Homo homini lupus
Η έκφραση «Homo homini lupus» (ή στην πλήρη εκδοχή Homo homini lupus est) είναι μια παροιμία-γνωμικό στη λατινική γλώσσα, που σημαίνει «Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος». Αναφέρεται σε καταστάσεις όπου άνθρωποι συμπεριφέρονται προς συνάνθρωπο ή συνανθρώπους τους με τρόπο άγριο ή άγρια ανταγωνιστικό, καθώς εδώ ο λύκος παρουσιάζεται παραδοσιακά, με αρνητικά χαρακτηριστικά, ως ζώο αρπακτικό, σκληρό, δηλαδή ως «άγριο ζώο».
Ιστορικό Επεξεργασία
Η έκφραση πρωτοεμφανίζεται, παραλλαγμένη, στον στίχο 495 της κωμωδίας Asinaria του Ρωμαίου Πλαύτου: «Lupus est homo homini, non homo, quom qualis sit non novit»[1]. Αυτή μεταφράζεται ως «ο άνθρωπος δεν είναι άνθρωπος, αλλά λύκος για έναν ξένο», ή «ο άνθρωπος είναι λύκος αντί άνθρωπος προς έναν άλλο άνθρωπο, όταν δεν γνωρίζει το ποιόν του».
Ως αντίστιξη ο φιλόσοφος Σενέκας έγραψε στις Epistulae morales ad Lucilium (Epistula XCV, παράγρ. 33) homo, sacra res homini,[2] Ο Έρασμος συμπεριέλαβε το γνωμικό στη συλλογή του Adagia (1500), γράφοντας σχετικώς με την παραλλαγή του Πλαύτου: «Εδώ προειδοποιούμαστε να μη εμπιστευόμαστε έναν άγνωστο άνθρωπο, αλλά να είμαστε προσεκτικοί σαν να ήταν λύκος.»[3]
Ο Ισπανός θεολόγος και νομομαθής μοναχός Φραγκίσκος ντε Βιτόρια έγραψε σε μία από τις Relectiones Theologicae ότι ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος διαφωνούσε με το γνωμικό και έλεγε ότι «ο άνθρωπος δεν είναι λύκος προς τον συνάνθρωπό του, αλλά άνθρωπος».
Ο Σίγκμουντ Φρόυντ συμφωνούσε με την παροιμία, καθώς γράφει στο έργο του Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας (1930): «Οι άνθρωποι δεν είναι ευγενή πλάσματα, που επιθυμούν να αγαπηθούν, που το πολύ αμύνονται αν δεχθούν επίθεση. Αντιθέτως, είναι όντα μεταξύ των ενστικτωδών προικισμάτων των οποίων πρέπει να αναγνωρισθεί ένα ισχυρό μερίδιο επιθετικότητας. Ως αποτέλεσμα, ο πλησίον τους είναι για αυτούς όχι ένας δυνητικός βοηθός ή αντικείμενο έρωτα, αλλά επίσης κάποιος που τους θέτει σε πειρασμό να ικανοποιήσουν την επιθετικότητά τους επάνω του, να εκμεταλλευθούν το εργασιακό του δυναμικό χωρίς αποζημίωση, να τον χρησιμοποιήσουν σεξουαλικά χωρίς τη συγκατάθεσή του, να πάρουν τα αγαθά του, να τον εξευτελίσουν, να του προκαλέσουν πόνο, να τον βασανίσουν και να τον σκοτώσουν. Homo homini lupus. Ποιος, με δεδομένη όλη την εμπειρία του της ζωής και της Ιστορίας, θα έχει το θάρρος να αμφισβητήσει αυτό το συμπέρασμα;»[4]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Titus Maccius Plautus. «Asinaria». The Latin Library. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2015.
- ↑ Lucius Annaeus Seneca. «Epistulae morales ad Lucilium». The Latin Library. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2015.
- ↑ Erasmus, Desiderius (2001) [1500-1536]. Barker, William, επιμ. The Adages of Erasmus. University of Toronto Press. σελ. 41. ISBN 0802048749. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2015.
- ↑ Freud, Sigmund. «Freud, Civilization and Its Discontents, 1930 (excerpt)». The History Guide. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2015.