Αχουραμάσδα

Ο Αχουραμάσδα (αρχαία ελληνικά: Ὡρομάζης) ήταν ο ιδρυτής και η σημαντικότερη θεότητα του Ζωροαστρισμού. Αποτελεί το πρωτεύον και το πιο συχνά επικαλούμενο πνεύμα στη Γιάσνα. Η κυριολεκτική έννοια της λέξης αχούρα είναι «άρχοντας» και αυτή της μάσδα «σοφία».

Εμφανίστηκε πρώτη φορά την περίοδο των Αχαιμενιδών (περ. 550 - 330 π.Χ.) στην Επιγραφή του Μπεχιστούν του Δαρείου Α΄. Μέχρι και τον Αρταξέρξη Β΄ (405-04 έως 359–58 π.Χ.), ο Αχουραμάσδα λατρευόταν και επικαλούνταν μόνος του σε όλες τις υπάρχουσες βασιλικές επιγραφές. Από την περίοδο εκείνη επικαλούνταν πλέον ως τριάδα, από κοινού με τον Μίθρα και την Αναχίτα. Κατά την περίοδο των Αχαιμενιδών, δεν υπάρχουν γνωστές αναπαραστάσεις του Αχουραμάσδα στη βασιλική αυλή, εκτός από το έθιμο κάθε αυτοκράτορας να να έχει ένα άδειο άρμα που το έσερναν λευκά άλογα, προσκαλώντας τη θεότητα να συνοδεύσει τον περσικό στρατό στις μάχες. Ωστόσο απεικονίσεις του Αχουραμάσδα υπήρχαν από τον 5ο αιώνα π.Χ., διακόπηκαν όμως και αντικαταστάθηκαν με λαξευτές μορφές κατά την περίοδο των Σασσανιδών, ενώ αργότερα αφαιρέθηκαν μαζικά λόγω ενός εικονοκλαστικού κινήματος που υποστηρίχθηκε από τη δυναστεία των Σασσανιδών.