Βικιπαίδεια

Σνεφρού

Φαραώ, ιδρυτής της 4ης Δυναστείας

Ο Σνεφρού (επίσης Σνεφέρου ή Σνοφρού), γνωστός και με το εξελληνισμένο όνομά του από τον Μανέθωνα Σώρις, ήταν ο ιδρυτής της 4ης Δυναστείας του Αρχαίου βασιλείου. Οι εκτιμήσεις για τη διάρκεια της βασιλείας του ποικίλουν, με παράδειγμα την Ιστορία της Αρχαίας Αιγύπτου της Οξφόρδης να αναφέρει περίπου από το 2613 έως το 2589 π.Χ.[3], 24 χρόνια, ο Rolf Krauss προτείνει 30 χρόνια[4], ενώ ο Stadelmann βασιλεία 48 χρόνων. Έχτισε τουλάχιστον τρεις διάσημες πυραμίδες που διασώθηκαν μέχρι την εποχή μας, ενώ εισήγαγε μεγάλες καινοτομίες στον σχεδιασμό και την κατασκευή των πυραμίδων της αρχαίας Αιγύπτου.

Σνεφρού
Άγαλμα του Σνεφρού από ασβεστόλιθο, Αιγυπτιακό Μουσείο.
Φαραώ της Αιγύπτου
Περίοδος24, 30 ή 48 χρόνια[1] περ. 2600 π.Χ.
ΠροκάτοχοςΟυνί [2]
ΔιάδοχοςΧέωψ
Τόπος ταφήςΚόκκινη Πυραμίδα (;)
ΣύζυγοςΧετεφερές
ΕπίγονοιΧέωψ, Ανκχάφ, Καναφέρ, Νεφερμαάτ, Ραχοτέπ, Ραναφέρ, Χετεφερές, Νεφερτκαού Α', Νεφερτνεσού, Μεριτιτές Α', Χενουτσέν
Οίκος4η Δυναστεία
ΜητέραMeresankh I
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Διαδοχή και οικογένεια

Επεξεργασία

Ο Σνεφρού ήταν ο πρώτος βασιλιάς της 4ης Δυναστείας της αρχαίας Αιγύπτου, και σύμφωνα με τον Μανέθων βασίλευσε για 24 χρόνια (2613-2589 π.Χ.).

 
Βασιλική δέλτος με το όνομα του Σνεφρού στον Κατάλογο των Βασιλέων στην Άβυδο.

Ο Μανέθων ήταν αιγύπτιος ιερέας και ιστορικός που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ., και ο οποίος κατηγοριοποίησε τους Φαραώ που βασίλευσαν στην Αίγυπτο σε 31 Δυναστείες[5]. Η διάρθρωση του καταλόγου του έχει προβλήματα, αλλά συμβατικά οι μελετητές ακολουθούν τον διαχωρισμό που εισήγαγε. Μια γραπτή πηγή του Μέσου βασιλείου, ο Πάπυρος του Πρις, υποστηρίζει το γεγονός ότι ο βασιλιάς Ουνί ήταν όντως ο προκάτοχος του Σνεφρού. Αναφέρει ότι “η μεγαλειότητα του ο βασιλιάς της Άνω και Κάτω Αιγύπτου Ουνί ήρθε στο μέρος της ανάπαυσης (πέθανε), και η μεγαλειότητα του ο βασιλιάς της Άνω και Κάτω Αιγύπτου Σνεφρού, ανήρθε αγαθοεργής βασιλιάς όλης της χώρας… ”[6]. Εκτός από τη διαδοχή της βασιλείας από τον Σνεφρού, από αυτό το κείμενο επίσης μαθαίνουμε ότι οι επόμενες γενιές τον θεωρούσαν αγαθοεργή “ηγεμόνα“. Η ιδέα αυτή μπορεί να προέρχεται από το όνομά του, το οποίο μπορεί να ερμηνευτεί ως το απαρέμφατο του “κάνω όμορφο“[7]. Είναι αβέβαιο αν ο Ουνί ήταν ο πατέρας του Σνεφρού. Όμως ο Λίθος του Παλέρμο σημειώνει ότι η μητέρα του μπορεί να ήταν μια γυναικά με το όνομα Meresankh[8]. Η Χετεφερές ήταν η κύρια σύζυγος του Σνεφρού, και μητέρα του Χέοπα[9], ο οποίος έχτισε τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας.

