Χρήστης:244wiki/πρόχειρο/Κυριακοδρόμιο

Κυριακοδρόμιο Επεξεργασία

Κυριακοδρόμιο καλείται η διατεταγμένη σειρά των Κυριακών ενός έτους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ορίσει ποιες ευαγγελικές και ποιες αποστολικές περικοπές αναγιγνώσκονται κάθε Κυριακή του έτους. Επίσης, όρισε έντεκα αναστάσιμες ευαγγελικές περικοπές, που αναγιγνώσκονται μόνο ημέρα Κυριακή και πριν την Θεία Λειτουργία. Κάθε μια από αυτές τις περικοπές ονομάζεται Εωθινό Ευαγγέλιο (δηλαδή πρωινό Ευαγγέλιο) και εναλλάσσονται κυκλικά κάθε Κυριακή. Ομοίως, κυκλικά εναλλάσσονται και οι οκτώ ήχοι, που ψάλλονται κάθε Κυριακή.

Οι Κυριακές χωρίζονται ως εξής:

(α) 8 Κυριακές του Πεντηκοσταρίου
(β) 17 Κυριακές του Ματθαίου
(γ) 17 Κυριακές του Λουκά
(δ) 5 Κυριακές των Νηστειών
(ε) 3 ακόμη Κυριακές από το Τριώδιο (Αποκρέω, Τυροφάγου και Βαΐων)
(στ) 2 Κυριακές πριν και μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
(ζ) 2 Κυριακές πριν και μετά τα Χριστούγεννα
(η) 2 Κυριακές πριν και μετά τα Θεοφάνεια

Οι έντεκα εωθινές ευαγγελικές περικοπές έχουν οριστεί ως εξής:

Αρίθμηση Ευαγγελική περικοπή
Α' Ματθ. κη' 16-20
Β' Μάρκ. ιστ' 1-8
Γ' Μάρκ. ιστ' 9-20
Δ' Λουκ. κδ' 1-12
Ε' Λουκ. κδ' 12-35
ΣΤ' Λουκ. κδ' 36-53
Ζ' Ιωάν. κ' 1-10
Η' Ιωάν. κ' 11-18
Θ' Ιωάν. κ' 19-31
Ι' Ιωάν. κα' 1-14
ΙΑ' Ιωάν. κα' 15-25

Ακολουθούν τα τμήματα του Κυριακοδρομίου με παρατηρήσεις και σχόλια. Οι υποθετικές ημερομηνίες είναι οι ημερομηνίες των παραπάνω Κυριακών ενός κοινού έτους, με την υπόθεση ότι 1η Απριλίου είναι Κυριακή και Πάσχα κατά το Ιουλιανό Ημερολόγιο.

1ο Μέρος. Επεξεργασία

Καθορίζεται από τα Άγια Θεοφάνεια (6 Ιανουαρίου)

Κυριακή Υποθετική Ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή
Προ των Φώτων 31 Δεκεμβρίου Β' Τιμ. δ' 5-8 Μάρκ. α' 1-8
Των Φώτων1 6 Ιανουαρίου Τιτ. β' 11-14, γ' 4-7 Ματθ. γ' 13-17

1. Η "Κυριακή των Φώτων" υπάρχει μόνο στην περίπτωση όπου τα Άγια Θεοφάνεια συμπέσουν Κυριακή, η οποία θα είναι και η πρώτη Κυριακή του πολιτικού έτους. Σε αυτή την περίπτωση, η "Κυριακή προ την Φώτων" είναι η τελευταία Κυριακή του προηγούμενου πολιτικού έτους. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η "Κυριακή προ την Φώτων" είναι η πρώτη Κυριακή του πολιτικού έτους.

2ο Μέρος Επεξεργασία

Εμβόλιμο (εξαρτάται από το Πάσχα)

Αυτό το μέρος αποτελεί εμβόλιμο τμήμα του Κυριακοδρομίου. Παρεμβάλεται μεταξύ της Κυριακής προ των Φώτων (ή αν υπάρχει Κυριακής των Φώτων) και της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου. Η ύπαρξη και το μήκος αυτού εξαρτώνται από το πόσο νωρίς ή αργά θα εορταστεί το Πάσχα μιας δεδομένης χρονιάς.

