Χρήστης:Dionysus/poems

67

«Όλοι οι άνθρωποι είναι σαν το χορτάρι,
κι η δόξα τους σαν τον ανθό του χορταριού.»

Μερικά ποιήματα που πρωτοδημοσίευσα στη Βικιπαίδεια.

υπηρέτης πολλών Αφεντάδων

Με έχουν κουράσει πάρα πολύ
όλοι αυτοί οι Αφέντες μου:

Αφέντης Η.Π.Α.
Αφέντης Ρωσία
Αφέντης Κίνα
Αφέντης Γερμανία
Αφέντης Ελλάδα
Αφέντες όλα τα Κόμματα
Αφέντες όλες οι Ποδοσφαιρικές ομάδες
Αφέντης Εκκλησία
Αφέντες όλες οι Τράπεζες
Αφέντες όλες οι Εφημερίδες
Αφέντες όλοι οι Όποιοι
Αφέντης Όχλος

Παράνομοι και παρακρατικοί βέβαια
όλοι οι Αφέντες μου, αλλά είναι πάρα πολλοί
και με έχουν κουράσει πάρα πολύ.

μνήμη

κάποτε η γη ήταν επίπεδη
κάποτε ο ήλιος γύριζε γύρω από τη γη

0

τα ποιήματα
εμπρός στη φιλοσοφία
είναι ποιηματάκια

και η φιλοσοφία
εμπρός σε έναν άγιο άνθρωπο
κουλούρι

περί δημοκρατίας

Λάο Τσε:
«Αληθινή γνώση είναι η άγνοια.
Το να πιστεύεις ότι ξέρεις, είναι αρρώστια.»
(απόδοση Μαίρη Μεταξά - Παξινού, Δημήτρης Χουλιαράκης)

«Το είπαμε και το ξαναλέμε:
δεν υπάρχει κείμενο που να εμφανίζεται ως
η θεωρητική υπεράσπιση της δημοκρατίας
στην Αθήνα του 5ου και 4ου αιώνα.»
Κλοντ Μοσέ
(μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου)

Υπάρχει. Είναι η Απολογία του Σωκράτη.

Δημοκρατία είναι το πολίτευμα
όπου γνωρίζεις πως δεν γνωρίζεις τίποτα.

Πώς αλλιώς
μπορούν δύο άνθρωποι να είναι ίσοι;

«Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε
και να προσπαθούμε και να προσπαθούμε...»

Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε όλοι
για το καλύτερο.

(Πρβλ. και τις σχετικές θέσεις, μεταξύ πολλών άλλων,
του Κάρολου Δαρβίνου και του Άλμπερτ Αϊνστάιν
για την ελάχιστη, αν όχι καμία, αξία της ανθρώπινης διάνοιας.)

«Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε
και να προσπαθούμε και να προσπαθούμε...»

Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε όλοι
για το καλύτερο.

τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών

«Μέσα στο κράτος των σκοπών
δεν υπάρχουν καθήκοντα για τον αρχηγό,
αλλά μόνο για τα μέλη
και μάλιστα για όλα τα μέλη στον ίδιο βαθμό.»
(μετάφραση Γιάννης Τζαβάρας)

Με άλλα λόγια: Ο αρχηγός είναι αυτός που θα έπρεπε να είναι όλοι,
ενώ τα –ίσα– μέλη έχουν ως καθήκον να είναι όπως ο αρχηγός,
δηλαδή να πράττουν πάντα σύμφωνα με αυτό που θα έπρεπε να πράττουν όλοι.

Και το ποιος είναι ο αρχηγός,
δηλαδή τι θα έπρεπε να πράττουν όλοι,
δεν το γνωρίζουμε...

(Μάλλον για τον Καζαντζάκη μιλάει,
αλλά δεν το γνωρίζουμε.)

περί αναρχίας

η Δημοκρατία είναι ανώτερο ιδανικό
από τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

όπως η Αναρχία
είναι ανώτερο ιδανικό από τη Δημοκρατία

διότι
προϋποθέτει άγιους ανθρώπους

0

– Δεν διαβάζονται τα ποιήματά μου.

– Γιατί;

– Δεν γράφω για κοινό.

– Και για ποιον γράφεις;

– Για τον άνθρωπο.

– Για όλους τους ανθρώπους;

– Ναι.

– Για το καλό της ανθρωπότητας;

– Ναι.

– Και ποιος είσαι εσύ να γνωρίζεις το καλό της ανθρωπότητας;

τονέσο

«Γιατί νικήσανε στ’ αλήθεια οι νικημένοι.»

