Σχετικός κίνδυνος
Ο σχετικός κίνδυνος (ΣΚ) ή ο λόγος κινδύνου είναι ο λόγος της πιθανότητας να συμβεί κάποια έκβαση σε μια εκτεθειμένη ομάδα προς την πιθανότητα να συμβεί η έκβαση σε μια μη εκτεθειμένη ομάδα. Υπολογίζεται ως , όπου είναι η επίπτωση στην εκτεθειμένη ομάδα και είναι η επίπτωση στην μη εκτεθειμένη ομάδα.[1] Μαζί με την διαφορά κινδύνου και τον λόγο απόδοσης, ο σχετικός κίνδυνος μετρά την συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης και της έκβασης.[2]
Στατιστική χρήση και ερμηνεία
ΕπεξεργασίαΟ σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται στην στατιστική ανάλυση των δεδομένων από επεμβατικές μελέτες, μελέτες σειράς και συγχρονικές μελέτες, για την εκτίμηση της ισχύος της συσχέτισης μεταξύ θεραπειών (ή παραγόντων κινδύνου) και εκβάσεων.[2][3] Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για τη σύγκριση του κινδύνου μιας ανεπιθύμητης έκβασης όταν λαμβάνεται ιατρική θεραπεία έναντι μη θεραπείας (ή εικονικού φαρμάκου) ή όταν υπάρχει έκθεση σε περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου έναντι μη έκθεσης.
Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της έκθεσης και του αποτελέσματος, η τιμή του ΣΚ μπορεί να ερμηνευθεί ως εξής:
- ΣΚ = 1 σημαίνει ότι η έκθεση δεν επηρεάζει την έκβαση
- ΣΚ < 1 σημαίνει ότι η έκθεση μειώνει τον κίνδυνος να συμβεί η έκβαση
- ΣΚ > 1 σημαίνει ότι η έκθεση αυξάνει τον κίνδυνο να συμβεί η έκβαση
Χρήση στην βιβλιογραφία
ΕπεξεργασίαΟ σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται συνήθως για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ελεγχόμενων τυχαιοποιημένων δοκιμών.[4] Αυτό μπορεί να καταστεί προβληματικό, εάν ο σχετικός κίνδυνος παρουσιάζεται μεμονωμένα χωρίς την αναφορά σε απόλυτα μέτρα, όπως ο απόλυτος κίνδυνος ή η διαφορά κινδύνου.[5] Σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της έκβασης είναι χαμηλή, η τιμή του σχετικού κινδύνου, είτε μεγάλη είτε μικρή, συχνά δεν συνεπάγεται σημαντική επιρροή στην έκβαση και η σημασία των συνεπειών για την δημόσια υγεία μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της έκβασης είναι υψηλή, ακόμα και τιμές του σχετικού κινδύνου κοντά στο 1 ενδέχεται να έχουν σημαντική επιρροή στην έκβαση και οι συνέπειες μπορεί να υποτιμηθούν. Επομένως, συνιστάται η παρουσίαση τόσο απόλυτων όσο και σχετικών μέτρων συσχέτισης.[6]
Υπολογισμός
ΕπεξεργασίαΟ σχετικός κίνδυνος μπορεί να εκτιμηθεί από έναν τετράπτυχο πίνακα:
Ομάδες | Έκβαση | |
---|---|---|
Συνέβη (Σ) | Δεν συνέβη (Δ) | |
Παρέμβαση (Π) | α | β |
Μάρτυρας (Μ) | γ | δ |
Η σημειακή εκτίμηση του σχετικού κινδύνου είναι:
Η κατανομή του για ένα δείγμα του πληθυσμού είναι πιο κοντά στην κανονική κανονική απ' ό,τι η κατανομή του ΣΚ,[7] με τυπικό σφάλμα:
Σύγκριση με τον λόγο απόδοσης
ΕπεξεργασίαΟ σχετικός κίνδυνος διαφέρει από τον λόγο απόδοσης (ΛΑ), αν και τον πλησιάζει ασύμπτωτα για μικρές πιθανότητες της έκβασης. Εάν το α είναι σημαντικά μικρότερο από το β, τότε α / (α + β) α / β. Ομοίως, εάν το γ είναι πολύ μικρότερο από το δ, τότε γ / (γ + δ) γ / δ. Έτσι, με την παραδοχή σπανιότητας της νόσου:
Στην πράξη, ο λόγος απόδοσης χρησιμοποιείται συνήθως για μελέτες πασχόντων–μαρτύρων, εφόσον ο σχετικός κίνδυνος δεν μπορεί να εκτιμηθεί.[2]
Στην πραγματικότητα, ο λόγος απόδοσης χρησιμοποιείται πολύ πιο ευρέως στα στατιστικά στοιχεία, καθώς η λογιστική παλινδρόμηση, που συχνά χρησιμοποιείται στην ανάλυση των αποτελεσμάτων κλινικών δοκιμών, λειτουργεί με τον λογάριθμο του λόγου απόδοσης, αλλά όχι με τον λογάριθμο του σχετικού κινδύνου. Επειδή ο φυσικός λογάριθμος της απόδοσης υπολογίζεται ως γραμμική συνάρτηση των ανεξάρτητων μεταβλητών, ο εκτιμώμενος λόγος απόδοσης της θεραπείας για άτομα διαφορετικής ηλικίας θα ήταν ο ίδιος σε ένα μοντέλο λογιστικής παλινδρόμησης όπου η έκβαση συσχετίζεται με την θεραπεία και με την ηλικία, αν και ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να είναι σημαντικά διαφορετικός.
