Με τον όρο αγγλοσαξονισμός εννοείται το εννοιολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η ενσυνείδητη ή ασυνείδητη φυλετική και εθνική ταυτότητα, που δημιουργήθηκε αρχικά μεταξύ των πρώτων λαών της γεωγραφικής περιοχής την οποία αποκαλούμε σήμερα Αγγλία. Στη διάρκεια του χρόνου η διακριτή αυτή ταυτότητα με κατάλληλες παρεμβάσεις στο εκπαιδευτικό και επιστημονικό πεδίο μετασχηματίστηκε σε ιδρυτικό μύθο που θεμελίωσε ως διαδικασία σχηματισμού διάφορες πολιτικές, κοινωνικές, φιλοσοφικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, ηθικές και λογοτεχνικές δράσεις του αρχαίου και του σύγχρονου αγγλοσαξονικού κόσμου[1][2].

Οι ρίζες της αγγλοσαξονικής ιδεολογίας Επεξεργασία

Κατά το τέλος του 19ου αιώνα προβλήθηκε παγκοσμίως η άποψη ότι τα αγγλόφωνα έθνη υπερτερούν και ότι οι αγγλοσάξονες εισβολείς της Αγγλίας έφεραν εγγενώς φυλετικά χαρακτηριστικά που εξηγούσαν την πρωτοκαθεδρία του αγγλικού και του αμερικανικού έθνους[3]. Ο Λ. Π. Κέρτις (L. P. Curtis) μελετώντας την προκατάληψη των Άγγλων κατά των Ιρλανδών που επίσης θεμελιώθηκε και αναπτύχθηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, υποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη ιδεολογία αν και αρκετά μεταλλαγμένη στη σύγχρονη εποχή, έχει τις ρίζες της στον αγγλοσαξονισμό του 16ου και του 17ου αιώνα[4].

Ο ΜακΝτούγκαλ (Hugh A. MacDougall) με τη σειρά του θεωρεί τον αγγλοσαξονικό μύθο ως έναν από τους δύο ανταγωνιστικούς ιδρυτικούς μύθους των Άγγλων. Ο έτερος είναι αυτός της καταγωγής από τους Τρώες, όπως τον πρόβαλε ο Τζέφρεϊ του Μονμάουθ και άλλοι ιστορικοί του μεσαίωνα. Ούτως ή άλλως βέβαια και οι δύο μύθοι στηρίζονται στην αδιάσειστη πεποίθηση της φυλετικής και εθνικής ανωτερότητας των Άγγλων. Ξεκαθαρίζει επίσης ότι η δύναμη οποιουδήποτε ιδρυτικού μύθου δε βρίσκεται στην αντικειμενική του αλήθεια, αλλά στην πεποίθηση ότι είναι αληθής και ότι πιστοποιεί την αγγλοσαξονική καταγωγή των Άγγλων στην περίοδο που ξεκινά με την Αναγέννηση και φθάνει ως τις αρχές του 20ου αιώνα[5].

Στο Anglo-Saxon Scholarship: The First Three Centuries, αναλύονται τα επιτεύγματα ορισμένων λογίων από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Τούτη η συλλογή δοκιμίων εστιάζεται κυρίως στην εναρκτήρια περίοδο (16ος-17ος αι.) παραβλέποντας το ζήτημα της διόγκωσης των φυλετικών προκαταλήψεων που ακολούθησαν, όταν η αγγλοσαξονική γνώση ταυτίστηκε κυρίως με τρία κινήματα:

  • τις προσπάθειες αποδέσμευσης από τη Ρώμη και τη δημιουργία μια καθαρά αγγλικής εκκλησίας
  • τις προσπάθειες των λογίων να επιβεβαιώσουν τα πρώιμα στάδια της αγγλικής γλώσσας
  • τις πολιτικά υποκινούμενες προσπάθειες της ταύτισης αυτής της γλώσσας και των ομιλητών της ως κλάδους του ευρύτερου γερμανικού δένδρου γλωσσών[6].

Παραπομπές-σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Ο αγγλοσαξονισμός είναι όρος αβέβαιης προέλευσης που πρωτοχρησιμοποιήθηκε κατά τα μέσα του 19ου αιώνα σύμφωνα με το Oxford English Dictionary με έμφαση σε ζητήματα γλώσσας ανάμεσα σε εκείνους που αναζητούσαν -και αναζητούν- μια αρχαιοπρεπή τευτονική σχεδόν χρήση της γλώσσας και εκείνους που δραστηριοποιούνται για την απλή Αγγλική, γεγονός που αντανακλάται και στους κόλπους της Βικιπαίδειας. Για εκτεταμμένη ανάλυση του όρου βλ. Reynolds Susan 1985, "What Do We Mean by 'Anglo-Saxon' and 'Anglo-Saxons'?" στο Journal of British Studies 24, 395-414.
  2. "SAXONISM" στο Concise Oxford Companion to the English Language. Ed. Tom McArthur. Oxford University Press, 1998. όπου αναφέρεται ότι ο Ντίκενς ευλογούσε εκείνη την εποχή που χρησιμοποιείτο η αγνή Τευτονική (Household Words 18, 1858).
  3. Stuart A. 1981, 46.
  4. Curtis, L. P. Jr. 1968, 26-33.
  5. MacDougall Hugh A. 1982, Racial Myth in English History: Trojans, Teutons, and Anglo-Saxons, Harvest House, Montreal και University Press of New England, N.H. Βλ. κυρίως την εισαγωγή του έργου.
  6. Berkhout Carl T. - Gatch Milton McC., eds. 1982, Anglo-Saxon Scholarship: The First Three Centuries, G. K. Hall, Boston, 1-17, όπου ο Μάικλ Μέρφι στο ενδιαφέρον δοκίμιό του "Από τους αρχαιοδίφες στους ακαδημαϊκούς, η πρόοδος της αγγλοσαξονικής παιδείας" αναλύει επαρκώς την πορεία και την κατεύθυνση της αγγλοσαξονικής εκπαίδευσης.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Berkhout Carl T. - Gatch Milton McC., eds. 1982, Anglo-Saxon Scholarship: The First Three Centuries, G. K. Hall, Boston.
  • Curtis, L. P. Jr. 1968, Anglo-Saxons and Celts: A Study of Anti-Irish Prejudice in Victorian England, New York University Press, New York.
  • MacDougall Hugh A. 1982, Racial Myth in English History: Trojans, Teutons, and Anglo-Saxons, Harvest House, Montreal και University Press of New England, N.H.
  • Reynolds Susan 1985, "What Do We Mean by 'Anglo-Saxon' and 'Anglo-Saxons'?" στο Journal of British Studies 24, 395-414.
  • Stuart A. 1981, Race and Rapprochement: Anglo-saxonism and anglo-american relations 1895-1904, Fairleigh Dickinson University Press, N.J.