Χρήστης:Μητσίκας/Πως να γίνεις ερευνητής

Στις μέρες μας είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσουμε το ψέμα από την αλήθεια. Δυστυχώς τα ψέμματα είναι πολλά και η αλήθεια μία. Και το χειρότερο; Κανείς δεν ξέρει 100% αντικειμενικά ποια είναι! Ευτυχώς για εμάς, τα καλύτερα εργαλεία είναι η κριτική μας σκέψη, ο ορθολογισμός και οι έγκυρες πηγές.

Που να βρω πηγές;

Όσο απίστευτο κι αν σας φαίνεται, η Wikipedia ΔΕΝ είναι αξιόπιστη πηγή, και οι ίδιοι το παραδέχονται. Ευτυχώς, πολλά λήμματα (ιδίως αυτά που έχουν πάρει κάποιο πιστοποιητικό καλού ή προβεβλημένου λήμματος.) είναι καλογραμμένα, αναλυτικά, με ουδέτερη οπτική γωνία και με αξιόπιστες πηγές. Μπορείτε να τα εμπιστευτείτε, αλλά συνειστούμε να κοιτάτε τις πηγές παρά το λήμμα.

Όταν αναζητείς στο Google (Και σε άλλες μηχανές αναζήτησης, όπως το Bing και το DuckDuckGo) μπορείς να βρεις καλό υλικό, αλλά έχε την κρίση σου ακονισμένη. Θυμίσου ότι το βάρος της απόδειξης το έχει πάντα αυτός που λέει κάτι και όχι εσύ που τον ακούς. Απέφυγε τους συναισθηματικά φορτισμένους τίτλους στις αναζητήσεις (Με λέξεις όπως "σοκ", "σοκαριστικό", "συγκλονιστικό", "διαδώστε", "δείτε πριν το κατεβάσουν", αλόγιστη χρήση θαυμαστικών και κεφαλαίων). Κατά πάσα πιθανότητα γράφτηκαν για να τραβήξουν κλικ παραπλανώντας τους αναγνώστες (clickbait). Απέφυγε επίσης τα tabloids τύπου Dailymail, Espresso και γενικά τα κουτσομπολίστικα. Εκτός του ότι πολλές φορές θα βρεις ασυναρτησίες, το να κουτσομπολεύεις κάποιον (ανεξάρτητα με το εάν είναι διάσημος ή όχι) δεν δείχνει καλοσύνη. Θυμίσου ότι αντικειμενικά δεν υπάρχουν αξιόπιστες και μη-αξιόπιστες πηγές (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων που μερικές πηγές όπως το Μακελειό, η Ελεύθερη Ώρα κλπ δημοσιεύουν συστηματικά fake news και υπερ-φορτισμένο περιεχόμενο, κι αντίστοιχα αξιόπιστα peer-reviewed περιοδικά όπως το Nature και αξιόπιστες ειδησεογραφικές σελίδες όπως το BBC, η Guardian και οι NY Times.)∙ Δεν χρειάζεται να για να γράψεις κάτι (από δοκίμιο και διατριβή, μέχρι άρθρο σε εφημερίδα και επιστημονικό περιοδικό.) να έχεις και το αντίστοιχο πτυχίο (Π.χ. δεν χρειάζεται να είσαι φυσικός για να γράψεις ένα άρθρο για το πως λειτουργεί με απλά λόγια η θεωρία της σχετικότητας), αρκεί να κάνεις σωστή έρευνα και να τεκμηριώσεις κατάλληλα τα λεγόμενά σου.

Εδώ θα βρείτε και μερικά αξιόπιστα κανάλια σχετικά με την εκλαϊκευση της επιστήμης. Αν και τα βίντεα του YouTube δεν είναι (συνήθως) αξιόπιστα, τα κανάλια αυτά τεκμηριώνουν το περιεχόμενό τους με αξιόπιστες πηγές.

Απέφυγε τις εξής πηγές.

Μην αρκείσαι σε μία πηγή, μια πληροφορία γίνεται δεδομένο μόνο όταν υπάρχουν αρκετές αναφορές.

Για μεγαλύτερη σιγουριά στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία υπάρχει το Google Scholar και το Science Direct δωρεάν, ενώ εάν το σηκώνει η τσέπη σας υπάρχει και το Scopus.

Κοινή λογική: Πολύ καλό για να είναι αληθινό;

Χρησιμοποιήστε το μυαλό σας. Πιστέψτε με, δεν καίτε καμία θερμίδα με σκέψη, είναι πάρα πολύ εύκολο. Το κακό είναι ότι "κοινή λογική" δεν υπάρχει και ο καθένας μας έχει τον δικό του, υποκειμενικό τρόπο κρίσης/σκέψης. Εδώ εννοούμε ως "κοινή λογική" τον ορθολογισμό. Πολλές φορές βγαίνει ενστικτωδώς, χωρίς να χρειαστεί να υπερ-σκεπτείς.

Κι οι αυθεντίες άνθρωποι είναι

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι επιρεπής σε λάθη και οι ειδικοί δεν είναι η "εξαίρεση στον κανόνα". Πάντα να σκέπτεστε με ισχυρή κριτική σκέψη. Ευτυχώς οι πιο αξιόπιστες πηγές μαθαίνουν από τα λάθη τους και προβαίνουν σε διορθώσεις. Δεν είναι και σπάνιο επιστήμονες μεγάλου κύρους να κάνουν λάθη.