Δεν είμαι Έλληνας. Αμερικανός είμαι.
Όπως ο Τσόμσκι.
Ρώσος. Όπως ο Ντοστογιέφσκι.
Γερμανός. Όπως ο Γκαίτε.

Ιάπωνας είμαι. Όπως ο Καζαντζάκης.
Κινέζος. Όπως ο Καζαντζάκης.
Άραβας. Όπως ο Αβερρόης.
Μια μωβ σκιά είμαι. Όπως ο Χατζιδάκις.

Εσκιμώος.
Εσκιμώος είμαι. Όπως ο Σωκράτης.
Εβραίος.
Όπως ο Χριστός.

Όπως ο πρώτος άνθρωπος
Αφρικανός είμαι.

περί ελευθερίας

Αναρωτιέται ένας άνθρωπος
για τους ανθρώπους.

Μπορούν οι άνθρωποι να ελευθερωθούν
από την κακία;

Όχι.

Άρα, ποτέ οι άνθρωποι
δε θα είναι ελεύθεροι.

περί καλού

Καλό είναι να είναι όλοι
οι άνθρωποι ευτυχισμένοι.

Καλό είναι να είναι όλοι
οι άνθρωποι καλά.

Δεν ξέρω...
Τι άλλο μπορεί να είναι το Καλό;

Να είναι μερικοί άνθρωποι καλά;

άτιτλο

Ως ποιητής,
το μόνο που έχω να προσφέρω
στον αναγνώστη μου
είναι
ο Χριστός.
Και αυτός προδομένος.

Ένας προδομένος Χριστός
είναι
όλο μου το έργο.

άτιτλο

Τον καταλαβαίνω τον Νίτσε.
Δεν τον πιστεύω
(πιστεύω στην αγάπη),
αλλά τον καταλαβαίνω.
Αισθάνομαι τον πόνο του.

2

Υπάρχουν
δύο κύρια ρεύματα ανθρώπινης συμπεριφοράς:
ο αλτρουισμός
με ακρότατο όριο τον χριστιανισμό
και ο υπερανθρωπισμός
με ακρότατο όριο τον σατανισμό.

φαντασίες

Ο Γιόζεφ Μπόις κατάφερε να συμβαδίσει με το συλλογικό ασυνείδητο
διεισδύοντας στο μυστικό νόημα του ανθρώπινου πολιτισμού.

24/03/2023, Παρασκευή

Σήμερα πέταξα
πάρα πολλά πρόχειρα τετράδια
(πάνω από τριάντα)
από ποιήματά μου.
Κραυγές
ενός απελπισμένου ανθρώπου
τα περισσότερα.

δημοκρατία ίσον κλήρωση

Πες όχι στα κόμματα.
Πες όχι στους επαγγελματίες πολιτικούς.
Μας πίνουν το αίμα κακόμοιρε λαέ.
Δεν τους έχουμε ανάγκη.

ν' αγαπάτε τους εχθρούς σας

Μακριά από τον Χριστό
υπάρχει
το σκοτάδι, η νύχτα,
η τρέλα, η απελπισία, η απόγνωση,
η κακία, το μίσος.

αποπροσανατολισμοί

Ο Οδυσσέας Ελύτης με αποπροσανατολίζει.

Και θέλω να είμαι
πάντα
προσανατολισμένος στον Χριστό.

Είναι πολύ μεγάλος ποιητής ο Οδυσσέας Ελύτης.

σονέτο

το πολυποίκιλο χρυσό κλουβί της ποίησης

δύο βιβλία

Το βιβλίο που,
μετά την Καινή Διαθήκη,
με εκφράζει απόλυτα
είναι «Η ασκητική της αγάπης»
της Μοναχής Γαβριηλίας Γεωργίου
για τη Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη.

Η «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη
είναι η ερώτηση
και «Η ασκητική της αγάπης»
είναι η απάντηση.

«Και καταλάβαινες τι εννοούσε
όταν έλεγε ότι
αυτό που μοιάζει για παραμύθι
είναι η πραγματικότητα,
ενώ όλα τα άλλα,
που ονομάζουμε πραγματικότητα,
δεν είναι.»
Μοναχή Γαβριηλία Γεωργίου, Η ασκητική της αγάπης

όλοι είμαστε υπεύθυνοι για όλα

Αυτά που
εύχομαι για όλους τους ανθρώπους
είναι
να είναι ευτυχισμένοι,
να τους προσέχει ο Θεούλης
και να τους φωτίζει να είναι καλοί άνθρωποι.