Παιδιά

Επεξεργασία

Γιοι του Σνεφρού:

  • Χέοπας – γιος του Σνεφρού και της Χετεφερές, και διάδοχός του.
  • Ανκχάφ – Γιος του σώματος του Βασιλιά, βεζίρης του Βασιλιά (υπό τον ανιψιό του Χεφρήνο). Είναι θαμμένος στον τάφο G7510. Ένα γνωστό μπούστο του βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης. Ο Αγκάφ ήταν παντρεμένος με την κόρη του βασιλιά Χετεφερές Α'[10].
  • Καναφέρ – Ο μεγαλύτερος γιος του Βασιλιά και Γιος του σώματός του. Θαμμένος στον τάφο 28 στο Νταχσούρ. Δεύτερος χρονολογικά βεζίρης κατά τη βασιλεία του Σνεφρού, και συνέχισε και υπό τον Χέοπα[11].
  • Νεφερμαάτ Α' – μεγαλύτερος γιος του Σνεφρού και της συζύγου του Ιτέτ. Τίτλοι του περιλαμβάνουν: Ιερέας της Μπαστέτ, Κληρονομικός Πρίγκιπας, Φύλακας της Νεκχέν (Ιερακόπολις), μεγαλύτερος των πέντε του οίκου του Θωθ. Πρώτος χρονολογικά βεζίρης του Σνεφρού[11].
  • Νετζεραπερέφ, θαμμένος στο Νταχσούρ[12].
  • Ραχοτέπ – Γιος του σώματος του Βασιλιά, Αρχιερέας του Ρα στην Ηλιούπολη. Θαμμένος στο Μεϊντούμ με τη γυναίκα του Νοφρέτ. Τα γνωστά αγάλματά τους σήμερα στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου[12].
  • Ραναφέρ – Θαμμένος στο Μεϊντούμ[12].
  • Ινεφέρ Α' – Θαμμένος στο Νταχσούρ[13].

Κόρες του Σνεφρού:

  • Χετεφερές Α' – σύζυγος του Ανγκάφ, έχει το όνομα της μητέρας της, της Βασίλισσας Χετεφερές.
  • Νεφερτκαού Α' – Κόρη του σώματος του Βασιλιά, μεγαλύτερη κόρη του Σνεφρού και της τρίτης συζύγου του. Θαμμένη στον μασταμπά G7050 στην Γκίζα. Ο τάφος της χρονολογείται από την εποχή του Χεφρήνου, και σ’ αυτόν αναφέρονται ο Σνεφρού, όπως και ο γιος της Νεφερμαάτ Β' και ο εγγονός της Σνεφερουκάφ[14][15].
  • Νεφερτνεσού – Κόρη του Βασιλιά, Κόρη του Θεού. Είχε ένα γιο με το όνομα Kaemqed[14].
  • Μεριτιτές Α' – Μεγάλο Σκήπτρο και Σύζυγος του Βασιλιά, παντρεμένη με τον αδελφό της, Χέοπα[14].
  • Χενουτσέν – Κόρη του Βασιλιά, παντρεμένη με τον Χέοπα[9].

Μνημεία

Επεξεργασία

Τα πιο γνωστά μνημεία από την περίοδο βασιλείας του Σνεφορύ είναι οι τρεις πυραμίδες που θεωρείται ότι έχτισε στο Νταχσούρ (η Ρομβοειδής Πυραμίδα, η Κόκκινη Πυραμίδα, και η πυραμίδα στο Μεϊντούμ). Κατά τη βασιλεία του υπήρξε μια αλματώδη εξέλιξη στην κατασκευή πυραμίδων, η οποία θα οδηγούσε στην κατασκευή της Μεγάλης Πυραμίδας της Γκίζας, το απόγειο του μεγαλείου του Αρχαίου βασιλείου και ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

 
Η πυραμίδα στο Μεϊντούμ.

Το πρώτο μεγάλο εγχείρημα του Σνεφρού ήταν η πυραμίδα στο Μεϊντούμ. Υπάρχει διαφωνία για το αν ο Σνεφρού οικειοποιήθηκε ως δικιά του την πυραμίδα, και μερικοί υποστηρίζουν ότι αρχικά ήταν ο Ουνί αυτός που άρχισε το έργο. Σε κάθε περίπτωση είναι ένα θαυμάσιο παράδειγμα της εξέλιξης της τεχνολογίας και της ιδεολογίας που αφορά τη βασιλική ταφή.

