Αβδούλ Αμπούδ
Ο Αβδούλ Αμπούδ ή Μεχμέτ Εμίν ήταν πασάς της Θεσσαλονίκης. Κατέστειλε την Ελληνική Επανάσταση στη Βέροια, ενώ το όνομά του συνδέεται άρρηκτα με την καταστροφή της Νάουσας. Γνωστός έχει μείνει για τη μεγάλη του σκληρότητα, εξ αιτίας της οποίας απέκτησε το προσωνύμιο Εμπού Λαμπούτ (= ροπαλοφόρος).[1]
| Αβδούλ Αμπούδ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | Μεχμέτ Εμίν |
| Θάνατος | 1822 (;) |
| Αιτία θανάτου | στραγγαλισμός |
| Ψευδώνυμο | ροπαλοφόρος ( τουρκ. Εμπού Λαμπούτ -Αβδούλ Αμπούδ) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Μουσουλμάνος |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πασάς |
| Γνωστός για | Καταστολή της Επανάστασης στη Μακεδονία Καταστροφή της Νάουσας |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Αντίπαλοι | Έλληνες |
Τα μέτρα καταστολής της Ελληνικής Επανάστασης Επεξεργασία
Πρώτη σημαντική ενέργεια του Αβδούλ Αμπούδ ως πασά της Θεσσαλονίκης, σε σχέση με την Ελληνική Επανάσταση, είναι τα μέτρα που πήρε κατά την έκρηξη της Επανάστασης στη Μακεδονία. Συγκεκριμένα, μόλις εκδηλώθηκαν τα πρώτα επαναστατικά κινήματα, τον Ιούνιο του 1821, αρχίζει να ληστεύει τους Έλληνες κατοίκους των περιοχών που διοικούσε, χωρίς διάκριση επαναστατημένων ή μη. Σκοπός του ήταν να εξουθενώσει την αστική τάξη, που είχε κυρίαρχο ρόλο στα κινήματα αυτά. Η πολιτική αυτή καταδεικνύει ότι μόνος ίσως αυτός ανάμεσα στους πασάδες συνειδητοποίησε πως η οικονομική εξουθένωση μπορούσε να καταφέρει καίριο πλήγμα στην επανάσταση. Πάντως, ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Bottu, υποστηρίζει πως η υποταγή που ο Αμπούδ επεδίωκε από τους Έλληνες κατοίκους της Μακεδονίας ήταν ουσιαστικά σκλαβιά.[1]
Καταστολή της επανάστασης σε Κασσάνδρα και Άγιο Όρος Επεξεργασία
Στο μεταξύ, ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ αναθέτει στον Αβδούλ Αμπούδ την εξάλειψη των επαναστατικών εστιών στην Κασσάνδρα και στο Άγιο Όρος. Μάλιστα, του δίνει πληρεξουσιότητα δράσεως. Αυτός, αρχικά, ακολουθεί φιλική πολιτική προς τους Ευρωπαίους και τους Έλληνες της Θεσσαλονίκης· είναι φανερό, όμως, ότι υποκρινόταν.[2] Λίγο αργότερα, θα αποκαλυφθεί το πραγματικό του σχέδιο. Περί τα μέσα Οκτωβρίου του 1821, στέλνει κατά του Αγ. Όρους δύναμη μεταξύ 3.000 και 3.500 στρατιωτών[α]. Στη συνέχεια, εκστρατεύει ο ίδιος κατά των Ελλήνων που βρίσκονταν στην Κασσάνδρα. Ο αριθμός των επαναστατών δεν πρέπει να ξεπερνούσε τους 1.500 πολεμιστές. Πάντως, η πρώτη του απόπειρα απέτυχε, κάνοντας τους Έλληνες ν’ αναθαρρήσουν και να απορρίψουν τις προτάσεις του Αβδούλ Αμπούδ για συνθηκολόγηση. Τελικά, ύστερα από επίθεση τη νύκτα της 30ής Οκτωβρίου, τα τουρκικά στρατεύματα προξένησαν βαρύτατες απώλειες στα ελληνικά και εισχώρησαν στη χερσόνησο της Κασσάνδρας. Ο αρχηγός των επαναστατών, Εμμανουήλ Παππάς, κατέφυγε στο Άγιον Όρος. Τελικά, όμως, κι αυτό υποτάχθηκε στους Τούρκους ενώ ο Εμμανουήλ Παππάς κατάφερε να διαφύγει.[3] Στα τέλη Φεβρουαρίου του 1822 ο Αβδούλ Αμπούδ εισήλθε θριαμβευτής στη Θεσσαλονίκη.[4]
Η επανάσταση στη Νάουσα Επεξεργασία
Η Νάουσα, πόλη της κεντρικής Μακεδονίας, άργησε να επαναστατήσει, σε σχέση με άλλες υπόδουλες περιοχές. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία έκρηξης της επανάστασης, αλλά οι εχθροπραξίες είχαν αρχίσει κατά τα μέσα Φεβρουαρίου του 1822. Στις 21 Φεβρουαρίου 1.800 Έλληνες επιτέθηκαν στη Βέροια, αλλά αποκρούστηκαν. Αποφασιστική νίκη, όμως, σημείωσαν τα ελληνικά όπλα στις 14 Μαρτίου (και αυτή η ημερομηνία αμφισβητείται) στο μοναστήρι της Παναγίας Δοβρά, όπου μόλις 240 αγωνιστές, κατόρθωσαν να αποκρούσουν 4.000 Τούρκους.[5]
