (αγγλικά: Corruption scandal in Turkey 2013‎‎), γνωστό και ως Επιχείρηση Διαφθοράς και Δωροδοκίας στις 17-25 Δεκεμβρίου ήταν μια δικαστική έρευνα στην οποία ενεπλάκησαν πολλά βασικά πρόσωπα της τουρκικής κυβέρνησης. Και τα 52 άτομα που συνελήφθησαν στις 17 Δεκεμβρίου συνδέονταν με διάφορους τρόπους με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Οι εισαγγελείς κατηγόρησαν 14 άτομα - συμπεριλαμβανομένου του Σουλεϊμάν Ασλάν, του διευθυντή της κρατικής τράπεζας Halkbank, του Ιρανού επιχειρηματία Ρέζα Ζαράμπ και πολλών μελών οικογενειών των υπουργών της τουρκικής κυβέρνησης - για δωροδοκία, διαφθορά, απάτη, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και λαθρεμπόριο χρυσού.

Στο επίκεντρο του σκανδάλου βρισκόταν ένα υποτιθέμενο σχέδιο «πετρέλαιο για χρυσό» με το Ιράν στο οποίο εμπλέκονταν ο Ασλάν, ο οποίος είχε 4,5 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά αποθηκευμένα σε κουτιά παπουτσιών στο σπίτι του, και ο Ζαράμπ, ο οποίος συμμετείχε σε εμπορικές συναλλαγές χρυσού αξίας περίπου 9,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012. Και οι δύο άνδρες συνελήφθησαν. Το πρόγραμμα ξεκίνησε όταν Τούρκοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι βρήκαν ένα κενό στις κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν που τους επέτρεψε να έχουν πρόσβαση στο ιρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι Τούρκοι εξήγαγαν περίπου 13 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρυσό στο Ιράν απευθείας ή μέσω των ΗΑΕ, μεταξύ Μαρτίου 2012 και Ιουλίου 2013. Σε αντάλλαγμα, οι Τούρκοι έλαβαν ιρανικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Οι συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν μέσω της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank. Τον Ιανουάριο του 2013, η κυβέρνηση Ομπάμα αποφάσισε να κλείσει αυτό το παραθυράκι, αλλά αντί να κατηγορήσει αμέσως τη Halkbank, η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέτρεψε να συνεχιστούν οι δραστηριότητες εμπορίας χρυσού μέχρι τον Ιούλιο του 2013, επειδή η Τουρκία ήταν ένας σημαντικός σύμμαχος όσον αφορά την αμερικανική επέμβαση στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και οι ΗΠΑ εργάζονταν για μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.

Ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν (σημερινός Πρόεδρος της Τουρκίας) βρισκόταν σε περιοδεία στο Πακιστάν όταν ξέσπασε το σκάνδαλο, το οποίο οι αναλυτές πιστεύουν ότι άλλαξε την πολιτική του AKP ή επηρέασε όσους είχαν τις κασέτες να τις διαρρεύσουν τη στιγμή που ο Ερντογάν επισκεπτόταν έναν σύμμαχό του (Πακιστάν).