Αυτό το τεράστιο οικοδόμημα από πέτρα είναι μια φυσική μαρτυρία για τη μετάβαση από τη βαθμιδωτή πυραμίδα στην “πραγματική” πυραμίδα με επίπεδες πλευρές. Η αρχαιολογική μελέτη έδειξε ότι αρχικά ήταν σχεδιασμένη σαν βαθμιδωτή με 7 επίπεδα πυραμίδα, παρόμοια με το συγκρότημα του Ζοζέρ στη Σακάρα. Αργότερα τα σχέδια περιέλαβαν ακόμα ένα επίπεδο, και πιο μετά την επικάλυψη του εξωτερικού με ασβεστόλιθο, για τη δημιουργία επίπεδων πλευρών[16]. Με κατωφερές πέρασμα με βόρειο προσανατολισμό, δύο υπόγειους θαλάμους, και έναν ταφικό θάλαμο, η πυραμίδα ακολουθεί τα κλασικά χαρακτηριστικά προηγούμενων ταφικών μνημείων εκτός από ένα: αντί ο ταφικός θάλαμος να είναι κάτω από το οικοδόμημα της πυραμίδας, είναι τοποθετημένος μέσα στο οικοδόμημα, αν και πάλι κοντά στο επίπεδο του εδάφους[17].

 
Η Ρομβοειδής Πυραμίδα του Σνεφρού στο Νταχσούρ.

Η Ρομβοειδής Πυραμίδα, επίσης γνωστή ως Κυρτή Πυραμίδα, αποτελεί μαρτυρία ακόμα μεγαλύτερων αρχιτεκτονικών καινοτομιών. Όπως υποδηλώνει το όνομα, η αρχική γωνία κλίσης ήταν 55 μοίρες, για να αλλάξει σε 43 μοίρες στα τελευταία επίπεδα. Είναι πιθανό ότι αυτός δεν ήταν ο αρχικός σχεδιασμός της πυραμίδας, αλλά άλλαξε όταν παρουσιάστηκαν προβλήματα στη σταθερότητα του οικοδομήματος. Εκτός από την αλλαγή της κλίσης, οι πλάκες στην κορυφή τοποθετήθηκαν οριζόντια, σηματοδοτώντας έτσι την εγκατάλειψη της προσπάθειας να χτιστεί η πυραμίδα με επίπεδες πλευρές[18]. Τα εσωτερικά μέρη της Ρομβοειδούς Πυραμίδας επίσης εξελίχθηκαν. Υπήρχαν δύο είσοδοι, μία στα βόρεια και μία στα δυτικά. Οι υπόγειοι θάλαμοι είναι πολύ μεγαλύτεροι, με τοίχους και οροφές με βαθμιδωτή τοποθέτηση πέτρινων πλακών, και πιο πολύπλοκο σύστημα διαγώνιων θυρών. Ο J.P Lepre υποστηρίζει:

Είναι φανερό ότι για το εσωτερικό σχεδιασμό της Κυρτής Πυραμίδας ο αρχιτέκτονας ψαχνόταν και πειραματιζόταν, εκμεταλλευόμενος τις τεράστιες διστάσεις του μνημείου (1 εκατομμύριο κυβικά μέτρα), η μεγαλύτερη πυραμίδα που είχε χτιστεί μέχρι τότε[19].

Η βοηθητική πυραμίδα "δορυφόρος" δίπλα στην Κυρτή Πυραμίδα εισάγει παραπέρα αλλαγές στην αρχιτεκτονική: το πέρασμα προς τους ταφικούς θαλάμους χτίζεται ανωφερές με προσανατολισμό προς τα δυτικά, σε αντίθεση με το συμβατικό κατωφερές με βόρειο προσανατολισμό των προηγούμενων πυραμίδων[20].

 
Η Κόκκινη Πυραμίδα του Σνεφρού.