περί θάρρους

Οι χριστιανοί, οι αληθινοί χριστιανοί,
κι όχι ψευτοχριστιανοί όπως εγώ,
είναι
οι πιο θαρραλέοι άνθρωποι του κόσμου.

...

δεν είναι ποίημα
μήτε για την εξωτερική του μορφή
μήτε για το εσωτερικό του περιεχόμενο

είναι ποίημα
γιατί
το ονομάζω ποίημα

...

να κάνω ένα ποίημα
όλες τις φρικαλεότητες
της παγκόσμιας ανθρώπινης ιστορίας

4

πρώτα
ήταν η ηδονή
μετά η δόξα
μετά η σοφία
και τέλος η αγάπη

ο τελευταίος άνθρωπος

όχι μόνο
αξίζει να πεθάνεις για τον οηε,
αλλά αξίζει να πεθάνεις
και για τον τελευταίο άνθρωπο

ο γελωτοποιός

Ο Χέγκελ έλεγε ότι
η ιστορία ένα πράγμα μας διδάσκει,
ότι δε μας διδάσκει τίποτα.

Μπορεί άραγε η ιστορία να μας διδάξει;

Και με τι κουράγιο να διαβάσεις
όλες αυτές τις φρικαλεότητες
της ελληνικής ιστορίας.

Χωρίς να χάσεις το μυαλό σου εννοώ.

περί αισθητικής

«... γιατί το μεγαλομανιακό
(–αλλά και το χυδαίο και το ψεύτικο)
έχει, ως φαίνεται, μια μαγική δύναμη και...
«τραβάει», που λένε,...
ενώ ό,τι είναι απλό και σεμνό
και λιτό και αυτονόητα... της ανθρωπιάς,
το αποστρέφεται σχεδόν όλος ο κόσμος
(–και ιδιαίτερα η πλειονότητα
της δήθεν καλλιεργημένης κοινωνικής αφρόκρεμας...)»
Άρης Κωνσταντινίδης,
Αμαρτωλοί και κλέφτες
ή η απογείωση της αρχιτεκτονικής

Όχι ότι συμφωνώ με τον Άρη Κωνσταντινίδη,
όχι ότι κατανοώ εντελώς τι πρεσβεύει,
αλλά θυμάμαι τον Χριστό,
τη μόνη αισθητική παρατήρηση του Χριστού:

«Και γιατί τόσο άγχος για το ντύσιμό σας;
Ας σας διδάξουν τα αγριόκρινα πώς μεγαλώνουν·
δεν κοπιάζουν ούτε γνέθουν·
κι όμως σας βεβαιώνω πως
ούτε ο Σολομών σ' όλη του τη μεγαλοπρέπεια
δε ντυνόταν όπως ένα από αυτά.»
Κατά Ματθαίον 6, 28-29

όλα είναι αλήθεια

δε λέω ποτέ την αλήθεια
η αλήθεια σκοτώνει

ζωγραφισμένα, 17, ποιητικές άδειες

έχουν πολύ μεγάλα περιθώρια βελτίωσης,
αλλά
δεν μπορώ να ξαναμπώ εκεί

ο δυτικός κανόνας

(του Χάρολντ Μπλουμ)

κραυγαλέα η απουσία του Μαρκησίου ντε Σαντ

το κλειδωμένο δωμάτιο

το μόνο βιβλίο
που θυμάμαι
να παρακαλάω
να μην τελειώσει

του Πολ Όστερ

περί αισθητικής

έκανα λάθος

υπάρχει άλλη μία, τουλάχιστον,
αισθητική παρατήρηση του Χριστού:

«Όταν είδαν οι αρχιερείς και οι γραμματείς
τα θαύματα που έκανε,
και τα παιδιά να φωνάζουν
μέσα στο ναό και να λένε
“δόξα στον Υιό του Δαβίδ”,
αγανάκτησαν και του είπαν:
“Δεν ακούς τι λένε αυτοί;”
Κι ο Ιησούς τους λέει:
“Και βέβαια τ' άκουσα.
Αλλά κι εσείς δε διαβάσατε ποτέ στη Γραφή, πως
από το στόμα των νηπίων και των βρεφών
έκανες να βγει τέλειος ύμνος;”»
Κατά Ματθαίον 21, 15-16

furiously sleep ideas green colorless

η γλώσσα που μιλάς είναι η αληθινή γλώσσα
μη σε μέλουν
μήτε ασυνταξίες
μήτε ανορθογραφίες
μήτε γραμματικά λάθη
μήτε τίποτα
η αληθινή γλώσσα είναι η γλώσσα που μιλάς