  • Πόσες Κυριακές περιλαμβάνει αυτό το τμήμα;

Για να υπολογίσουμε πόσες Κυριακές περιλαμβάνονται σε αυτό το τμήμα κάνουμε τα ακόλουθα βήματα (Προσοχή! Αν μια Εκκλησία δεν χρησιμοποιεί το Ιουλιανό Ημερολόγιο η παρακάτω θεώρηση δεν ισχύει):

Θεωρούμε γνωστή την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα δοθέντος έτους.

1. Αφαιρώντας 70 ημέρες, βρίσκουμε την ημερομηνία της "Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου".

2. Στην συνέχεια, αφαιρούμε από αυτή την ημερομηνία, την ημερομηνία των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου) και βρίσκουμε έναν αριθμό ημερών.

3. Τέλος διαιρούμε τον αριθμό αυτό με το 7, για να βρούμε πόσες εβδομάδες χωράνε σε αυτό το διάστημα.

Τότε, διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:

α. Αν το υπόλοιπο της διαίρεσης δεν είναι 0, τότε το ακέραιο μέρος της διαίρεσης αντιστοιχεί στο αριθμό των Κυριακών, του εμβόλιμου τμήματος.

β. Αν το υπόλοιπο της διαίρεσης είναι 0, σημαίνει ότι την χρονιά εκείνη, τα Θεοφάνεια συμβαίνουν ημέρα Κυριακή και τότε ενεργοποιείται η "Κυριακή των Φώτων". Ως εκ τούτου, ο αριθμός των Κυριακών, του εμβόλιμου τμήματος αντιστοιχούν στο ακέραιο μέρος της διαίρεσης μειωμένο κατά 1.

  • Παράδειγμα 1: Αν μια κοινή χρονιά (όχι δίσεκτη) το Πάσχα συμβεί 20 Απριλίου (Ιουλιανό Ημερολόγιο), τότε η "Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου" θα συμβεί:

1. 20 Απριλίου - 70 ημέρες από το Πάσχα = - 50 Απριλίου + 31 Μαρτίου + 28 Φεβρουαρίου = 9 Φεβρουαρίου

2. 9 Φεβρουαρίου - 6 Ιανουαρίου = 34 ημέρες

3. 34 ÷ 7 = 4 + 6/7

Άρα, για αυτή τη χρονιά μεσολαβούν 4 Κυριακές!

  • Παράδειγμα 2: Αν μια δίσεκτη χρονιά το Πάσχα συμβεί 30 Μαρτίου (Ιουλιανό Ημερολόγιο), τότε η "Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου" θα συμβεί:

1. 30 Μαρτίου - 70 ημέρες από το Πάσχα = - 40 Μαρτίου + 29 Φεβρουαρίου + 31 Ιανουαρίου = 20 Ιανουαρίου

2. 20 Ιανουαρίου - 6 Ιανουαρίου = 14 ημέρες

3. 14 ÷ 7 = 2 + 0/7

Άρα, για αυτή τη χρονιά μεσολαβεί 1 Κυριακή!

Αν μια Εκκλησία ακολουθεί το Αναθεωρημένο Ιουλιανό Ημερολόγιο, αλλά με Ιουλιανό Πασχάλιο, τότε θα πρέπει να γίνει η εξής διόρθωση της ημερομηνίας των Θεοφανείων:

6 Ιανουαρίου Αναθεωρημένου Ιουλιανού - Χ μέρες όσες είναι η διαφορά Ιουλιανού και Αναθεωρημένου Ιουλιανού Ημερολογίου

Η διαφορά αυτή, από το 1923 (έτος εισαγωγής του) μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου 2100 είναι 13 ημέρες. Άρα, κατά το αναθεωρημένο Ιουλιανό, τα Θεοφάνεια εορτάζονται:

6 Ιανουαρίου Αναθεωρημένου Ιουλιανού - 13 μέρες διαφοράς ημερολογίων = -7 Ιανουαρίου + 31 ημέρες Δεκεμβρίου = 24 Δεκεμβρίου προηγούμενου έτους κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο.