Με τις αυξανόμενες καινοτομίες στα μνημεία του Σνεφρού, κάποιος θα περίμενε ότι η τελευταία του πυραμίδα, η Κόκκινη Πυραμίδα, θα επεδείκνυε τη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και αλλαγή στην αρχιτεκτονική. Με την πρώτη ματιά κάποιος θα απογοητευόταν βλέποντας ότι στην πραγματικότητα η κατασκευή της Κόκκινης Πυραμίδας είναι φαινομενικά πιο απλή από αυτές που προηγήθηκαν. Ο Lepre τονίζει ότι καινοτομίες στην εσωτερική αρχιτεκτονική που ήταν το καύχημα των προηγούμενων αυτών πυραμίδων λείπουν από το τελευταίο μνημείο του βασιλιά. Παρόλο που υπάρχουν οι αίθουσες και οι ταφικοί θάλαμοι μέσα στο σώμα της πυραμίδας, δεν υπάρχει ανωφερές πέρασμα, ούτε ενδείξεις δυτικής εισόδου και διαγωνίων θυρών που σφραγίζανε τα περάσματα. Ενώ η απουσία αυτών των χαρακτηριστικών αποθάρρυνε πολλούς αρχαιολόγους να μελετήσουν παραπέρα την πυραμίδα, ο Lepre είναι πεπεισμένος ότι υπάρχουν ακόμα μυστικές αίθουσες που περιμένουν να ανακαλυφθούν μέσα στο γιγαντιαίο οικοδόμημα. Δεδομένου ότι ακόμα δεν έχει βρεθεί η σορός του Σνεφρού, υπάρχει μια πιθανότητα η σαρκοφάγος και η μούμια του να βρίσκονται κρυμμένα σε αυτό το τελευταίο μυστηριώδες μνημείο του. Ο Lepre ισχυρίζεται: “η Κόκκινη Πυραμίδα παραμένει από τις κυριότερες πυραμίδες στις οποίες μπορεί να υπάρχουν μυστικοί θάλαμοι, μεταξύ των οποίων μπορεί να βρίσκεται ο ταφικός θάλαμος του ίδιου του Σνεφρού”[21]. Αν αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να είναι αλήθεια ή όχι, είναι κάτι που εναπόκειται να αποδείξουν οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι.

Οι αρχιτεκτονικές καινοτομίες του Σνεφρού ήταν καταλυτικές για τους επόμενους που κατασκεύασαν πυραμίδες. Αυτός ο πρώτος βασιλιάς της τέταρτης δυναστείας έθεσε μια μεγάλη πρόκληση για τους επόμενους, και κατόπιν μόνο η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα μπόρεσε να ανταγωνιστεί τα επιτεύγματα και να ξεπεράσει αυτήν την πρόκληση. Καθώς ο καιρός περνούσε και άλλαζαν οι ιδεολογίες στην αρχαία Αίγυπτο, τα μνημεία των βασιλιάδων μειώθηκαν σε μέγεθος. Καθώς η Πυραμίδα του Μυκερίνου είναι κατά πολύ μικρότερη σε μέγεθος από τις προηγούμενες, το επίκεντρο της αιγυπτιακής ιδεολογίας μπορεί να πέρασε από τη λατρεία του Φαραώ, στην άμεση λατρεία του θεού του ήλιου Ρα[22].

Σχέσεις με άλλα κράτη

Επεξεργασία

Για να μπορεί ο Σνεφρού να αναλάβει ανοικοδομητικά σχέδια τέτοιου μεγέθους, θα έπρεπε να έχει εξασφαλίσει μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό και υλικά. Σύμφωνα με τον Guillemette Andreu, εδώ έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο η εξωτερική πολιτική του. Οι κατακτήσεις του Σνεφρού στη Λιβύη και τη Νουβία εξυπηρετούσαν δύο σκοπούς: ο πρώτος να εξασφαλίσει μια εκτεταμένη πηγή εργατικού δυναμικού, και ο δεύτερους να αποκτήσει πρόσβαση στις πρώτες ύλες και τα προϊόντα αυτών των χωρών[22]. Αυτό είναι φανερό στη Λίθο του Παλέρμο:

“[Βασιλεία του] Σνεφρού. Χρόνος ...
Η κατασκευή πλοίων Tuataua από ξύλο mer
χωρητικότητας 100, και 60 βασιλικά πλοία χωρητικότητας 60.
Επιδρομή στη Γη των Μαύρων, και επιστροφή πίσω επτά χιλιάδων
αιχμαλώτων, άντρες και γυναίκες, και είκοσι χιλιάδων αγελάδων, προβάτων και
αιγών...
Επιστροφή 40 πλοίων με ξύλο κέδρου (ή "φορτωμένα με ξύλο κέδρου")
...”[23].
 