ωραίος τίτλος για ποίημα

μακρυγιάννης

οι σφαγές των νηπίων

έφριξε η ψυχή μου
σε Ουκρανία και Λωρίδα της Γάζας
από Πούτιν και Νετανιάχου

συναισθήματα

δεν μπορώ να δω Ρόκι
(του Σιλβέστερ Σταλόνε)
από το ένα έως το έξι
δίχως να κλάψω

περί αισθητικής

το χρυσό μοσχάρι

πρέπει να ελευθερωθώ
από το χρυσό μοσχάρι
που έχω κατασκευάσει
μέσα στο κεφάλι μου:

αριθμοί, ζώδια και λοιπές προλήψεις

να είναι άραγε αληθινό
αυτό που γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης;

«Φτασμένες οι προλήψεις σε μια καθαρότητα μαθηματική
θα μας βοηθούσανε να κατανοήσουμε τη βαθύτερη
δομή του κόσμου.»
Οδυσσέας Ελύτης, Μαρία Νεφέλη

ποιοι είναι οι φίλοι μας;

δε θυμάμαι πού το διάβασα
δεν ξέρω αν είναι αλήθεια
βρέθηκαν στο νοσοκομείο άρρωστοι
ο Χατζιδάκις κι ο Ελύτης
κι ο Ελύτης ρώτησε τον Χατζιδάκι
«Για ποιους τα κάναμε όλ' αυτά;»
κι ο Χατζιδάκις απάντησε:
«Για τους φίλους μας...»

τοτέμ

υπάρχει μόνο ένα ταμπού
και αυτό είναι
η αγάπη

ο κόσμος

«... όλος ο κόσμος βρίσκεται στην εξουσία του διαβόλου.»
Επιστολή Ιωάννου Α΄ 5, 19

αυτόν τον κόσμο
μας αναλύει ο Νόαμ Τσόμσκι
αυτόν τον κόσμο
μας ζωγραφίζει ο Νίκος Καζαντζάκης
την τρέλα αυτού του κόσμου
σατιρίζει και ο Κωστάκης Ανάν

περί αναστάσεως

«Όταν είδαν το θάρρος
του Πέτρου και του Ιωάννη
και κατάλαβαν ότι είναι άνθρωποι
αγράμματοι και απλοϊκοί,
έμειναν κατάπληκτοι.»
Πράξεις Αποστόλων 4, 13

Σύμφωνα με τη γνωστή σκέψη του Πασκάλ,
οι απόστολοι, ως προς την ανάσταση του Κυρίου,
είτε απάτησαν είτε απατήθηκαν,
αλλά και τα δύο είναι εξίσου άτοπα.

το γέλιο

«Ο ανόητος στο γέλιο του υψώνει τη φωνή του,
μα ο γνωστικός μόλις που σκάει ένα χαμόγελο,
κι εκείνο διακριτικό.»
Σοφία Σειράχ 21, 20

Έχω δει πάρα πολλές κινηματογραφικές κωμωδίες,
κυρίως αμερικάνικες, αλλά και ελληνικές,
και κινούμενα σχέδια, και άλλα πολλά.

Έχω διαβάσει και ορισμένες, λίγες, θεατρικές κωμωδίες.
(Όλο τον Αριστοφάνη, όλο τον Σαίξπηρ,
όλο τον Μένανδρο, Μολιέρο κ.λπ.)
Έχω διαβάσει και τον Δον Κιχώτη.

Έχω διαβάσει και διάφορα άλλα κωμικά
αναγνώσματα (π.χ. πολλά κωμικά κόμικς).

Έχω γελάσει και πάρα πολύ στη ζωή μου.

Αξιέπαινη η τόλμη του Ανρί Μπεργκσόν
να αναμετρηθεί με ένα θέμα τόσο δύσκολο
και τόσο τεράστιο όσο το γέλιο,
και η κωμωδία. Και όχι άκαρπη.

Πόσο βαθιά η απουσία
του δεύτερου βιβλίου της Ποιητικής του Αριστοτέλη,
αυτού που θα μιλούσε για την κωμωδία.

