Ανθρωπιστική ψυχολογία

Με τον όρο ανθρωπιστική ψυχολογία εννοείται ένα είδος ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης που εισήχθη απ' τον Καρλ Ρότζερς (1902-1987). Σε θεραπευτικό επίπεδο, βασικό χαρακτηριστικό της προσέγγισης είναι η μη παρεμβατική/κατευθυντική θεραπεία καθώς και η θεραπεία επικεντρωμένη στον πελάτη. Για το λόγο αυτό η θεραπεία αυτή ονομάζεται και προσωποκεντρική (ή πελατοκεντρική).

Ολοκληρωμένος άνθρωπος: ένας άνθρωπος που μπορεί να είναι όλο και περισσότερο οι δυνατότητές του". -Καρλ Ρότζερς (Carl Rogers)

Η προσωποκεντρική προσέγγιση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη δόμηση του εαυτού. Σύμφωνα μ'αυτή, μάλιστα, η ψυχοπαθολογία οφείλεται στη σύγκρουση του ιδεατού εαυτού με τις εμπειρίες της καθημερινότητας. Επίσης, σ'ό,τι αφορά τη θεραπευτική διαδικασία, βασικότερο στοιχείο θεωρείται η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Η σχέση αυτή πρέπει να χαρακτηρίζεται από αυθεντικότητα, αμοιβαία εμπιστοσύνη και άνευ όρων αποδοχή του πελάτη απ' τον θεραπευτή του.

Η βασική κατεύθυνση του ανθρώπου κατά τον Carl Rogers, είναι η αυτοπραγμάτωση. Ο άνθρωπος δηλαδή μεταβαλλόμενος συνεχώς και βελτιώνοντας τον εαυτό του, επιθυμεί να φτάσει στο καλύτερο δυνατό σημείο που μπορεί. Αυτή είναι και η κινητήριος δύναμη που σπρώχνει τον άνθρωπο στην αλλαγή και στην βελτίωση. Με τον όρο αυτοπραγμάτωση, ο Αμερικανός ψυχολόγος εννοούσε την την πλήρη ανάπτυξη και έκφραση όλων των ικανοτήτων που κατέχει κάποιος από την φύση του.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί επίσης ότι ο Carl Rogers, είχε μία αυθεντική στάση αγάπης και αποδοχής απέναντι στους θεραπευόμενους του, πράγμα το οποίο τον χαρακτηρίζει ως έναν αληθινό πατέρα της ψυχολογίας. Ήταν πράγματι οπαδός της άνευ όρων αποδοχής του ανθρώπου, χαρακτηριστικό το οποίο συνέβαλλε σημαντικά στην διάπλαση αυτής της προσέγγισης που ονομάζεται προσωποκεντρική. Ακόμη, ο σεβασμός που είχε για το πρόσωπο και η κατανόηση θέτουν στο κέντρο της θεραπευτικής διαδικασίας τον θεραπευόμενο ως πρόσωπο ύψιστης σημασίας. Για τους λόγους αυτούς εξάλλου, η προσέγγιση αυτή ονομάστηκε "προσωποκεντρική".

Αυτό το σχετικό με την ψυχολογία λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε επεκτείνοντάς το.

Ανθρωπιστική Ψυχολογία

Η Ανθρωπιστική Ψυχολογία είναι ένα ρεύμα της ψυχολογίας που αναδύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1950, ως αντίδραση στον συμπεριφορισμό και την ψυχανάλυση. Εστιάζει στη μοναδικότητα του ατόμου, την ελεύθερη βούληση, την προσωπική ευθύνη και την έμφυτη τάση για αυτοπραγμάτωση.

Ιστορικό Πλαίσιο

Η Ανθρωπιστική Ψυχολογία αναπτύχθηκε ως το «τρίτο ρεύμα» στην ψυχολογία, μετά τον συμπεριφορισμό και την ψυχανάλυση. Επικεντρώνεται στην κατανόηση της ανθρώπινης εμπειρίας, δίνοντας έμφαση στην προσωπική ανάπτυξη και την αυτοπραγμάτωση. Το κίνημα αυτό επηρέασε σημαντικά την εκπαίδευση, την ψυχοθεραπεία και την προσωπική ανάπτυξη.

Κύριοι Εκπρόσωποι

Carl Rogers (1902–1987): Ανέπτυξε τη θεραπεία επικεντρωμένη στο πρόσωπο, δίνοντας έμφαση στην ενσυναίσθηση, την άνευ όρων αποδοχή και την αυθεντικότητα στη θεραπευτική σχέση.
Abraham Maslow (1908–1970): Γνωστός για τη θεωρία της ιεραρχίας των αναγκών, με κορυφή την αυτοπραγμάτωση.
Viktor Frankl (1905–1997): Ιδρυτής της λογοθεραπείας, επικεντρώθηκε στην αναζήτηση νοήματος ως βασική ανθρώπινη ανάγκη.
Rollo May (1909–1994): Συνέδεσε την υπαρξιακή φιλοσοφία με την ψυχοθεραπεία, τονίζοντας την προσωπική ευθύνη και την ελευθερία επιλογής.

Θεμελιώδεις Αρχές

Αυτοπραγμάτωση: Η έμφυτη τάση του ατόμου να εξελιχθεί και να πραγματοποιήσει το πλήρες δυναμικό του.
Άνευ όρων αποδοχή: Η αποδοχή του ατόμου χωρίς κριτική, ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση και την προσωπική ανάπτυξη.
Ενσυναίσθηση: Η ικανότητα κατανόησης και συμμετοχής στα συναισθήματα του άλλου.
Εστίαση στο παρόν: Η σημασία της συνειδητής εμπειρίας της παρούσας στιγμής.

Εφαρμογές

Ψυχοθεραπεία: Η προσέγγιση του Rogers επηρέασε την ανάπτυξη της προσωποκεντρικής θεραπείας, ενώ η Gestalt θεραπεία και η υπαρξιακή θεραπεία ενσωμάτωσαν ανθρωπιστικές αρχές.
Εκπαίδευση: Η ανθρωπιστική εκπαίδευση προωθεί την ανάπτυξη της αυτογνωσίας, της δημιουργικότητας και της προσωπικής ευθύνης στους μαθητές.
Coaching και Συμβουλευτική: Η ανθρωπιστική ψυχολογία αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη του coaching psychology, εστιάζοντας στην αυτοπραγμάτωση και την προσωπική ανάπτυξη των πελατών.

Κριτική και Σύγχρονη Επίδραση

Η ανθρωπιστική ψυχολογία έχει δεχθεί κριτική για την έλλειψη εμπειρικής τεκμηρίωσης και την υπερβολική έμφαση στην υποκειμενική εμπειρία. Ωστόσο, έχει επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη της θετικής ψυχολογίας και άλλων προσεγγίσεων που εστιάζουν στην ανθρώπινη ευημερία και το νόημα της ζωής.