Το πράσινο βιβλίο
«Το πράσινο βιβλίο» ονομάζεται η συλλογή διηγημάτων του λογοτέχνη Στράτη Μυριβήλη, που πρωτοεκδόθηκε το 1935, από τον εκδοτικό οίκο «Κασταλία». Στη σημερινή μορφή του που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βιβλιοπωλείο της Εστίας», αποτελείται από 18 διηγήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων είχαν πρωτοδημοσιευτεί στην καθημερινή εφημερίδα «Πρωία», στην επιφυλλίδα που κρατούσε ο συγγραφέας με τίτλο «Το διήγημα της Κυριακής».
«Το πράσινο βιβλίο» είναι χρονολογικά η τρίτη συλλογή διηγημάτων που εξέδωσε ο συγγραφέας. Είχαν προηγηθεί τα «Διηγήματα» και οι «Κόκκινες ιστορίες», - και είναι αφιερωμένο από τον συγγραφέα στην Πηνελόπη Δέλτα. Πιο συγκεκριμένα, Της κυρίας Πηνελόπης Σ. Δέλτα, το γένος Μπενάκη, αφιέρωμα θαυμασμού και αγάπης προς τη συγγραφέα, προς τον άνθρωπο, προς την Ελληνίδα.
Ο κριτικός λογοτεχνίας Αντώνης Καραντώνης έγραψε για το βιβλίο ότι ...παρά τη μονοχρωμία του τίτλου, τα θέματα της συλλογής είναι πολύχρωμα. Διηγήματα ιδεών, άλλα με κοινωνική θέση, πολεμικές αφηγήσεις, αλληγορικά πεζογραφήματα, καθαρές ηθογραφίες, ψυχολογικά περίεργα και σκίτσα ψυχιατρικών σπουδών που θυμίζουν απόμακρα Έδγαρ Πόε. [1]
Ο Αιμίλιος Χουρμούζιος κρίνοντας τα διηγήματα έγραψε ότι ...και τα δεκαπέντε διηγήματα που κλείονται στον τόμο – διηγήματα που ξεκινούν από την πολιτεία, φτάνουν στην επαρχία και απλώνονται στο μέτωπο – αν αναγνωρίζονται και αν συγγενεύουν ανάμεσά τους είναι από το ταλέντο που ξεπηδά πλούσιο, ζωντανό, λαγαρό, τέτοιο που το χαίρεσαι και φορές-φορές το λυπάσαι όταν το βλέπεις να παραδέρνει μέσα σε κακοτοπιές κι όταν ξεστρατίζει κάποτες σε προχειρότητες ιδεολογικές που προσπαθεί να καλύψει με την αναμφισβήτητη τέχνη του...'. [2]
 | |
| Συγγραφέας | Στράτης Μυριβήλης |
|---|---|
| Γλώσσα | Ελληνικά |
| Μορφή | Διηγήματα |
| Σειρά | Νεοελληνική πεζογραφία - 54 |
| Αριθμός Σελίδων | 248 |
| δεδομένα () | |
Τα πρώτα 100 αντίτυπα - σε χαρτί πολυτελείας - κυκλοφόρησαν σαν πρώτη έκδοση, ενώ τα υπόλοιπα (που ο αριθμός τους δεν είναι γνωστός) σαν δεύτερη. Ωστόσο φαίνεται ότι κυκλοφόρησαν σε πάνω από 1000 αντίτυπα, γεγονός αξιοσημείωτο για τα δεδομένα της εποχής.[3] Η τρίτη έκδοση έγινε το 1936 και πάλι από τις εκδόσεις «Κασταλία», ενώ το 1956 έγινε η τέταρτη έκδοση από τις εκδόσεις «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», πλέον.
Τα διηγήματα Επεξεργασία
Η πρώτη και δεύτερη έκδοση περιλαμβάνει τα:
- «Ο κατακλυσμός» Ένας νεαρός φοιτητής, αγνός ιδεολόγος κομμουνιστής, που θα εκμεταλλευτεί σεξουαλικά μια νεαρή κοπέλα, θα διαπιστώσει ότι τελικά δεν διαφέρει σε τίποτα, από αυτούς που θέλει να καταστρέψει (τους καπιταλιστές) (πρώτη δημοσίευση στις 22/10/1933 στην εφημερίδα «Πρωία», και στη στήλη "Το διήγημα της Κυριακής", με τον τίτλο «Ο κατακλυσμός του Νώε»).