Εφόσον ο σχετικός κίνδυνος είναι ένα πιο άμεσο αντιληπτό μέτρο αποτελεσματικότητας, η διάκριση είναι σημαντική ειδικά σε περιπτώσεις μεσαίων έως υψηλών πιθανοτήτων της έκβασης. Εάν η έκθεση Α ενέχει κίνδυνο εμφάνισης της έκβασης ίσο με 99,9% και η έκθεση Β ενέχει κίνδυνο εμφάνισης της έκβασης ίσο με 99,0%, τότε ο σχετικός κίνδυνος είναι λίγο πάνω από 1 (99,9 / 99 = 1,01), ενώ η απόδοση της έκθεσης Α είναι πάνω από 10 φορές την απόδοση της Β, αφού (99,9/0,1) / (99/1) = 10,1.
Αριθμητικό παράδειγμα
ΕπεξεργασίαΠαράδειγμα μείωσης κινδύνου
Ομάδες | Έκβαση (+) | Έκβαση (-) | Σύνολο | Πιθανότητα έκβασης (ΠΕ) |
---|---|---|---|---|
Παρέμβαση (Π) | α = 15 | β = 135 | α + β = 150 | ΠΕΠ = α / (α + β) = 0,1 ή 10% |
Μάρτυρας (Μ) | γ = 100 | δ = 150 | γ + δ = 250 | ΠΕΜ = γ / (γ + δ) = 0,4 ή 40% |
Σύνολο | 115 | 285 | 400 |
Εξίσωση | Μεταβλητή | Συντομογραφία | Τιμή |
---|---|---|---|
ΠΕΜ - ΠΕΠ | Απόλυτη μείωση κινδύνου | ΑΜΚ | 0,3 ή 30% |
(ΠΕΜ - ΠΕΠ) / ΠΕΜ | Σχετική μείωση κινδύνου ή
Κλάσμα αποτρέψιμων μεταξύ των μη εκτεθειμένων |
ΣΜΚ ή
ΚΑμ |
0,75 ή 75% |
1 / (ΠΕΜ − ΠΕΠ) | Αριθμός που απαιτείται για τη θεραπεία ενός | ΑΑΘ | 3,33 |
ΠΕΠ / ΠΕΜ | Σχετικός κίνδυνος | ΣΚ | 0,25 |
Λόγος απόδοσης | ΛΑ | 0,167 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Dictionary of Epidemiology (6th έκδοση). Oxford University Press. 2014. σελίδες 245, 252. ISBN 978-0-19-939006-9.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Proportions, odds, and risk». Radiology 230 (1): 12–9. January 2004. doi: . PMID 14695382. https://archive.org/details/sim_radiology_2004-01_230_1/page/n45. Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα
<ref>
• όνομα " pmid14695382 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο - ↑ Riegelman, Richard K. (2005). Studying a study and testing a test: how to read the medical evidence (5th έκδοση). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. σελίδες 389. ISBN 978-0-7817-4576-5.
- ↑ «Reporting of attributable and relative risks, 1966-97». Lancet 351 (9110): 1179. April 1998. doi: . PMID 9643696.
- ↑ «Relative risk versus absolute risk: one cannot be interpreted without the other». Nephrology, Dialysis, Transplantation 32 (suppl_2): ii13–ii18. April 2017. doi: . PMID 28339913.
- ↑ «CONSORT 2010 explanation and elaboration: updated guidelines for reporting parallel group randomised trials». BMJ 340: c869. March 2010. doi: . PMID 20332511.
- ↑ «Standard errors, confidence intervals, and significance tests». StataCorp LLC.