  • Παράδειγμα 3: Αν μια κοινή χρονιά το Πάσχα συμβεί 22 Μαρτίου (Ιουλιανό Ημερολόγιο), τότε η "Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου" θα συμβεί:

1. 22 Μαρτίου - 70 ημέρες από το Πάσχα = - 48 Μαρτίου + 28 Φεβρουαρίου + 31 Ιανουαρίου = 11 Ιανουαρίου

2. 11 Ιανουαρίου - 24 Δεκεμβρίου = 18 ημέρες

3. 18 ÷ 7 = 2 + 4/7

Άρα, για αυτή τη χρονιά, στην οποία το Πάσχα γιορτάζεται κατά το νωρίτερο δυνατό, μεσολαβούν 2 Κυριακές (σύμφωνα με το Αναθεωρημένο Ιουλιανό Κυριακοδρόμιο και μέχρι το 2099)! Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ποτέ δυνατό να εκλείψει το συγκεκριμένο εμβόλιμο τμήμα του Αναθεωρημένου Ιουλιανού Κυριακοδρομίου.

Ανάλογα με το πόσες Κυριακές μεσολαβούν από την "Κυριακή προ των Φώτων" μέχρι την "Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου" καταρτίζεται ένας πίνακας σαν τον Πίνακα 1, που ακολουθεί:

Πίνακας 1
Κυριακή μετά τα Φώτα Υποθετική Ημερομηνία
7 Ιανουαρίου
14 Ιανουαρίου
21 Ιανουαρίου3;
28 Ιανουαρίου
4 Φεβρουαρίου
11 Φεβρουαρίου
18 Φεβρουαρίου

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ορίσει τόσο την σειρά όσο και την προτεραιότητα αυτών των Κυριακών, οι οποίες φαίνονται στον Πίνακα 2. Ο αριθμός "προτεραιότητα" αντιστοιχεί στον αριθμό των διαθέσιμων Κυριακών που μεσολαβούν, ενώ ο αριθμός "σειρά" ταξινομεί τις Κυριακές χρονικά.

Πίνακας 2
Χρονική Σειρά Κυριακές Προτεραιότητα Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή
1 Μετά των Φώτων 1 Εφεσ. δ' 7-13 Ματθ. δ' 12-17
2 ΙΒ' Λουκά (Των Δέκα Λεπρών) 3 Κολ. γ' 4-11 Λουκ. ιζ' 12-19
3 ΙΔ' Λουκά 5 Α' Τιμ. α' 15-17 Λουκ. ιη' 35-43
4 ΙΕ' Λουκά (Του Ζακχαίου) 2 Α' Τιμ. δ' 9-15 Λουκ. ιθ' 1-10
5 ΙΕ' Ματθαίου (Του Νομικού) 7 Β' Κορ. δ' 6-15 Ματθ. κβ' 35-46
6 ΙΣΤ' Ματθαίου (Των Ταλάντων) 6 Β' Κορ. στ' 1-10 Ματθ. κε' 14-30
7 ΙΖ' Ματθαίου (Της Χαναναίας) 4 Β' Κορ. στ' 16 - ζ' 1 Ματθ. ιε' 21-28

Γνωρίζοντας κάποιος τον (διαθέσιμο) αριθμό των Κυριακών που μεσολαβούν, συμπληρώνει στον Πίνακα 1 τόσες Κυριακές όσες είναι διαθέσιμες και αντιγράφει με την ίδια σειρά τις Κυριακές του Πίνακα 2, παραλείποντας όσες Κυριακές έχουν προτεραιότητα γνήσια μεγαλύτερη από τον αριθμό των διαθέσιμων Κυριακών. Αν για παράδειγμα, ο αριθμός των διαθέσιμων εβδομάδων είναι 4, τότε παραλείπονται οι "ΙΔ' Λουκά", "ΙΕ' Ματθαίου" και η "ΙΣΤ' Ματθαίου", ενώ οι υπόλοιπες με την ίδια σειρά αποτελούν το εμβόλιμο τμήμα του Κυριακοδρομίου.