ταξίδια

έχω διαβάσει πάρα πολλά βιβλία
τα διάβασα για να ταξιδέψω
να γνωρίσω τον κόσμο
και να γράψω

να το τονίσω

έγραψα ότι είμαι ένα τιποτένιο τίποτα;

οι άλλοι

Ο Σαίξπηρ 52.
Ο Ντοστογιέφσκι 60.
Ο Μπαλζάκ 51.
Κι εγώ είμαι 47.

Ο Ρεμπώ 37,
ο Μπωντλαίρ 46,
κι ο Μισίμα 45.

Κι ας είμαι ένα μικρό σκατό,
μέσα μου υπάρχει πάντα ο Χριστός.

!

Είναι εντυπωσιακότατος ο Στανισλάβσκι.
Ο Κωνσταντίν Στανισλάβσκι.
Η πίστη του στο ωραίο.
Η πίστη του στην ανώτερη λειτουργία της τέχνης.
Η πίστη του στο ωραίο
που εξευγενίζει και εξυψώνει τον άνθρωπο.

(Διάβασα τα βιβλία του
«Η ζωή μου στην τέχνη» και
«Ένας ηθοποιός δημιουργείται»,
ενώ τώρα διαβάζω το
«Πλάθοντας ένα ρόλο».)

!

πολύ ωραίος
ο μοντέρνος πίνακας (ιμπρεσιονιστικός;)
με την Παναγίτσα και τον Χριστούλη
στο γραφείο του πρωθυπουργού
Κυριάκου Μητσοτάκη

"Raphèl maì amècche zabì almi,"

εκφράσου

ποίηση σημαίνει ζουμί·
εκεί είναι η δυσκολία·
όχι στο μέτρο και τη ρίμα

"Chi poria mai pur con parole sciolte
dicer del sangue e de le piaghe a pieno
ch'i' ora vidi, per narrar più volte?
Ogne lingua per certo verria meno
per lo nostro sermone e per la mente
c'hanno a tanto comprender poco seno."

αριστουργήματα

ζωγραφική

• «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» του Πωλ Γκωγκέν.
• «Η Σχολή των Αθηνών» του Ραφαήλ.

γλυπτική

• «Πιετά» στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, του Μιχαήλ Άγγελου.
• «Σύμπλεγμα του Λαοκόωντος», αγνώστου.

αρχιτεκτονική

• «Εκκλησία του φωτός» του Ταντάο Άντο.

impossible is nothing

αποφάσισα δύο πράγματα
πρώτον
να απελευθερώσω τη Βόρεια Κορέα από τον Κιμ Γιονγκ Ουν
και δεύτερον
να εκχριστιανίσω τη Γιακούζα

σήμερα

αύριο μπορεί να μη ζω

ποίηση

• Αισχύλος
• Σοφοκλής
• Ευριπίδης
• Αριστοφάνης
• Σαίξπηρ
• Σαντ
• Κάφκα
• Θέατρο Νο
• Θέατρο του Παραλόγου
• Κινηματογράφος

τέσσερα ελληνικά έργα

• «Η ζωή του Χριστού» του Αρχιμανδρίτη Ιωήλ Γιαννακόπουλου.
• «Ο κόσμος του πνεύματος» του Ε. Π. Παπανούτσου.
• «Οδύσσεια» του Νίκου Καζαντζάκη.
• «Ιστορία του ελληνικού έθνους» του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου.

Έλεν Κέλερ

λεονάρντο, μικελάντζελο, ραφαήλ

χάυδν, μότσαρτ, μπετόβεν

αριστερά ή δεξιά;

δεν είμαι ούτε αριστερός ούτε δεξιός
ούτε κεντρώος
είμαι με το δίκιο

ούτε καν αυτό
προσπαθώ να
είμαι με το δίκιο

φόρεστ γκαμπ

όποιος κοροϊδεύει τους άλλους κοροϊδεύει τον εαυτό του

μια μεγάλη συγγνώμη

σε όλους όσους με έχουν παρακολουθήσει κατά καιρούς

τους έχω βρίσει όσο άνθρωπος θα μπορούσε να τους βρίσει

συγγνώμη

ό,τι να 'ναι

άλλο
το να γράφεις ό,τι να 'ναι
και άλλο
το να γράφεις «διδάσκοντας»

το ό,τι να 'ναι είναι η ποίηση

ο θρόνος του αίματος

δυστυχώς
ο Πούτιν
δεν μπορεί να παραιτηθεί από τον θρόνο του
γιατί αυτό θα σήμαινε τη θανατική του καταδίκη
(και ο Πούτιν θέλει να ζήσει)
έτσι
πρέπει
να συνεχίσει να σκοτώνει