- «Το Βγενάκι» Το ανεμογκάστρι που θα αναστατώσει για λίγο τη ζωή ενός αγαπημένου ζευγαριού.
Ο Πέτρος Χάρης κρίνοντας το διήγημα γράφει ...πως παρουσιάζει τον Μυριβήλη άξιο σε ένα θέμα πολύ μεταχειρισμένο αλλά και πολύ δύσκολο. Πολλή απλότητα στην ανάπτυξη του μύθου, συγκρατημένη συμπάθεια, όχι ανόητη φλυαρία για τους ανθρώπους που βασανίζονται από την προσδοκία τους, και πολλή προσοχή στο αργό ανέβασμα από την υποψία στην ελπίδα, από την αόριστη ένδειξη σε κάποια βεβαιότητα, σε αυτή τη σκάλα της χαράς και της αγωνίας. [4] (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος» της Μυτιλήνης και στη στήλη «Λεσβιακές ηθογραφίες» με τίτλο «Το γκάστρι της κυρίας Σαμφώς» στις 25 Νοέμβρη του 1925. Πρώτη έκδοση σε βιβλίο, στη συλλογή «Διηγήματα» που εκδόθηκε απο τον ίδιο στη Μυτιλήνη τον Μάρτη του 1928 με τον οριστικό τίτλο, το «Βγενάκι»).
- «Όταν σπάει ο ρυθμός»,Ο Κος Δημητριάδης, υπάλληλος του δήμου που έχει κουρδίσει τη ζωή του σαν ρολόι, επιβεβαιώνει ότι και η παραμικρή απόκκλιση από το πρόγραμμα γεννάει αμετάκλητες συμφορές. (πρώτη δημοσίευση στην «Πρωία», στο «Διήγημα της Κυριακής» στις 1/10/1933 με τίτλο «Ένας υπάλληλος, ένας ζητιάνος κι ένα σκυλάκι»).
- «Στη λιακάδα» Οι σκέψεις του Μπουλ, του μπουλντόκ, που βγαίνει βόλτα στη λιακάδα.(Όπου και παραπάνω 11/2/1934 με τίτλο «Λιακάδα»).
- «Το μάτι της γάτας» Η ιστορία μιας νευρωτικής εμμονής που τραυμάτισε μιαν αγάπη, και μια γάτα. (ό.π. 18 και 25 Φεβρουαρίου 1934).
- «Οι Γοργόνες» Τρεις αδερφές, που προτιμούν να θυσιάσουν την προσωπική τους ευτυχία προκειμένου να κρατήσουν ψηλά το όνομα της οικογένειας.(ό.π.,3/9/1933).
- «Ο Δευκαλίων» Ένας νέος με αυτό το παράξενο και σπάνιο όνομα, και η ανεπιτυχής προσπάθειά του να απαλλαχτεί από αυτό.(ό.π., 17/9/ 1933).
- «Μια μαχαιριά» Αυτοβιογραφικό διήγημα στο οποίο περιγράφεται η πρώτη αγάπη του συγγραφέα (ο.π., 24/9/1933 με τον τίτλο «Η Ρούσα»).
- «Η παρακόρη» Η αφελής ψυχοκόρη μιας οικογένειας πέφτει θύμα τραγικό, του αστείου που γίνεται εις βάρος της (ό.π.,στις 11 και 18 Μαρτίου 1934). [5]
- «Η Πρωτοτάξιδη» Ένας νεαρός συγγραφέας περιμένει και ονειρεύεται τη βράβευσή του στο λογοτεχνικό διαγωνισμό, ενώ την πραγματική ευτυχία την έχει κιόλας δίπλα του (ό.π.,στις 22 και 29 Ιουλίου 1934).
