Συρματοκοπή

Η κοπή με αδαμαντοφόρο σύρμα παρέχει τη δυνατότητα κοπής του μαρμάρου και λοιπών πετρωμάτων αλλά και άλλων δομών, όπως π.χ. χάλυβα, μετάλλων ή σκυροδέματος. Η εξόρυξη των μαρμάρων πραγματοποιείται σε μεγάλο βαθμό πλέον με τη χρήση συρματοκοπών (wire cutting machines) ή άλλου ειδικού εξοπλισμού όπως π.χ. τα αλυσοπρίονα Οι συρματοκοπές χρησιμοποιούνται τόσο στην επιφανειακή όσο και την υπόγεια εξόρυξη μαρμάρων επιτυγχάνοντας υψηλότερη απόδοση & μεγαλύτερη ασφάλεια.

Λεπτομέρειες Μηχανήματος Συρματοκοπής

Η  μέθοδος κοπής με σύρμα χρησιμοποιείται τόσο κατά το στάδιο εξόρυξης όγκων μαρμάρων και άλλων διακοσμητικών πετρωμάτων στο λατομείο, όσο και στα στάδια επεξεργασίας τους στην πλατεία του λατομείου (π.χ. για τον τεμαχισμό-ορθογωνισμό όγκων) αλλά και εν συνεχεία στον  χώρο του εργοστασίου επεξεργασίας. 

Μια μονάδα συρματοκοπής αποτελείται:

•Ηλεκτροκινητήρα – κινητήρα diesel •Σιδηροτροχιά •Ηλεκτρονικό χειριστήριο και •Αδαμαντοφόρο σύρμα. 

Τεχνικά χαρακτηριστικά μονάδας συρματοκοπής :

•Για την περιστροφή της τροχαλίας χρησιμοποιείται ηλεκτρικός ή κινητήρας diesel, ισχύος 40-100 ΗP •Ταχύτητα κοπής = 10 – 25 m2/h

•Γραμμική ταχύτητα σύρματος = 20 – 45 m/s, ανάλογα με το πέτρωμα •Η διάμετρος της τροχαλίας μπορεί να είναι από 0.80 m μέχρι 1.5 m περίπου.•Διάρκεια ζωής συρματοσχοίνου –  περίπου 2.000 m2 •Διάρκεια ζωής κοπτικών - περίπου 3.000 m2.

Το αδαμαντοφόρο σύρμα προσαρμόζεται σε μηχάνημα συρματοκοπής που κινείται επί ραγών και κατά τη διάρκεια της κοπής κινείται προς τα πίσω τανύζοντας το αδαμαντοφόρο σύρμα. Αφού αποκοπεί ο "πάγκος" προς εξόρυξη από το μητρικό πέτρωμα, ακολουθεί η φάση της αποκόλλησης.

Η αποκόλληση του μαρμαροφόρου όγκου διενεργείται με την χρήση εκσκαφέα με προσαρμοσμένο νύχι (ripper). Λεπτομέρειες της διαδικασίας δίνονται στο λήμμα μάρμαρο.

Η συρματοκοπή με αδαμαντοφόρο σύρμα βελτιώνεται & εξελίσσεται συνεχώς: •Οι ράγες μεταφέρονται μαζί με τη μηχανή•Προσαρμοσμένο σύστημα τροχαλίας για εύκολη & ασφαλή αντικατάσταση του λάστιχου•Ειδικός ενισχυμένος προφυλακτήρας•Αναβαθμισμένα ηλεκτρολογικά συστήματα ασφαλείας•Σύστημα inverter•Βελτιωμένο σύστημα τάνυσης συρματόσχοινου•Τηλεχειριστήριο για χρήση από ασφαλή απόσταση

Πλεονεκτήματα χρήσης συρματοκοπής

Η χρήση της κοπής με σύρμα κατά την εξόρυξη όγκων πετρώματος εξασφαλίζει:

• Υψηλότερη ταχύτητα κοπής σε σχέση με τις παλαιότερες μεθόδους εξόρυξης

• Μεγαλύτερη ασφάλεια λόγω της μη χρήσης εκρηκτικών για την εξαγωγή όγκων

• Αποφυγή δονήσεων που προκαλούνται από διάτρηση & ανατίναξη ειδικότερα σε υπόγειες εκμεταλλεύσεις