«Μην τα παρατάς.»
Αλεξέι Ναβάλνι

η αιώνια ανυπαρξία

ο δικός μου παράδεισος

για τον Θεό όλα είναι δυνατά

(την κόλαση βέβαια δεν τη θέλω,
τον παράδεισο πάλι ούτε μπορώ να τον καταλάβω, ούτε τον αξίζω)

μαμά

αφού η ζωή είναι τόσο χάλια
γιατί με γέννησες;

για να πάω στην κόλαση;

66

«Μ' όλα αυτά απόκαμα, ζητάω ν' αναπαυτώ στο μνήμα:
να βλέπω, λέω, την αρετή ζητιάνα γεννημένη,
το κούφιο Τίποτα φαιδρό με κορδωμένο βήμα,
την Πίστη την αγνότερη χυδαία απαρνημένη,

την τιμημένη Υπεροχήν αισχρά παραρριγμένη,
τη χάρη την παρθενικήν ωμά ξεπορνεμένη,
την τέλειαν Ωραιότητα κακά εξευτελισμένη,
την Αξίαν από ανάπηρην κυβέρνια αχρηστεμένη,

την Τέχνη από την κρατική εξουσία γλωσσοδεμένη,
τη Γνώση απ' τη σχολαστική Μωρία περιορισμένη,
την πιο απλήν Αλήθεια ηλίθια παρανομασμένη,
την Καλοσύνη στην κυρα-Κακία υποταγμένη.

Με όλ' αυτά απόκαμα, δε θέλω πια να ζήσω,
μόνο που την αγάπη μου πεθαίνοντας θ' αφήσω.»

asshole

ούτε που το κατάλαβα
πότε έγινα
μία κωλοτρυπίδα

περί φθόνου

η μητέρα μου
έχει καταραστεί
την ώρα και τη στιγμή
που με γέννησε

και ο πατέρας μου
με βρίζει
τα ίδια
και χειρότερα

ο ηλίθιος

γράφω γιατί
δεν μπορώ να κάνω αλλιώς

σε ευχαριστώ Θεούλη

έγραψα
και με το παραπάνω
όλα αυτά
που ήθελα να γράψω

χαγκακούρε

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης
(Απομνημονεύματα & Οράματα και θάματα)
μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση.
Η ηθική του.
Η πίστη του και η αγάπη του στο Σύνταγμα της Ελλάδας.

παράρτημα

Ιστορία, ποίηση & φιλοσοφία

Όλοι ξέρουμε ότι η τέχνη δεν είναι η αλήθεια.
Πάμπλο Πικάσο

Αναγκαία συνθήκη της λογοτεχνίας είναι το ψέμα. Εννοώ το ψέμα σε σημαντική, καθοριστική ποσότητα. Λογοτεχνία δίχως ψέμα δεν είναι λογοτεχνία. Τα απομνημονεύματα (όπως και το ημερολόγιο ή η αυτοβιογραφία), εφόσον μεταφέρουν την αλήθεια υπό το όποιο υποκειμενικό πρίσμα, δεν είναι λογοτεχνία, αλλά ιστορία. Διαφορετικά: τα απομνημονεύματα είναι είτε λογοτεχνία είτε ιστορία. Και τα δύο όχι. Η ιστορία δεν είναι λογοτεχνία. Και η λογοτεχνία δεν είναι ιστορία.

Στα υπόλοιπα που γράφετε δεν θα διαφωνήσω.

Η τέχνη είναι ένα ψέμα που λέει την αλήθεια.
Πάμπλο Πικάσο

υγ.
Ο Ηρόδοτος εξιστορεί την αλήθεια, είναι ιστορικός. Ο Όμηρος ψεύδεται, είναι ποιητής. Ο Θαλής αναζητά την αλήθεια, είναι φιλόσοφος. Από τους τρεις μόνο ο Όμηρος είναι λογοτέχνης.

Ο Παπαρρηγόπουλος εξιστορεί την αλήθεια, είναι ιστορικός. Ο Καζαντζάκης ψεύδεται, είναι ποιητής. Ο Παπανούτσος αναζητά την αλήθεια, είναι φιλόσοφος. Από τους τρεις μόνο ο Καζαντζάκης είναι λογοτέχνης.

