Αμέσα Σπέντα
Οι Αμέσα Σπέντα ή Αμίσα Σπέντα (αβεσ. Aməša Spəṇta) στον Ζωροαστρισμό είναι μια τάξη θεϊκών πνευμάτων, ή δύναμεων (αγγέλων), που εκπορεύονται από τον Αχουραμάσδα, τον ανώτατο θεό της αρχαίας αυτής θρησκείας.[1] Το όνομα σημαίνει «αθάνατοι (από το στερητικό a και το mer, την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή λέξη που σημαίνει «θάνατος») ιεροί ή γενναιόδωροι (από το επίθετο spenta = ιεροί, γενναιόδωροι, ισχυροποιοί, συνεχίζοντες)». Μεταγενέστερες μορφές του ονόματος, στη μέση περσική γλώσσα, είναι η σύντμηση σε μία λέξη Ameshaspand και οι απαντώμενες μόνο σε ζωροαστρικά κείμενα Mahraspand και Amahraspand.
Ως θεϊκές οντότητες
ΕπεξεργασίαΗ βασική (αλλά στενότερη) σημασία του όρου αναφέρεται στα επτά μεγάλα θεϊκά πνεύματα που εκπορεύονται από τον Αχουραμάσδα.[1] Στη ζωροαστρική παράδοση αυτές είναι οι πρώτες επτά εκπορεύσεις του «αδημιούργητου Δημιουργού», μέσω των οποίων έγινε όλη η υπόλοιπη Δημιουργία. Αυτό το θεμελιώδες δόγμα είναι κάτι το οποίο υπαινίσσεται απλώς η Αβέστα, αλλά περιγράφεται συστηματικώς σε μεταγενέστερα κείμενα της μέσης περσικής, ιδίως στο Μπουνταχίσν,[2], ένα έργο του 11ου ή του 12ου αιώνα, που εξιστορεί τη ζωροαστρική κοσμολογία.
Ο όρος Αμέσα Σπέντα δεν απαντάται στις Γκάτας, αλλά η ονομασία «δόθηκε πιθανώς από τον ίδιο τον Ζωροάστρη. Το Spenta είναι χαρακτηριστική λέξη στην αποκάλυψή του...».[1] Η αρχαιότερη βεβαιωμένη[3] χρήση του όρου βρίσκεται στη Yasna Haptanghaiti[4], όπου αναφέρεται ανάποδα, ως Σπέντα Αμέσα.
Γκατικό όνομα | Προσεγγιστική σημασία |
---|---|
Σπέντα Μαϊνιού[6] | Ιερό/Δημιουργικό Πνεύμα |
Βόχου Μανά | [Καλός] Σκοπός |
Άσα [Βαχίστα] | [Άριστη] Αλήθεια / Δικαιοσύνη |
Κσάθρα Βαϊρίγια | [Επιθυμητή] Κυριαρχία |
Σπέντα Αρμαΐτι | Ιερή Αφοσίωση |
Χάουρβατατ | Ολότητα |
Αμέρετατ | Αθανασία |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Boyce, Mary (1983). «Encyclopaedia Iranica». Encyclopaedia Iranica. 1. Νέα Υόρκη: Routledge & Kegan Paul, σσ. 933-936.
- ↑ Bundahishn, 3.12
- ↑ Boyce 1983, σελ. 933
- ↑ Γιάσνα, 39.3
- ↑ Yasna, 47.1
- ↑ «Spenta Mainyu | Zoroastrian deity». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2019.
Πηγές
Επεξεργασία- Το λήμμα «Αμίσα Σπέντα» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελίδα 825
- Colpe, Carsten: «Reflections on the history of the Amesha-Spenta conception», Proceedings of the XXIX International Congress of Orientalists, Paris, 1975