• Μείωση των εργασιών ορθογωνισμού σε επόμενη φάση εξόρυξης

• Αυξημένη αποληψιμότητα πετρώματος (~98%)

• Εύκολη μεταφορά, τοποθέτηση & χρήση από σχετικά μη εξειδικευμένο προσωπικό

Συμπερασματικά το βασικό πλεονέκτημα είναι το χαμηλό κόστος  & η υψηλή παραγωγικότητα σε συνδυασμό με μεγαλύτερη ασφάλεια

Ασφάλεια συρματοκοπής

Η σημαντική αύξηση στη χρήση των συρματοκοπών  για την εξορυκτική διαδικασία στα λατομεία μαρμάρων παγκοσμίως, οδήγησε σε αντίστοιχη αύξηση των ατυχημάτων που σχετίζονται με τη χρήση των συγκεκριμένων μηχανών.Το βασικότερο πρόβλημα είναι η παθητική ασφάλεια για την περίπτωση που το αδαμαντοφόρο σύρμα σπάσει κατά την λειτουργία του μηχανήματος, οπότε τα ατυχήματα είναι συνήθως σοβαρά. Επίσης, το ζήτημα της ενεργητικής ασφάλειας  που σχετίζεται τόσο με την λειτουργία όσο και με λοιπές διεργασίες (μεταφορά, τοποθέτηση, σφήνες, σκάλες, συντήρηση κ.α.) του μηχανήματος ή των μηχανημάτων συρματοκοπής. Ηδη η ΕΕ και οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Τυποποίησης  έχουν θεσπίσει Ευρωπαϊκό πρότυπο για την ασφαλή χρήση των αδαμαντοφόρων συρματοκοπών, BS EN 15163:2017 «Machines and installations for the exploitation and processing of natural stone - Safety – Requirements for diamond wire saws», που αποτελεί αναθεώρηση του προηγούμενου ΕΝ15163:2008.

Το ανωτέρω πρότυπο που έχει καταρτιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN - European Committee for Standardization), εξειδικεύει και αναλύει ζητήματα που αφορούν μηχανήματα κοπής όγκων μονόσυρμα/πολύσυρμα, είτε σταθερά είτε κινητά μηχανήματα πάνω σε ράγες, επιπλέον δε γίνεται σε αυτό ειδικότερη αναφορά στις αποστάσεις ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται κατά την λειτουργία των κινητών μηχανημάτων συρματοκοπής, ώστε να οριοθετηθεί η επικίνδυνη περιοχή (Hazardous area). Επίσης, αναφέρεται και σε μέτρα που ελαχιστοποιούν την επίδραση της εκτίναξης τμημάτων του αδαμαντοφόρου σύρματος, προστασία με σταθερά ή κινητά προστατευτικά πλαίσια κατά την διεύθυνση κινδύνου εκτίναξης κ.α..

Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας Θράκης .διοργανώνει περιοδικά σεμινάρια με θέμα: “Η χρήση της συρματοκοπής στα λατομεία Μαρμάρου”.

Οι ειδικοί κανονισμοί ασφαλείας των μηχανημάτων συρματοκοπής που εκπονούνται και υποβάλλονται (άρθρο 38 του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών. ΚΜΛΕ) θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν μέτρα τόσο παθητικής όσο και ενεργητικής ασφάλειας. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και στη Γραπτή Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου που αφορά τις εξορυκτικές εργασίες (διατάξεις του Π.∆. 17/1996 όπως ισχύει, άρθρο 4 και Παράρτημα 2 του ΚΜΛΕ).

Οι πιθανοί κίνδυνοι είναι: η θραύση του αδαμαντοφόρου σύρματος, η ανατροπή αποκόμματος κατά τον ορθογωνισμό των όγκων, η κατάπτωση επισφαλούς σφήνας κατά την αποκοπή του πάγκου από το μητρικό πέτρωμα, κίνδυνοι κατά την μεταφορά και τοποθέτηση της συρματοκοπής, κίνδυνοι από κινούμενα μηχανικά μέρη της μηχανής συρματοκοπής και τέλος λοιποί κίνδυνοι που αφορούν τη συντήρηση του χώρου εργασίας, τη (μη) χρήση Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ), την τοποθέτηση φορητής κλίμακας (επαρκής στερέωση, ορθή κλήση, ανάβαση και κατάβαση με τρία σταθερά σημεία κλπ) και τον κίνδυνο ηλεκτροπληξίας.