(Ο λογοτέχνης κυρίως, και πρωτίστως, είναι καλλιτέχνης. Οπωσδήποτε και μπορούμε να ονομάσουμε καλλιτέχνες του λόγου, δηλαδή λογοτέχνες, πολλούς ιστορικούς και φιλοσόφους και λοιπούς, αλλά σε αυτή την περίπτωση μιλάμε μεταφορικά και όχι κυριολεκτικά. [Εκτός και εάν είναι όντως λογοτέχνες και όχι ιστορικοί ή φιλόσοφοι. Οι πολιτικοί {ρήτορες}, π.χ., {συνήθως} είναι λογοτέχνες, αφού σκοπός τους είναι η πειθώ και όχι η αλήθεια. Γενικά: Αν σκοπός κάποιου είναι η αλήθεια είναι φιλόσοφος {επιστήμονας}, αν όχι είναι ποιητής {καλλιτέχνης}. Με άλλα λόγια: Φιλοσοφία είναι ό,τι δεν είναι Ποίηση και Ποίηση είναι ό,τι δεν είναι Φιλοσοφία. {Και βέβαια, αμφότερες, Φιλοσοφία και Ποίηση, δεν υπάρχουν. Ελπίζω, γιατί πολύ το φοβάμαι, να μην κούρασα πάρα πολύ. Προσωπικά κουράστηκα.}])

12:31, 29 Σεπτεμβρίου 2015 (UTC)

Λίγα για την ποίηση

Σημειώνετε: «Ο υψηλός προορισμός της Μεγαλοφυΐας είναι να μιλεί μαζί στον εκλεκτό και στον απλό».
Κωστής Παλαμάς, Η Ποιητική μου

Θα διαφωνήσω με αυτό που γράφετε: «Όσοι ασχολούνται με την ποίηση το γνωρίζουν: οι λίγοι απευθύνονται στους λίγους...» Η ποίηση απευθύνεται στους πολλούς. Πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά η ποίηση απευθύνεται στους πολλούς. Κυρίως στους πολλούς. Σε όλους. Και:

Η ποίηση είναι έργο όλων, όχι ενός.
Λωτρεαμόν, Ποιήματα Ι,ΙΙ

Ο αληθινός ποιητής βρίσκεται παντού, όποιο κι αν είναι το δόγμα της τέχνης του, όποιο φόρεμα κι αν ντύνεται, όποιο κι αν παίρνει όνομα.
Κωστής Παλαμάς, ό.π.

Σας ευχαριστώ για την απάντησή σας.

Να η περίπτωσή μου. Πώς λοιπόν να μην παρακαλώ
Ποτέ πια άλλοι τύραννοι ανθρώπους να μη βασανίζουν;
Phillis Wheatley, Στον εντιμότατο Ούλλιαμ Κόμητα του Ντάρμουθ
(μετάφραση Ρίτα Μπούμη Παπά)

11:15, 3 Οκτωβρίου 2015 (UTC)

Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση.
Οδυσσέας Ελύτης, Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης

Χάθηκε η ποίηση, πάει... Κι ο έρωτας ακόμα κατάντησε ένα σπορτ βιαστικό, πραχτικό, σύντομο. 2+2 έκαναν στην εποχή μου, όταν ήμασταν παιδιά και νέοι, 22. Σήμερα 2+2 κάνουν 4. Η ζημία είναι μεγάλη, δε σας φαίνεται;
Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία

Και πάλι θα διαφωνήσω: «Πράγματι. Η ποίηση είναι καθολική. Είναι οικουμενική. Κυοφορείται από όλους αλλά τη γεννάει ένας (ο ποιητής).» «Λίγοι τη μελετούν. Λίγοι την ενστερνίζονται, αν και έχει δημιουργηθεί από όλους. Αυτό εννοούσα. Δεν εννοούσα ότι έχει μικρή αξία η ποίηση ή κάτι τέτοιο.»

Δεν είναι η ποίηση αυτή στην οποία αναφέρεστε, αλλά ένα απειροελάχιστο υποσύνολό της.

