Στας Παράσκος
Ο Στας Παράσκος (17 Μαρτίου 1933 – 4 Μαρτίου 2014) ήταν καλλιτέχνης κυπραίος. Το 1969 ίδρυσε το Κολλέγιο Τεχνών Κύπρου, το πρώτο κολέγιο τέχνης στην Κύπρο.
Πρώιμη ζωή Επεξεργασία
Ο Παράσκος γεννήθηκε στην Αναφωτία, ένα χωριό κοντά στην πόλη της Λάρνακα, Κύπρος. Γεννήθηκε το 1933, δεύτερος από τα έξι παιδιά ενός φτωχού αγρότη.[1] Το 1953 πήγε στην Αγγλία, δουλεύοντας αρχικά ως πλυντήριος πιάτων και σερβιτόρος στην ABC Tearoom του Λονδίνου, και στη συνέχεια μετακόμισε στην πόλη του Λιντς (Αγγλία), στο βόρειο της Αγγλίας, για να γίνει μάγειρας στο νεοανοιχτό ελληνικό εστιατόριο του αδελφού του.[2] Το εστιατόριο έγινε αγαπημένο μέρος συγκέντρωσης των ντόπιων φοιτητών τέχνης, οι οποίοι ενθάρρυναν τον Παράσκο να εγγραφεί σε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Τεχνών Λιντς. Παρά το γεγονός ότι δεν είχε τα συνήθη προσόντα εισαγωγής για να ξεκινήσει μια κολεγιακή σειρά μαθημάτων, ο Παράσκος τράβηξε την προσοχή του εμπνευστικού Κεφαλαιού της Καλών Τεχνών, Harry Thubron, ο οποίος επέτρεψε στον Παράσκο να εγγραφεί χωρίς τις συνήθεις απαιτήσεις εισαγωγής.[3] Εκεί έγινε στενός φίλος με καλλιτέχνες όπως οι Dennis Creffield, Terry Frost και Wilhelmina Barns-Graham, με τους Φροστ και Μπαρνς-Γκραχαμ να πείθουν τον Παράσκο να μετακομίσει στο Σαιντ Άιβς στην Κορνουάλη το 1959. Στο Σαιντ Άιβς, ο Παράσκος μοιράστηκε ένα εργαστήριο με τη Barns-Graham μέχρι να επιστρέψει στο Λιντς το 1961 και να αρχίσει να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Τεχνών Λιντς.[4]
Σταδιοδρομία διδασκαλίας Επεξεργασία
Ο Παράσκος ξεκίνησε να διδάσκει μερικές ώρες στο Πανεπιστήμιο Τεχνών Λιντς στα μέσα της δεκαετίας του '60 μετά την επιστροφή του από το Σαιντ Άιβς στην Κορνουάλη. Δίδαξε επίσης στο Πανεπιστήμιο Ντε Μόντφορτ πριν γίνει διδάκτορας στο το Πανεπιστήμιο για τις Δημιουργικές Τέχνες, Καντέρμπουρυ, το 1968.[5] Το 1969 ίδρυσε το Κολλέγιο Τεχνών Κύπρου, το πρώτο κολέγιο τέχνης στην Κύπρο. Χρησιμοποιώντας τις συνδέσεις του στο βρετανικό καλλιτεχνικό κόσμο, ο Παράσκος μπόρεσε να φέρει στο Κολλέγιο Τεχνών Κύπρου έναν μεγάλο αριθμό γνωστών διεθνών καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων των Anthony Caro, Dennis Creffield, Jennifer Durrant, Terry Frost, Clive Head, Michael Kidner, Mali Morris, Euan Uglow, Rachel Whiteread και άλλων, καθώς και εκατοντάδες φοιτητές τέχνης από τη Βρετανία και αλλού, με αποτέλεσμα να υπάρχει, όπως αναφέρει ο Τζον Κορναλ στο The London Magazine το 1996, μια διακριτή επίδραση των κυπριακών στοιχείων στη βρετανική τέχνη κατά τη διάρκεια της περιόδου.[6]
Αυτές οι επισκέψεις από διεθνώς αναγνωρισμένους καλλιτέχνες οδήγησαν στο να θεωρείται το Κολλέγιο Τεχνών Κύπρου ως ένα από τα πολιτιστικά κεφάλαια της Κύπρου από διάφορους προέδρους της Κύπρου και άλλους υπουργούς κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και του 1990.
Στυλ και επιρροές Επεξεργασία
Ο τρόπος ζωγραφικής του Παράσκου είναι φιγουρατίβος αλλά μη φυσικιστικός, και χρησιμοποιεί φωτεινά χρώματα για να περιγράψει σκηνές που συχνά φαίνεται να έχουν ρίζες στην παιδική του ηλικία στην Κύπρο. Επηρεάζεται επίσης από την εκκλησιαστική τέχνη της Βυζαντινής Κύπρου και από μοντέρνους μάστορες, όπως οι Πωλ Γκωγκέν και Ανρί Ματίς. Έργα περιλαμβάνουν το Παγανιστική Άνοιξη στη Συλλογή Σύγχρονης Τέχνης στη Λευκωσία, το Ερωτες και Ρομάντσα στη Tate Gallery του Λονδίνου και το Μπάνιο, στη συλλογή του Συμβούλιο Τεχνών της Αγγλίας.