Οικοδομικό υλικό που ξαναχρησιμοποιήθηκε για το συγκρότημα της πυραμίδας του Αμενεμχέτ Α', ανάγλυφο στο οποίο θεωρείται ότι αναπαριστάται το Χεμπ Σεντ του Σνεφρού.

Σύμφωνα με αυτήν την επιγραγή, ο Σνεφρού κατάφερενα αιχμαλωτίσει μεγάλο αριθμό ατόμων από ξένες χώρες, και να τους προσθέσει στο εργατικό του δυναμικό. Κατά τις επιδρομές του στη Λιβύη και τη Νουβία επίσης έφερε μεγάλο αριθμό βοοειδών, για τη συντήρηση του τεράστιου αριθμού των εργατών του. Τέτοιες επιδρομές θα πρέπει να ήταν καταστροφικές για τον πληθυσμό αυτών των χωρών, και έχει προταθεί ότι η εκστρατείες του στη Νουβία μπορεί να συνέβαλαν στην εξάλειψη του πολιτισμού της περιοχής της νότιας Νουβίας (Ομάδα-Α). Οι επιδρομές του Σνεφρού στη Λιβύη είχαν ως αποτέλεσμα την αιχμαλωσία 11.000 αιχμαλώτων και 13.000 βοοειδών[24]. Εκτός από την εκτεταμένη εισαγωγή κέδρου (πιθανόν από τον Λίβανο) που περιγράφηκε παραπάνω, υπάρχουν ενδείξεις για δραστηριότητα στα ορυχεία τουρκουάζ στη χερσόνησο του Σινά[25]. Σίγουρα επίσης θα υπήρχαν τεράστια πλάνα εξόρυξης, για την εξασφάλιση της πέτρας που ήταν απαραίτητη για την κατασκευή των πυραμίδων του Σνεφρού.

Το πλοίο του Σνεφρού Η Δόξα των Δύο Χωρών είναι το πρώτο καταγεγραμμένο πλοίο που αναφέρεται με το όνομά του[26].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, page 278–279
  2. ↑ A. Dodson & D. Hilton, The Complete Royal Families of Ancient Egypt, Thames and Hudson Ltd: London, 2004.
  3. ↑ Jaromir Malek in The Oxford History of Ancient Egypt, p.87
  4. ↑ Krauss, R. (1996). «The length of Sneferu's reign and how long it took to build the 'Red Pyramid'». Journal of Egyptian Archaeology 82: 43–50. 
  5. ↑ An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt, pg. 36
  6. ↑ “Παραινέσεις του Καγκεμνί ”, Πάπυρος Πρις
  7. ↑ The Oxford History of Ancient Egypt, pg. 93
  8. ↑ The Complete Royal Families of Ancient Egypt, pg. 51
  9. ↑ 9,0 9,1 The Complete Royal Families of Ancient Egypt, pg. 57
  10. ↑ Porter and Moss, Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Reliefs, and Paintings; Part III.
  11. ↑ 11,0 11,1 Nicolas-Christophe Grimal, A History of Ancient Egypt, pg 68
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 The Complete Royal Families of Ancient Egypt, pg. 61
  13. ↑ The Complete Royal Families of Ancient Egypt, pg. 58
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 The Complete Royal Families of Ancient Egypt, pg. 60
  15. ↑ Porter and Moss, Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Reliefs, and Paintings; Part III;
  16. ↑ An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt, pg.134
  17. ↑ The Egyptian Pyramids... pg. 51
  18. ↑ An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt, pg.135
  19. ↑ The Egyptian Pyramids... pg. 53
  20. ↑ The Egyptian Pyramids... pg. 53-54
  21. ↑ The Egyptian Pyramids... pg. 54
  22. ↑ 22,0 22,1 An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt, pg. 144
  23. ↑ The Literature of the Ancient Egyptians, Pg. 100
  24. ↑ Oxford History of Ancient Egypt, Pg. 107
  25. ↑ The Complete Royal Families, Pg. 50
  26. ↑ Anzovin, item # 5393, page 385 Reference to a ship with a name appears in an inscription of 2613 BCE that recounts the shipbuilding achievements of the fourth-dynasty Egyptian pharaoh Sneferu. He was recorded as the builder of a cedarwood vessel called "Praise of the Two Lands."

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σνεφρού&oldid=10469634"