Αποσαφώ: Η ποίηση στερείται αντικειμενικότητας. (Απευθύνεται σε όλους, αλλά: Δεν βρίσκει κανέναν. Και όχι μόνο: Καλώς ή κακώς: Η ποίηση απαγορεύεται. Επιτρέπεται: το λογικό, το σωστό, το συνηθισμένο. Αλλά η ποίηση δεν έχει καμία απολύτως σχέση με αυτά. Ποίηση είναι το παράλογο, το λάθος, το ασυνήθιστο. Αλλά όλα αυτά είναι άλλο μεγάλο θέμα. Ας μείνουμε σε αυτό που συζητάμε.) Δεν υπάρχει αντικειμενική ποίηση, μόνο αντικειμενική επιστήμη. Η ποίηση είναι πάντα υποκειμενική. Και η ποίηση κυοφορείται και γεννιέται (και ό,τι άλλο) από όλους, όχι από έναν (τον ποιητή). Όλοι είναι ισότιμα ποιητές. Δεν υπάρχει καλύτερος και χειρότερος ποιητής. Διότι για να υπάρχει αυτό, αυτή η αξιολογική κλίμακα, πρέπει να υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια. Και στην ποίηση δεν υπάρχουν. (Παρενθετικά, ας θυμηθούμε πως για την ποίηση δεν υπάρχουν όχι μόνο κριτήρια, αλλά... ούτε καν ορισμός! Σαν να λέμε: Η ποίηση δεν υπάρχει. Ή: Υπάρχει, αλλά δεν γνωρίζουμε, και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε, το τι είναι: «Όλα τα έργα τέχνης, η τέχνη στο σύνολό της, είναι αινίγματα· αυτό εξόργιζε ανέκαθεν τη θεωρία της τέχνης...»)

Πολύ χαρακτηριστικά λέει ο ίδιος ο Τεννεσσή Ουίλλιαμς: «Είμαστε όλοι καταδικασμένοι σε φυλάκιση μέσα στο μοναχικό κελί του ίδιου του κορμιού μας». Και προσθέτει: «Ο λυρισμός είναι η κραυγή του ενός φυλακισμένου προς τον άλλον, από το κελί όπου είναι καταδικασμένος σε ισόβια δεσμά».
Μάριος Πλωρίτης, Ο ποιητής των προδομένων ονείρων

Αποσαφώ: Ένα παιδί ή ένας τρελός («από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια») μπορεί να γράψει ένα καλύτερο ποίημα από ένα ποίημα του Σαίξπηρ. Όχι σπάνιο το φαινόμενο. Συνηθισμένο: Ένα παιδί ή ένας τρελός μπορεί να γράψει ένα καλύτερο ποίημα από ένα ποίημα του Ομήρου ή του Σοφοκλή. Συνηθισμένο: Ένα παιδί ή ένας τρελός μπορεί να γράψει ένα καλύτερο ποίημα από ένα ποίημα του Ραφαήλ. Συνηθισμένο. Συνηθισμένο; Πολύ συνηθισμένο.

Τότε, τι συμβαίνει; Το εξής:

Η ποίηση είναι το μεταφυσικό, σα να πούμε, μέρος της τέχνης· ο στίχος, το επιστημονικό· μετριέται... το κριτήριο της αλήθειας και της ομορφιάς.
Κωστής Παλαμάς, Σημειώματα στο περιθώριο

Ο Παλαμάς, αναμφίβολα μεγάλος στοχαστής της ποιητικής, λαθεύει σοβαρά σε αυτό το σημείο: Μπορεί ποτέ η ποίηση να κρίνεται σύμφωνα με κάτι άλλο; Σύμφωνα με κάτι που το ίδιο δεν είναι ποίηση; Κάτι εκτός ποίησης; (Όχι.)

μόνο τρελός! ποιητής μονάχα!...
Φρειδερίκος Νίτσε (μετάφραση Άρης Δικταίος)

Όπως είναι τα πράγματα, και όπως ουσιαστικά πρέπει πάντα να είναι, η ποίηση δεν είναι μια σταδιοδρομία, αλλά ένα παιγνίδι για χαζούς.
Τ. Σ. Έλιοτ, Η χρήση της ποίησης και η χρήση της κριτικής
(μετάφραση Στέφανος Μπεκατώρος)

... ούτε οι παιδαριώδεις και, στο μεγαλύτερο μέρος τους, διεφθαρμένες ανοησίες που αποκαλούνται τέχνη.
Λέων Τολστόι, Επιστολή προς έναν Ινδουιστή
(μετάφραση Άλκηστη Κελεσίδη)

(Η αντίληψη σχετικά με το «γιατί» ο Σαίξπηρ ή ο Δάντης ή ο Σοφοκλής μένουν αμετακίνητοι στην θέση τους είναι κάτι που αποκτιέται σιγά σιγά στο πέρασμα της ζωής.
Τ. Σ. Έλιοτ, ό.π.)

Είμαι βέβαιος πως η πολυμπουρδολογία μου θα σας κούρασε.

Blow Up - tennis.

18:53, 5 Οκτωβρίου 2015 (UTC)