Ένα φυσικό προϊόν είναι μια χημική ένωσή ή ένα σύνολο χημικών ουσιών που παράγεται από έναν ζωντανό οργανισμό (φυτό, ζώο, μικροοργανισμό) και ως εκ τούτου απαντά στη φύση. Ο όρος συμπεριλαμβάνει τα εκχυλίσματα και τις χημικές ουσίες που μπορούν να απομονωθούν από αυτά. Στην περίπτωση που μια χημική ουσία έχει παρασκευαστεί με χημική σύνθεση ωστόσο απαντά στη φύση, νοείται ως φυσικό προϊόν.[2][3] Πολλές φορές τα φυσικά προϊόντα έχουν φαρμακολογικές ή βιολογικές ιδιότητες που μπορούν να έχουν θεραπευτική δράση έναντι ασθενειών. Απαντώνται ως δραστικά συστατικά στην παραδοσιακή ιατρική όπως επίσης και στη σύγχρονη ιατρική, είτε ως εκχυλίσματα, είτε ως καθαρές χημικές ουσίες. Τα φυσικά προϊόντα, λόγω της πολυπλοκότητας της χημικής τους δομής, αποτελούν πηγή έμπνευσης για νέες χημικές δομές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή ήδη χρησιμοποιούνται ως φάρμακα.[4]

Η πακλιταξέλη (ταξόλη) είναι ένα φυσικό προϊόν που προέρχεται από το φυτό Taxus brevifolia.[1]

Τα φυσικά προϊόντα διακρίνονται σε δύο πολύ βασικές κατηγορίες, τους πρωτογενείς και τους δευτερογενείς μεταβολίτες. Οι πρωτογενείς μεταβολίτες παράγονται κατά τον πρωτογενή μεταβολισμό και περιλαμβάνουν ενώσεις απαραίτητες για την επιβίωση όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, νουκλεϊκά οξέα. Αντιθέτως, οι δευτερογενείς μεταβολίτες δεν είναι απαραίτητοι για την επιβίωση του οργανισμού που τους παράγει, δεν παράγονται σε μεγάλες ποσότητες και η παρουσία τους είναι χαρακτηριστική στο είδος.[5]

Ταξινόμηση Επεξεργασία

Τα φυσικά προϊόντα κατατάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες με βάση:

  • την πηγή από την οποία προκύπτουν.
  • τη χημική τους δομή,
  • τη βιολογική τους δράση,
  • τη βιοσύνθεση τους.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Cutler S, Cutler HG (2000). Biologically active natural products: pharmaceuticals. CRC Press. σελ. 5. ISBN 978-0-8493-1887-0. 
  2. Webster's Revised Unabridged Dictionary (1913). «Natural product». Free Online Dictionary and C. & G. Merriam Co. 
  3. «All natural». Nature Chemical Biology 3 (7): 351. 2007. doi:10.1038/nchembio0707-351. PMID 17576412. 
  4. «Natural products: a continuing source of novel drug leads.». Biochimica et Biophysica Acta 1830 (6): 3670-3695. 2013. doi:10.1016/j.bbagen.2013.02.008. PMID 23428572. 
  5. Stanforth SP (2006). Natural product chemistry at a glance. Blackwell Publishing. σελ. 2. ISBN 978-1-4051-4562-6.