Αλέξανδρος ο Εφέσιος
Ο Αλέξανδρος ο Εφέσιος (1ος αιώνας π.Χ.), ο αποκαλούμενος και «Αλέξανδρος ο Λύχνος», ήταν αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, ποιητής και ρήτορας.[1] Καταγόταν από την Έφεσο και πρέπει να έζησε λίγο πριν από τον Στράβωνα, ο οποίος τον αναφέρει μεταξύ των πιο πρόσφατων Εφεσίων συγγραφέων. Επίσης αναφέρει ότι έλαβε μέρος στα πολιτικά πράγματα της γενέτειράς του Εφέσου.[2] Ο Στράβων αποδίδει στον Αλέξανδρο μια ιστορία και μεγάλα, επικού χαρακτήρα ποιήματα διδακτικού περιεχομένου, συγκεκριμένα ένα με θέμα την αστρονομία και ένα άλλο με θέμα τη γεωγραφία, αμφότερα σε εξάμετρο στίχο. Στο δεύτερο ποίημα ο Αλέξανδρος περιγράφει τις μεγάλες ηπείρους του κόσμου, πραγματευόμενος την καθεμιά σε ξεχωριστό βιβλίο, το οποίο όπως μαθαίνουμε από άλλες πηγές εφερε ως τίτλο την ονομασία της αντίστοιχης ηπείρου. Τι είδος ιστορίας είναι το αναφερόμενο από τον Στράβωνα είναι αβέβαιο. Ο επιλεγόμενος Αυρήλιος Βίκτωρ δίνει ένα απόσπασμα από το πρώτο βιβλίο μιας ιστορίας του Μαρσικού Πολέμου από τον «Αλέξανδρο τον Εφέσιο», αλλά η πηγή αυτή θεωρείται αμφίβολης αξιοπιστίας.[3] Γενικώς ο Στράβων θεωρεί τον Λύχνο ως έναν από τους διάσημους άνδρες της Εφέσου και γράφει:
| Αλέξανδρος ο Εφέσιος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 0ος αιώνας π.Χ. Έφεσος |
| Θάνατος | 1ος αιώνας π.Χ. |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιητής ιστορικός |
«...των δε νεωτέρων Αλέξανδρος ρήτωρ, ο Λύχνος προσαγορευθείς ... συνέγραψεν ιστορίαν και έπη κατέλιπεν, εν οις τά τε ουράνια διατίθεται και τας ηπείρους γεωγραφεί, καθ' εκάστην εκδούς ποίημα.»[4]
Κάποιοι μελετητές έχουν υποθέσει ότι αυτός ο Αλέξανδρος είναι ο συγγραφέας του έργου Αἱ τῶν φιλοσόφων διαδοχαί, το οποίο μνημονεύει συχνά ο Διογένης ο Λαέρτιος[5], αλλά αυτό το έργο είχε πιθανώς ως συγγραφέα τον Αλέξανδρο τον Πολυίστορα.
Το γεωγραφικό έργο-ποίημα του Αλεξάνδρου, του οποίου διασώθηκαν αρκετά αποσπάσματα και το οποίο μιμήθηκε ο Διονύσιος ο Περιηγητής, αναφέρεται συχνά από τον Στέφανο Βυζάντιο και από άλλους.[6][7] Από το αστρονομικό ποίημα σώζεται ένα απόσπασμα, το οποίο όμως έχει αποδοθεί και στον Αλέξανδρο τον Αιτωλό, ειδικότερα από τους Τόμας Γκέιλ[8] και Γιόχαν Γκότλομπ Σνάιντερ.[9] Είναι πολύ πιθανό ότι ο Κικέρων εννοεί τον Αλέξανδρο τον Εφέσιο όταν αναφέρει κάποιον Αλέξανδρο τον οποίο χαρακτηρίζει κακό ποιητή και απρόσεκτο συγγραφέα, αλλά του οποίου τα έργα κατέχουν ωστόσο κάποιες πραγματικές πληροφορίες.[10] Το ελληνικό κείμενο των σωζόμενων σπαραγμάτων του Αλεξάνδρου Λύχνου έχει επιμεληθεί και σχολιάσει ο Christophe Cusset.[11]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Schmitz, Leonhard (1867). «Alexander». Στο: William Smith, επιμ. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. Βοστώνη: Little, Brown and Company, σσ. 115-116. http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=moa;cc=moa;idno=acl3129.0001.001;size=l;frm=frameset;seq=132.
- ↑ Στράβων, xiv., σελ. 642
- ↑ Αυρήλιος Βίκτωρ: Origo Gentis Romanae, 9
- ↑ Meineke: Analecta alexandrina, Βερολίνο 1843, σελ. 371 κ.ε.
- ↑ Διογένους Λαερτίου: Βίοι φιλοσόφων, i. 116, ii. 19, 106, iii. 4, 5, iv. 62, vii. 179, viii. 24, ix. 61
- ↑ Στεφάνου Βυζαντίου Εθνικά, λήμματα Λάπηθος, Ταπροβάνη, Δῶρος, Ὑρκανοὶ, Μελιταία και άλλα
- ↑ Συγκρ. Ευσταθίου Θεσσαλονίκης Επί του Διονυσίου του Περιηγητού, 388, 591
- ↑ Thomas Gale: Addend. ad Parthen., σελ. 49
- ↑ Johann Gottlob Schneider: ad Vitruv. ii, σελ. 23 κ.ε.
- ↑ Κικέρωνος ad Att., ii. 20, 22
- ↑ Στο έργο Hellenistic Poetry: A Selection, επιμέλ. David Sider, Ann Arbor 2017, σσ. 56-64.
Πηγές
Επεξεργασία- Το λήμμα «Αλέξανδρος ο Εφέσιος ή Λύχνος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελ. 88