Σύμφωνα με τους Δομινίκ Οζίας και Ζαν-Πολ Λαμπουρντέτ οι πίνακες του Παράσκου 'εικονίζουν την αγροτική ζωή της Κύπρου, την ταραγμένη ιστορία του νησιού, τον έρωτα, τη ζωή, τον θάνατο, πάντα με λυρισμό, ρομαντισμό.'[7]
Παρότι κυρίως ζωγράφος, το 1992 ξεκίνησε τη δουλειά σε ένα φιλόδοξο έργο γλυπτικής τοίχου στο χωριό Λέμπα, στη δυτική ακτή της Κύπρου. Αυτός ο τοίχος αποτελείται από βρετανικά και ανακυκλωμένα καθημερινά αντικείμενα και περιλαμβάνει ένα μείγμα από αφηρημένες και φιγουρατίβες μορφές, συμπεριλαμβανομένων ενός γορίλας μεγέθους King Kong, ενός ελέφαντα πιγκμή και μιας γιγαντιαίας ζευκτής χειρός υποδοχής. Ο τοίχος είναι είκοσι μέτρα μήκος και έως τέσσερα μέτρα ύψος και σχηματίζει έναν κήπο γλυπτικής που δημιουργεί τα στούντιο του Κολλεγίου Τεχνών Κύπρου.[8]
Ο Παράσκος ήταν συνεχώς ένας πολιτικός καλλιτέχνης, με αριστερές, και αργότερα αναρχικός, συμπάθειες. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κύπρου (ΑΚΕΛ) στη νεότητά του, χρησιμοποίησε την τέχνη του για να εξετάσει θέματα όπως οι πολιτικές και κοινωνικές καταπιέσεις, τα δικαιώματα των γυναικών και τα φρικαλέα του πολέμου στην Κύπρο και τη Μέση Ανατολή.[9] Αυτή η πολιτική δράση πήγε πέρα από τη ζωγραφική του, με συχνά άρθρα του Στας να δημοσιεύονται σε κυπριακές εφημερίδες επιτίθεται σε ό, τι βλέπει ως την καταστροφή του κυπριακού πολιτισμού, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος από τον καπιταλισμό. Για το διεθνές φεστιβάλ τέχνης που υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Manifesta 6, που ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί στην Κύπρο το 2006, έγραψε ότι ήταν 'ένα καπιταλιστικό σχέδιο για να αρπάξει και να καταστρέψει αυτό που είναι μοναδικό στην κυπριακή μας κουλτούρα και να το αντικαταστήσει με ένα ανούσιο γενικότερο παγκοσμιοποίηση.'[10]
Καλλιτεχνική σταδιοδρομία Επεξεργασία
Ακολουθώντας την περίφημη έκθεσή του το 1966 στην Leeds Institute Gallery, η οποία διακόπηκε από την τοπική αστυνομία, ο Παράσκος προσκλήθηκε το 1967 να συμμετάσχει σε ομαδική έκθεση, Fantasy and Figuration, στο πλευρό των Pat Douthwaite, Herbert Kitchen και Ian Dury στο Institute of Contemporary Arts στο Λονδίνο.[11]
Την επόμενη χρονιά μετά την περίφημη έκθεσή του στην Leeds Institute Gallery, ο Παράσκος παρουσίασε την πρώτη του έκθεση στην Κύπρο στο ξενοδοχείο Four Lanterns στη Λάρνακα.[12] και στη συνέχεια έκθεσε τακτικά σε γκαλερί τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην Κύπρο. Η δημοσιευμένη βιογραφία του αναφέρει επίσης εκθέσεις στην Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Βραζιλία, την Ινδία και τη Δανία.[13]
Το 2003 ο Παράσκος ήταν θέμα ενός βιβλίου από τον ιστορικό τέχνης Νορμπέρ Λύντον, που δημοσιεύτηκε από το Orage Press. Το έργο του εκπροσωπείται στις Κρατικές Συλλογές της Κύπρου, στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, στη Συλλογή του Συμβουλίου Τεχνών της Αγγλίας, στην Συλλογή Τέχνης του Πανεπιστημίου του Λιντς, στην Πόλη της Τέχνης του Λιντς και στη Τέιτ Μπρίταιν, Λονδίνο.[1]
Το 2008 τιμήθηκε με τον τίτλο του διδάκτορα honoris causa από το Πανεπιστήμιο του Μπόλτον για τις υπηρεσίες του στην τέχνη και την εκπαίδευση στην τέχνη.[14]
Το 2017 ήταν θέμα μιας μεγάλης έκθεσης στην Δημοτική Πινακοθήκη Πάφου της Κύπρου στο πλαίσιο των εορτασμών της πόλης ως Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα.[15]
Γραπτά Επεξεργασία
Ο Παράσκος ήταν ένας πολυποίκιλος συγγραφέας, γράφοντας πολλά άρθρα, κυρίως στα ελληνικά, για εφημερίδες στην Κύπρο, συλλογές ποιημάτων και βιβλία για την ελληνική μυθολογία, συμπεριλαμβανομένου του Cyprus of Copper το 1969 και του Αφροδίτη: Η Μυθολογία της Κύπρου το 1981.[16]
Η Μυθολογία της Κύπρου του Παράσκου δημοσιεύτηκε σε μεταφράσεις στα ελληνικά και τα τουρκικά το 2018.