3ο Μέρος (Τριώδιον) Επεξεργασία

Καθορίζεται από τα Πάσχα

Κυριακή Μέρες από το Πάσχα Υποθετική ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή
ΙΣΤ' Λουκά (Τελώνου και Φαρισαίου -70 21 Ιανουαρίου1 Β' Τιμ. γ' 10-15 Λουκ. ιη' 10-14
ΙΖ' Λουκά (Του Ασώτου) -63 28 Ιανουαρίου1 Α' Κορ. στ' 12-20 Λουκ. ιε' 11-32
Της Αποκρέω -56 4 Φεβρουαρίου1 Α' Κορ. η' 8 - θ' 2 Ματθ. κε' 31-46
Της Τυροφάγου -49 11 Φεβρουαρίου1 Ρωμ. ιγ' 11 - ιδ' 4 Ματθ. στ' 14-21
Α' Νηστειών (της Ορθοδοξίας) -42 18 Φεβρουαρίου1 Εβρ. ια' 24-26, 32-40 Ιωάν α' 44-52
Β' Νηστειών (Γρηγορίου του Παλαμά) -35 25 Φεβρουαρίου1 Εβρ. α' 10- β' 3 Μάρκ. β' 1-12
Γ' Νηστειών (της Σταυροπροσκυνήσεως) -28 4 Μαρτίου Εβρ. δ' 14- ε' 6 Μάρκ. η' 34- θ' 1
Δ' Νηστειών (του Αγίου Ιωάννου συγγραφέως της Κλίμακος) -21 11 Μαρτίου Εβρ. στ' 13-20 Μάρκ. θ' 17-31
Ε' Νηστειών (της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας) -14 18 Μαρτίου Εβρ. θ' 11-14 Μάρκ. ι' 32-45
Των Βαΐων -7 25 Μαρτίου φιλιπ. δ' 4-9 Ιωάν. ιβ' 1-18

4ο Μέρος (Πεντηκοστάριον) Επεξεργασία

Καθορίζεται από τα Πάσχα

Κυριακή Μέρες από το Πάσχα Υποθετική ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή Ήχος Εωθινό
Α' ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ (Η Ανάστασις του Κυρίου) 0 1 Απριλίου Πραξ. α' 1-8 Ιωάν. α' 1-17 - -
Β' (Της Ψηλαφήσεως του Θωμά) +7 8 Απριλίου Πραξ. ε' 12-20 Ιωάν. κ' 19-31 - Α'
Γ' (Των Μυροφόρων) +14 15 Απριλίου Πραξ. στ' 1-7 Μάρκ. ιε' 43- ιστ' 8 Β' Δ'
Δ' (Του Παραλύτου) +21 22 Απριλίου Πραξ. θ' 32-42 Ιωάν. ε' 1-15 Γ' Ε'
Ε' (Της Σαμαρείτιδος) +28 29 Απριλίου Πραξ. ια' 19-30 Ιωάν. δ' 5-42 Δ' Ζ'
ΣΤ' (Του Τυφλού) +35 6 Μαΐου Πραξ. ιστ' 16-34 Ιωάν. θ' 1-38 Πλάγιος Α' Η'
Ζ' (Των Αγίων 318 Πατέρων της Α' Οικουμενικής Συνόδου) +42 13 Μαΐου Πραξ. κ' 16-18, 28-36 Ιωάν. ιζ' 1-13 Πλάγιος Β' Ι'
Η' (Της Πεντηκοστής) +49 20 Μαΐου Πραξ. β' 1-11 Ιωάν. ζ' 37-52, η' 12 - -