- «Με την απεργία» Ένας εργάτης ανακαλύπτει οτι όσο κι αν προσπαθεί να αρνηθεί με τη λογική τον Θεό και τη θρησκεία, η ελληνική ψυχή του έχει απόλυτη ανάγκη από την ύπαρξή τους.(ό.π.,11/11/1934).
- «Ο Θοδωρής της Αρετής – ένας τρελός που πέθανε γιατί γνώστεψε» (ό.π.,3/12/1933 με τίτλο «Ο Θοδωρής της Αρετής (ένας παλαβός πέθανε γιατί τούρθε η γνώση») Το διήγημα αυτό αφαιρέθηκε από την τελευταία έκδοση του βιβλίου.
- «Ο άσωτος υιός» Η εκδοχή του Μυριβήλη για την γνωστή παραβολή της Βίβλου (ό.π., 6/5/1934).
- «Το σακκί» Ο στρατιώτης επιστρέφει από τον πόλεμο με τα κόκκαλα του αδερφού του μέσα σε ένα σακκί (ό.π., 5/11/1933).
- «Ο τύμβος» Κωμικοτραγικό στιγμιότυπο των Βαλκανικών πολέμων (πρώτη δημοσίευση σαν χρονογράφημα με τίτλο "Προσφωνήσεις", που το δημοσίευσε στην εφημερίδα «Ελεύθερος λόγος» της Μυτιλήνης στις 24/9/1916. Στην εφημερίδα «Πρωία» δημοσιεύτηκε στις 10/12/1933).
Στην τέταρτη έκδοση του 1956, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Βιβλιοπωλείο της Εστίας», με εικονογράφηση του Μίνωα Αργυράκη που είναι και η έκδοση που κυκλοφορεί σήμερα, προστέθηκαν από τον συγγραφέα και τα
- «Ο Παντελής», μικρό διήγημα - ανάμνηση του συγγραφέα από τα παιχνίδια της παιδικής του ηλικίας (πρώτη δημοσίευση εφημ. «Ελληνική Ημέρα», 1/11/1952).
- «Τοπίο». Λυρική περιγραφή του περάσματος του τραίνου από μια ήσυχη κοιλάδα (ό.,π.,25/3/1934).
- «Δυο παιδιά μπροστά σ' έναν τάφο» Το διήγημα γράφτηκε με αφορμή την επίσκεψη του Μυριβήλη και της οικογένειάς του στον τάφο του πατέρα του, τον Μάη του 1932 – το τελευταίο μεγάλο ταξίδι στο χωριό του. Ανάμνηση του συγγραφέα από τον πατέρα του (ό.π.,30/9/1934).
- «Ο γέρος». Ένα γέρικο πεύκο, παιχνίδι για όλα τα παιδιά της γειτονιάς, ή μήπως όχι για όλα;
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Διαβάστε το διήγημα «Τοπίο» στο http://logotexnika.blogspot.gr/2011/03/blog-post_23.html
- Τα περισσότερα διηγήματα υπάρχουν στην μορφή που πρωτοδημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Πρωία», στην ψηφιακή συλλογή εφημερίδων της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, https://web.archive.org/web/20160630153904/http://catalog.parliament.gr/hipres/help/null/horizon/microfilms.htm
Παραπομπές - Πηγές Επεξεργασία
- ↑ Περιοδικό Τα Νέα Γράμματα, τεύχος Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 1938.
- ↑ Εφ. Καθημερινή 18/11/1935
- ↑ Λυκούργου,Νίκη (2003, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)), Στρατής Μυριβήλης: η εξέλιξή του μέσω της αναλυτικής βιβλιογράφησης των έργων του (1909-1969) σελ. 46
- ↑ Περιοδικό Νέα Εστία, τεύχος 1033, σελ. 1020, «Στράτης Μυριβήλης, η μελέτη»
- ↑ Το διήγημα αυτό μεταφέρθηκε στην τηλεόραση. Περισσότερες πληροφορίες στο https://www.retrodb.gr/wiki/index.php/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B4%CE%B9%CE%AE%CE%B3%CE%B7%CE%BC%CE%B1:_%CE%97_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%81%CE%B7