Θάνατος Επεξεργασία
Ο Παράσκος απεβίωσε στις 4 Μαρτίου 2014 στην Πάφο της Κύπρου, εξαιτίας συνεχούς σήψης που προκλήθηκε από διαβητική γάγγραινα στα πόδια του. Ήταν 81 ετών.
Μια λεωφόρος στο χωριό Λέμπα, η τρέχουσα τοποθεσία του Κολλέγιο Τεχνών Κύπρου, έχει ονομαστεί προς τιμήν του στη μνήμη του.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Μαργαρίτα Παράσκος, η κόρη του, και καλλιτέχνης
- Μιχαήλ Παράσκος, ο γιος του, και μυθιστοριογράφος, λέκτορας και συγγραφέας τέχνης
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ Haste, David (28 Μαρτίου 2014). «Stass Paraskos obituary». The Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Panikos Panayi, Spicing up Britain: Η Πολυπολιτισμική Ιστορία της Βρετανικής Κουζίνας (Λονδίνο: Εκδόσεις Reaktion, 2008) σελ. 158
- ↑ Haste, David (28 Μαρτίου 2014). «Stass Paraskos obituary». The Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Norbert Lynton, Στας Παράσκος (Μίτσαμ: Εκδόσεις Orage Press, 2003) 7f
- ↑ David Haste, Ο Στας στο Κάντερμπερι, στον Μιχαήλ Παράσκος (επιμ), Stass Paraskos (Mitcham: Orage Press, 2009) 36f
- ↑ Τζον Κορναλ, 'Σοφία της γης: Κυπριακές συνδέσεις στη βρετανική τέχνη: Γεώργιος Ρίγκντεν και Στας Παράσκος' στο London Magazine, Φεβρουάριος 1996
- ↑ Δομινίκ Οζίας και Ζαν-Πολ Λαμπουρντέτ, Petit Futé: Κύπρος (Νάνσυ, Εκδόσεις Petit Futé, 2018) σελ. 35
- ↑ Τζον Κορναλ, Στας και Κυπριοποίηση, στον Μιχαήλ Παράσκος (επιμ), Stass Paraskos (Mitcham: Orage Press, 2009) 16f
- ↑ Μιχαήλ Παράσκος, Stass Paraskos: Μια Εορτή για την Πάφο 2017 - Ευρωπαϊκή Πόλη του Πολιτισμού (Λονδίνο: Orage Press, 2017) σελ. 4
- ↑ Αναφέρεται στον Μάικλ Παράσκο, 'Στην Σκοτεινή Κύπρο: Μanifesta 6' στο The Cyprus Weekly (Κυπριακή εφημερίδα), 20 Ιανουαρίου 2006
- ↑ ICA, Fantasy and Figuration, έκθεση καταλόγου, Λονδίνο, 1967, Αρχείο Tate (Λονδίνο) αναφ. LON-INS (S.C.)
- ↑ Ημερολόγιο του Στας Παράσκου, δημοσιευμένο στον Μιχαήλ Παράσκος, Αναζήτηση του Σιξπενς (Λονδίνο: Orage Press, 2016) σελ.102
- ↑ Ευή Παπαδοπούλου (επιμ), Ο Κεαν Κόσμος της Πορτοκαλί (Λεμεσός: Κέαν Λτδ, 2009) 42
- ↑ Ευή Παπαδοπούλου (επιμ), Ο Κεαν Κόσμος της Πορτοκαλί (Λεμεσός: Κέαν Λτδ, 2009) 42
- ↑ Πάφος 2017: Ευρωπαϊκή Πόλη του Πολιτισμού, Στας Παράσκος: Μια Εορτή (Λονδίνο: Orage Press, 2017) Σύνδεσμος
- ↑ Μιχαήλ Παράσκος, Νέα Εισαγωγή στη Μυθολογία της Κύπρου του Στας Παράσκου (Λονδίνο: Orage Press, 2016) σελ. i-iii