Υφηγεσία

Η υφηγεσία (Habilitation)^[1] ή «διατριβή για υφηγεσία» ή «διατριβή επί υφηγεσία» είναι είδος μεταδιδακτορικού και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να λάβει κάποιος την πανεπιστημιακή βαθμίδα του Privatdozent (υφηγητής) σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η Γερμανία^[2]. Η έναρξη της υφηγεσίας μπορεί να γίνει μόνο μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής. Για την ολοκλήρωση της υφηγεσίας ο υποψήφιος είναι υποχρεωμένος να επιδείξει εκτεταμένο ερευνητικό έργο σε ένα συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο της ειδικότητας του. Εκτός της συγγραφής πρωτότυπων δημοσιεύσεων (ανάλογα με το πανεπιστήμιο τουλάχιστον 6 σαν πρώτος/τελευταίος συγγραφέας και 15 συνολικά) απαιτείται και η συγγραφή μονογραφίας (Habilitationsschrift) βασισμένη στο συνολικό ερευνητικό έργο. Μεγάλο βάρος δίδεται επίσης στο διδακτικό έργο και την εκπαιδευτική καταλληλότητα του υποψηφίου. Ενεργή διδασκαλία τουλάχιστον 4 εξαμήνων και παρακολούθηση σειράς σεμιναρίων με θέμα την πανεπιστημιακή Διδακτική αποτελούν προϋπόθεση για αποπεράτωση της υφηγεσίας.

Μετά την ολοκλήρωση των απαιτούμενων επιδόσεων συγκροτείται τριμελής επιτροπή τακτικών καθηγητών (Fachmentorat) που αξιολογούν το έργο του υποψηφίου. Σε περίπτωση θετικής κρίσης επιλέγονται δυο τακτικοί καθηγητές (Gutachter) εκ των οποίων τουλάχιστον ένας είναι από εξωτερικό πανεπιστήμιο και οι οποίοι συντάσσουν μια πραγματογνωμοσύνη/αξιολόγηση του έργου του υποψηφίου. Στη συνέχεια ακολουθεί προφορική εξέταση του υποψηφίου από το επιστημονικό συμβούλιο των καθηγητών της Σχολής και σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης δίδεται στο υποψήφιο το «δικαίωμα Διδασκαλίας» (Lehrbefähigung) και ο τίτλος Dr. med. Habil. Εάν στη συνέχεια αποφασιστεί η πρόσληψη του υποψηφίου στο πανεπιστήμιο, αυτός παραδίδει μια πανηγυρική ομιλία στους φοιτητές (Antrittsvorlesung) και ανακηρύσσεται σε Privatdozent. Υποχρέωση για τη διατήρηση της ιδιότητας αυτής είναι μεταξύ άλλων και η παράδοση τουλάχιστον 2 διδακτικών ωρών τη βδομάδα^[3]. Με την ιδιότητα αυτή, στις γερμανόφωνες χώρες, ένας Privatdozent έχει το δικαίωμα να αιτηθεί απευθείας για την ανώτατη θέση τακτικού καθηγητή με έδρα (W3 στην Γερμανία), εάν αυτή προκηρυχθεί.

Η υφηγεσία υπήρχε και στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, καταργήθηκε όμως με τον Νόμο Πλαίσιο του 1982, δεν έχει δε αντιστοίχιση προς τις υφιστάμενες ελληνικές καθηγητικές βαθμίδες (επίκουρος, αναπληρωτής, τακτικός καθηγητής). Ωστόσο, απο άποψης ακαδημαϊκής εμπειρίας και επιτευγμάτων, ο τίτλος του Privatdozent είναι αντίστοιχου επιπέδου ενός maître de conférences détenteur de l'habilitation à diriger des recherches (HDR) στη Γαλλία, Senior Lecturer στο Ηνωμένο Βασίλειο, Associate Professor στις Η.Π.Α., και Αναπληρωτή Καθηγητή που αιτείται για θέση Τακτικού Καθηγητή (στην Ελλάδα).^[4]^[5]^[6]^[7]^[8] Παρόλα αυτά, ο τίτλος δεν συνεπάγεται πάντα απασχόληση στο Πανεπιστήμιο, αν και πολύ φέροντες τον τίτλο διατελούν ως μόνιμο ακαδημαικό προσωπικό χωρίς τον τίτλο του Τακτικού Καθηγητή που κατέχει την έδρα (βλ. [1]). Ο σχετικός θεσμός βρίσκεται σε υποχώρηση σε πολλούς κλάδους στη Γερμανία, όπου έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια ο θεσμός του "Junior Professor" που αποτελεί μια θέση καθηγητή με τριετές συμβόλαιο που μπορεί να ανανεωθεί για μία φορά (άλλα 3 χρόνια) και μπορεί δυνητικά να οδηγήσει μετά από 6 χρόνια στη θέση του τακτικού καθηγητή^[9]. Σε πολλές περιπτώσεις, η θέση αυτή είναι προσωρινή χωρίς την δυνατότητα μονιμοποίησης.