5ο Μέρος (Κυριακές του Ματθαίου) Επεξεργασία

Καθορίζεται από το Πάσχα

Κυριακή Μέρες από το Πάσχα Υποθετική ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή Ήχος Εωθινό
Α' Ματθαίου (Των Αγίων Πάντων) +56 27 Μαΐου Εβρ. ια' 33- ιβ' 2 Ματθ. ι' 32-33, 37-38, ιθ' 27-30 Πλάγιος Δ' Α'
Β' Ματθαίου (Των εν Αγίω όρει διαλαμψάντων Πατέρων) +63 3 Ιουνίου Ρωμ. β' 10-16 Ματθ. δ' 18-23 Α' Β'
Γ' Ματθαίου (Των Αγίων Νεομαρτύρων των μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως μαρτυρησάντων) +70 10 Ιουνίου Ρωμ. ε' 1-10 Ματθ. στ' 22-33 Β' Γ'
Δ' Ματθαίου +77 17 Ιουνίου4 Ρωμ. στ' 18-23 Ματθ. η' 5-13 Γ' Δ'
Ε' Ματθαίου +84 24 Ιουνίου Ρωμ. ι' 1-10 Ματθ. η' 28- θ' 1 Δ' Ε'
ΣΤ' Ματθαίου +91 1 Ιουλίου Ρωμ. ιβ' 6-14 Ματθ. θ' 1-8 Πλάγιος Α' ΣΤ'
Ζ' Ματθαίου +98 8 Ιουλίου Ρωμ. ιε' 1-7 Ματθ. 8' 27-35 Πλάγιος Β' Ζ'
Η' Ματθαίου +105 15 Ιουλίου Α' Κορ. α' 10-17 Ματθ. ιδ' 14-22 Βαρύς Η'
Θ' Ματθαίου +112 22 Ιουλίου Α' Κορ. γ' 9-17 Ματθ. ιδ' 22-34 Πλάγιος Β' Θ'
Ι' Ματθαίου +119 29 Ιουλίου Α' Κορ. δ' 9-16 Ματθ. ιζ' 14-23 Α' Ι'
ΙΑ' Ματθαίου +126 5 Αυγούστου Α' Κορ. θ' 2-12 Ματθ. ιη' 23-35 Β' ΙΑ'
ΙΒ' Ματθαίου +133 12 Αυγούστου Α' Κορ. ιε' 1-11 Ματθ. ιθ' 16-26 Γ' Α'
ΙΓ' Ματθαίου +140 19 Αυγούστου Α' Κορ. ιστ' 13-24 Ματθ. κα' 33-42 Δ' Β'
ΙΔ' Ματθαίου +147 26 Αυγούστου Β' Κορ. α' 21- β' 4 Ματθ. κβ' 1-4 Πλάγιος Α' Γ'
ΙΕ' Ματθαίου +154 2 Σεπτεμβρίου Β' Κορ. δ' 6-15 Ματθ. κβ' 35-46 Πλάγιος Β' Δ'
ΙΣΤ' Ματθαίου +161 9 Σεπτεμβρίου5 Β' Κορ. στ' 1-10 Ματθ. κε' 14-30 Βαρύς Ε'
ΙΖ' Ματθαίου +168 16 Σεπτεμβρίου5 Β' Κορ. στ' 16- ζ' 1 Ματθ. ιε' 21-28 Πλάγιος Δ' ΣΤ'

4. Η Κυριακή, που περιέχεται μεταξύ της 13ης και 19ης Ιουλίου, αλλά και μεταξύ της 11ης και 17ης Οκτωβρίου (είναι κινητές, αλλά δεν εξαρτώνται από το Πάσχα) είναι αφιερωμένες στην μνήμη των Αγίων Πατέρων. Η ημερομηνίες αυτών των Κυριακών δίδονται συνοπτικά από τον ακόλουθο πίνακα:

5. Η ροή του παραπάνω πίνακα διακόπτεται τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν την 14η Σεπτεμβρίου (Ύψωση του Τιμίου Σταυρού) και συνεχίζει ο επόμενος πίνακας. Επειδή η ημερομηνία της Κυριακής προ της Υψώσεως κυμαίνεται το πολύ 7 ημέρες, ενώ η ημερομηνία του Πάσχα κυμαίνεται μέχρι 34 ημέρες, κάθε χρόνο η παραπάνω λίστα έχει διαφορετικό "μήκος" ανάλογα με το πόσες Κυριακές χωράνε μεταξύ της Κυριακής του Πάσχα και της Κυριακής προ της Υψώσεως.

