Φωτογράφημα
Το φωτογράφημα ή φωτόγραμμα [1] είναι φωτογραφική εικόνα που παράγεται χωρίς φωτογραφική μηχανή με την άμεση τοποθέτηση αντικειμένων στην επιφάνεια ενός φωτοευαίσθητου υλικού, όπως το φωτογραφικό χαρτί και κατόπιν την έκθεσή του στο φως. Το αποτέλεσμα είναι μια αρνητική σκιώδης εικόνα που ποικίλλει ως προς τον τόνο, ανάλογα με τη διαφάνεια του αντικειμένου που χρησιμοποιείται.[2]
Αρκετοί καλλιτέχνες χρησιμοποιούν τα φωτογραφήματα για την δημιουργία εικόνων. Ο χαρακτηριστικότερος εκφραστής της τεχνικής αυτής είναι ο Αμερικανός Μαν Ρέι (Εμάνουελ Ραντνίτσκι) ο οποίος αποκαλούσε τα έργα του "rayographs". Άλλοι καλλιτέχνες οι οποίοι πειραματίστηκαν με την τεχνική αυτή είναι ο Ούγγρος φωτογράφος László Moholy-Nagy, ο Γερμανός ζωγράφος Christian Schad (αποκαλούσε τα φωτογραφήματα "schadographs"), ο Αμερικάνος φωτογράφος Imogen Cunningham αλλά και ο Ισπανός ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο [3].
Ιστορία Επεξεργασία
Από τις πρώτες φωτογραφικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα φωτογραφήματα. Συγκεκριμένα ο φωτογράφος William Henry Fox Talbot ονόμαζε αυτές τις τεχνικές φωτογενικές ζωγραφιές (photogenic drawings). Σύμφωνα με την τεχνική αυτή ο φωτογράφος τοποθετούσε φύλλα ή κομμάτια υλικών πάνω σε φωτοευαίσθητες επιφάνειες τις οποίες κατόπιν τις άφηνε να εκτεθούν σε εξωτερικό χώρο υπό το φως του ήλιου. Το αποτέλεσμα ήταν το τύπωμα του περίγραμματος από το αντικείμενο μέσα σε ένα μαύρο φόντο. [4]
-
Παράδειγμα "photogenic drawing" του William Henry Fox Talbot - 1860. -
Φωτογράφημα φυκιών το βιβλίο της Anna Atkins "Photographs of British Algae: Cyanotype Impressions" - 1843. -
Φωτογράφημα της Anna Atkins από το βιβλίο "British and Foreign Flowering Plants and Ferns" - 1854. -
Φωτογράφημα της Anna Atkins από το βιβλίο "Cyanotypes of British and Foreign Flowering Plants" - 1854.
Το 1843 η Βρετανή βιολόγος - φωτογράφος Anna Atkins έκδοσε το βιβλίο για τα είδη Βρετανικών φυκιών Photographs of British Algae: Cyanotype Impressions. Το βιβλίο απότελεί το πρώτο βιβλίο το οποίο εικονογράφηκε με φωτογραφίες οι οποίες ήταν φωτογραφήματα βοτανικών ειδών. Η Atkins χρησιμοποίησε την τεχνική του "cyanotype" του Βρετανού επιστήμονα-χημικού-φωτογράφου John Herschel ή οποία δίνει κυανές εικόνες. [5]
Rayographs - Μαν Ρέι Επεξεργασία
Τα φωτογραφήματα χρησιμοποιήθηκαν τον εικοστό αιώνα από αρκετούς φωτογράφους και διάσημος για την χρήση αυτής της τεχνικής είναι ο φωτογραφος Μαν Ρέι ο οποίος αποκαλούσε τις φωτογραφίες αυτές "rayographs". Ο Μαν Ρέι δημιουργούσε εικόνες χωρίς την χρήση φωτογραφικής μηχανής τοποθετώντας αντικείμενα πάνω σε φωτογραφικό χαρτί τα οποία κατόπιν τα εξέθετε στο φως. [6]
Δημιουργία φωτογραφημάτων Επεξεργασία
Η δημιουργία φωτογραφημάτων δεν απαιτεί την ύπαρξη μεγεθυντήρα αλλά το φως του μεγεθυντήρα μέσα στον σκοτεινό θάλαμο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ομοιόμορφου φωτισμού.
Ο φωτογράφος σε φωτισμό ασφαλείας μέσα στο σκοτεινό θάλαμο τοποθετεί το φωτογραφικό χαρτί στο μεγεθυντήρα. Ρυθμίζει η κεφαλή του μεγεθυντήρα να βρίσκεται σε κατάλληλο ύψος ώστε να μπορεί να φωτίζει ομοιόμορφα ολόκληρη την επιφάνεια του χαρτιού. Κατόπιν τα αντικείμενα τοποθετούνται στην επιθυμητή σύνθεση πάνω στο φωτογραφικό χαρτί. Κατόπιν επιλέγεται ο χρόνος έκθεσης (συνήθως με πειραματισμό με διαφορετικούς χρόνους σε δοκιμαστικά) που θα εκτεθεί το φωτογραφικό χαρτί με τα αντικείμενα πάνω σε αυτό. Αφού εκτεθεί το φωτογραφικό χαρτί εμφανίζεται κανονικά με τα χημικά εμφάνισης της φωτογραφίας και αφού πλυθεί-στεγνώσει αποτελεί το φωτογράφημα της συγκεκριμένης σύνθεσης αντικειμένων. [1]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 John Hedgecoe (Μάιος 1992). Το βιβλίο του Φωτογράφου. Μωρεσόπουλος / φωτογραφία - Δεύτερη Έκδοση. σελίδες 264–265.
- ↑ Langford, Michael (1999), Basic Photography (7η έκδοση), Oxford: Focal Press, ISBN 0 240 51592 7, https://archive.org/details/basicphotography00lang
- ↑ According to Alexandra Matzner in Christian Schad 1895-1982 Retrospectief issued by the Gemeentemuseum Den Haag (2009), ISBN 978-3-87909-974-0, p. 216, Schad was the first artist to use the photogram technique, developed by William Henry Fox Talbot. The photogram was applied by Man Ray, Moholy-Nagy and Chargesheimer after its introduction by Christian Schad, according to the author. However, this is not substantiated through further reference by Matzner. The Dutch catalogue was also issued in German by the Leopold Museum in Vienna (2008).
- ↑ Talbot, William Henry Fox (1844). The Pencil of Nature. London: Special Collections Department, Library, University of Glasgow. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Talbot, William Henry Fox (1844). The Pencil of Nature. London: Special Collections Department, Library, University of Glasgow. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2010.
- ↑ Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου (2002-06-02). «Μαν Ρέι (Εμάνουελ Ραντνίτσκι) Ζωγράφος, γλύπτης, κινηματογραφιστής και φωτογράφος (1890-1976)». Εφημερίδα Το Βήμα. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=83&artid=126083&dt=02/06/2002. Ανακτήθηκε στις 2011-02-25.