Παραπομπές

↑ Deinzer, Renate (2007). "Allgemeine Grundlagen wissenschaftlichen Arbeitens in der Medizin: Ein Leitfaden für die empirische Promotion und Habilitation"; Renate Deinzer, Kohlhammer Verlag. Germany. σελ. 50-100. ISBN 978-3-17-018447-3.
↑ «Bayerisches Hochschulgesetz».
↑ «Habilitation und ausserplanmaessige Professur».
↑ Vargas, Nikoletta; Romanos, Georgios E. (2022-06-02). «Dental Academic Degrees in Germany Compared to the USA» (στα αγγλικά). Dentistry Journal 10 (6): 98. doi:10.3390/dj10060098. ISSN 2304-6767. PMID 35735640. PMC 9221956. https://www.mdpi.com/2304-6767/10/6/98.
↑ «French Ministry of Higher Education and Research (10 February 2011)» (PDF).
↑ «academics.com».
↑ «www.dict.cc».
↑ Alawi, Seyed Arash; Luketina, Rosalia; Krezdorn, Nicco; Busch, Lukas Fabian; Limbourg, Anne; Branski, Ludwik; Vogt, Peter M.; Jokuszies, Andreas (2019-09-01). «How to become a medical professor – a comparative analysis of academic requirements in Germany and the United States» (στα αγγλικά). Innovative Surgical Sciences 4 (3): 108–115. doi:10.1515/iss-2019-0011. ISSN 2364-7485. PMID 31709302. PMC 6817728. https://www.degruyterbrill.com:443/document/doi/10.1515/iss-2019-0011/html.
↑ «Junior Professors on the Rise».

Πηγές

[1] Deinzer, Renate (2007). "Allgemeine Grundlagen wissenschaftlichen Arbeitens in der Medizin: Ein Leitfaden für die empirische Promotion und Habilitation"; Renate Deinzer, Kohlhammer Verlag. Germany. σελ. 50-100. ISBN 978-3-17-018447-3.

[2] «Bayerisches Hochschulgesetz».

[3] «Habilitation und ausserplanmaessige Professur».

[4] Vargas, Nikoletta; Romanos, Georgios E. (2022-06-02). «Dental Academic Degrees in Germany Compared to the USA» (στα αγγλικά). Dentistry Journal 10 (6): 98. doi:10.3390/dj10060098. ISSN 2304-6767. PMID 35735640. PMC 9221956. https://www.mdpi.com/2304-6767/10/6/98.

[5] «French Ministry of Higher Education and Research (10 February 2011)» (PDF).

[6] «academics.com».

[7] «www.dict.cc».

[8] Alawi, Seyed Arash; Luketina, Rosalia; Krezdorn, Nicco; Busch, Lukas Fabian; Limbourg, Anne; Branski, Ludwik; Vogt, Peter M.; Jokuszies, Andreas (2019-09-01). «How to become a medical professor – a comparative analysis of academic requirements in Germany and the United States» (στα αγγλικά). Innovative Surgical Sciences 4 (3): 108–115. doi:10.1515/iss-2019-0011. ISSN 2364-7485. PMID 31709302. PMC 6817728. https://www.degruyterbrill.com:443/document/doi/10.1515/iss-2019-0011/html.

[9] «Junior Professors on the Rise».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]