6ο Μέρος Επεξεργασία

Καθορίζεται από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)

Κυριακή Υποθετική Ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή
Προ της Υψώσεως 9 Σεπτεμβρίου Γαλ. στ' 11-18 Ιωάν. γ' 13-17
Της Υψώσεως 14 Σεπτεμβρίου Α' Κορ. α' 18-24 Ιωάν. ιθ' 6-11, 13-20, 25-28, 30-35
Μετά την Ύψωσιν 16 Σεπτεμβρίου Γαλ. β' 16-20 Μάρκ. η' 34 - θ' 1
Α' Λουκά 23 Σεπτεμβρίου Β' Κορ. θ' 6-11 Λουκ. ε' 1-11
Β' Λουκά 30 Σεπτεμβρίου Β' Κορ. ια' 31 - ιβ' 9 Λουκ. στ. 31-36
Γ' Λουκά 7 Οκτωβρίου Γαλ. α' 11-19 Λουκ. ζ' 11-16
Δ' Λουκά (Αγίων Πατέρων της Ζ' Οικ. Συνόδου) 14 Οκτωβρίου4; Τιτ. γ' 8-15 Λουκ. η' 4-15
ΣΤ' Λουκά 21 Οκτωβρίου Εφεσ. β' 4-10 Λουκ. η' 26-39
Ζ' Λουκά 28 Οκτωβρίου Εφεσ. β' 14-22 Λουκ. η' 41-56
Ε' Λουκά 4 Νοεμβρίου5; Γαλ. στ' 11-18 Λουκ. ιστ' 19-31
Η' Λουκά 11 Νοεμβρίου Εφεσ. δ' 1-7 Λουκ. ι' 25-37
Θ' Λουκά 18 Νοεμβρίου Εφεσ. ε' 8-19 Λουκ. ιβ' 16-21
ΙΓ' Λουκά 25 Νοεμβρίου Κολ. γ' 12-16 Λουκ. ιη' 18-27
ΙΔ' Λουκά 2 Δεκεμβρίου6; Α' Τιμ. α' 15-17 Λουκ. ιη' 35-43
ΙΣΤ' Ματθαίου7; 2 Δεκεμβρίου Β' Κορ. στ' 1-10 Ματθ. κε' 14-30

7ο Μέρος Επεξεργασία

(Καθορίζεται από τα Χριστούγεννα)

Κυριακή Υποθετική Ημερομηνία Αποστολική περικοπή Ευαγγελική περικοπή
Ι' Λουκά 9 Δεκεμβρίου Εφεσ. στ' 10-17 Λουκ. ιγ' 10-17
ΙΑ' Λουκά (Των Προπατόρων) 16 Δεκεμβρίου Κολ. α' 12-18 Λουκ. ιδ' 16-24
Προ της Χριστού Γεννήσεως 23 Δεκεμβρίου Εβρ. ια' 9-10, 32-40 Ματθ. α' 1-25
Της Χριστού Γεννήσεως 25 Δεκεμβρίου Γαλ. δ' 4-7 Ματθ. β' 1-12
Μετά την Χριστού Γέννησιν 30 Δεκεμβρίου Γαλ. α' 11-19 Ματθ. β' 13-23

Βιβλιογραφικές Πηγές Επεξεργασία

  • Θείον Προσευχητάριον, εκδ. Ματθαίου Λαγγή Επισκόπου Οινόης, σ.σ. 243-249
  • Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ερμηνείας, Παναγιώτης Ν. Τρεμπέλας, εκδ. Αδελφότης Θεολόγων "Ο ΣΩΤΗΡ", σ.σ. α' - στ'

Παραπομπές Επεξεργασία

.