Η καταστροφή της Νάουσας Επεξεργασία
Με την κατάσταση να εξελίσσεται έτσι, ο Αβδούλ Αμπούδ αποφασίζει να αναλάβει αυτοπροσώπως την εκστρατεία κατά της Νάουσας. Έχει μαζί του 6.000 στρατιώτες.[β] Στις 6 Απριλίου[γ], οι Ναουσαίοι απορρίπτουν τις προτάσεις του Αβδούλ Αμπούδ για συνθηκολόγηση. Τελικά, στις 13 Απριλίου 1822, Μεγάλη Πέμπτη, ο πασάς της Θεσσαλονίκης καταλαμβάνει τη Νάουσα. Τρεις μέρες αργότερα, κάθε αντίσταση στην πόλη θα έχει πάψει. Τώρα πια, οι Τούρκοι επιδίδονται σε κάθε είδους φρικαλεότητες και βαρβαρότητες. Οι νεκροί Έλληνες έφτασαν τους 2.000[6], ενώ χιλιάδες αιχμαλωτίστηκαν[7]. Δεκατρείς κοπέλες έπεσαν από τον καταρράκτη Αραπίτσα, για να μη συλληφθούν από τους Τούρκους. Αφότου η Νάουσα καταστράφηκε, η φλόγα της επανάστασης στη Μακεδονία ουσιαστικά σβήσει.[7]
Ο θάνατός του Επεξεργασία
Οι θηριωδίες που διαπράχθηκαν κατά την καταστροφή της Νάουσας, καθώς και όλη η ανηλεής στάση του Αβδούλ Αμπούδ, προκάλεσαν τη διεθνή κατακραυγή. Η ελβετική γερμανόγλωσση εφημερίδα «Allgemeiner Schweizerischer Korrespondent», εκφράζεται με ευθύτητα, καταγγέλλοντας τα εγκλήματά του. Συγκεκριμένα, τον αποκαλεί «τέρας» και παρομοιάζει τις φρικαλεότητές του με αυτές του Καπουδάν Πασά, στη Σφαγή της Χίου. Τελικώς, ο Σουλτάνος, για να κατευνάσει τα πνεύματα, καθαίρεσε τον Αβδούλ Αμπούδ και τον στραγγάλισε.[8]
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ Διαφωνία υφίσταται ως προς τον προσδιορισμό του ακριβούς αριθμού των συγκεκριμένων στρατιωτικών δυνάμεων, καθώς ο Βακαλόπουλος αναφέρει 3.000 στρατιώτες (Βακαλόπουλος 1980), ενώ, από την πλευρά του, ο Σφυρόερας, αναφέρει 3.500 (Σφυρόερας 1975, σελ. 188).
- ↑ Η ακρίβεια του συγκεκριμένου αριθμού αμφισβητείται, καθώς άλλες πηγές αναφέρουν αριθμό κυμαινόμενο μεταξύ 12.000 και 20.000 στρατιωτών. Ωστόσο, πιστεύεται πως η εκτίμηση για παρουσία 6.000 στρατιωτών είναι η ακριβέστερη, καθώς απαντάται εντός οθωμανικού εγγράφου της συγκεκριμένης περιόδου (Σφυρόερας 1975, σελ. 234).
- ↑ Ως προς τον ακριβή χρονικό προσδιορισμό της συγκεκριμένης ημερομηνίας φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των διαθέσιμων ιστορικών πηγών (Σφυρόερας 1975, σελ. 234).
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Βακαλόπουλος 1980, σελ. 48.
- ↑ Βακαλόπουλος 1980, σελ. 691.
- ↑ Σφυρόερας 1975, σελ. 188.
- ↑ Βακαλόπουλος 1980, σελ. 696.
- ↑ Σφυρόερας 1975, σελ. 233-234.
- ↑ Σφυρόερας 1975, σελ. 234.
- ↑ 7,0 7,1 «Η Επανάσταση και ο Χαλασμός της Νάουσας». www.naoussa.gr. Δήμος Ηρωικής Πόλης Νάουσας. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Allgemeiner Schweizerischer Korrespondent 1822.
Πηγές Επεξεργασία
- Σφυρόερας, Βασίλειος (1975). «Τοπική επικράτηση της Επαναστάσεως». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΒ΄: Η Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1832). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. ISBN 978-960-213-108-4.
- Σφυρόερας, Βασίλειος (1975). «Η Επανάσταση κατά το 1822». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΒ΄: Η Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1832). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. ISBN 978-960-213-108-4.
- Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε. (1980). Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση (1821-1829): Οι προϋποθέσεις και οι βάσεις της. Ιστορία του Νέου Ελληνισμού. 5. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αντ. Σταμούλη.
- (Γερμανικά) «Turkei». Allgemeiner Schweizerischer Korrespondent (60): 253-254. 27 Ιουλίου 1822.