Ανοιχτός μαρξισμός
Ο ανοιχτός μαρξισμός είναι μία σχολή σκέψης που ανέπτυξε τις απόψεις της στις αρχές της δεκαετίας του '90.
Φιλοσοφία Επεξεργασία
Ο ανοιχτός μαρξισμός κάνει κριτική στις παραδοσιακές αιτιοκρατικές και στρουκτουραλιστικές προσεγγίσεις του μαρξισμού. Κεντρική θέση του ανοιχτού μαρξισμού είναι ότι η ταξική πάλη δεν υπακούει σε προκαθορισμένους κανόνες και δομικές αιτιακές σχέσεις, αλλά είναι μη προβλέψιμη όπως και η εξέλιξη της ιστορίας[1]. Με άλλα λόγια, τάσσεται ενάντια της ύπαρξης της αιτιότητας στη κοινωνία και υποστηρίζει ότι υπάρχει μια αυταρχής πιθανοκρατία. Συνεπώς, απορρίπτει την υλιστική προσέγγιση της ιστορίας όπως διατυπώνεται από τους συμβατικούς μαρξιστές.
Ο ανοιχτός μαρξισμός προκρίνει την έννοια της σχέσης έναντι αυτή της δομής ή του αντιθέτου της, δηλαδή, της υποκειμενικότητας. Υποστηρίζει την ενότητα θεωρίας και πράξης—στοιχείο που «χάθηκε» από τις κυρίαρχες μαρξιστικές προσεγγίσεις, που έτειναν να αντιμετωπίζουν τον θεωρητικό σαν να βρίσκεται έξω από την κοινωνία και να στοχάζεται σαν να είναι έξω από αυτή[2]. Κατά τις απόψεις του ανοιχτού μαρξισμού, η σχέση κεφαλαίου και εργασίας είναι ασύμμετρη. Το κεφάλαιο εξαρτάται από την εργασία για την αξιοποίησή του, ενώ η εργασία δεν εξαρτάται κατ' ανάγκη από την κυριαρχία του κεφαλαίου[1]. Αυτή η άποψη για την εργασία υποστηρίζεται από τους θεωρητικούς του ανοιχτού μαρξισμού όπως ο Τζον Χόλογουεϊ[3], σαν μια ευρύτερη έννοια του «πράττειν» ως μορφή εργασίας που είναι απελευθερωμένη από το κεφάλαιο και η πραγματοποίησή της είναι δυνατή στον παρόντα χρόνο. Το «πράττειν» είναι αγώνας ενάντια στη βεβαιότητα. Δεν υπάρχει βεβαιότητα για την ήττα του καπιταλισμού αλλά, ελπίδα, για τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας, οι οποίοι λένε ότι πρέπει γενικά να πράττουμε με πολλούς τρόπους, αντί απλώς να περιμένουμε τις συνθήκες να ωριμάσουν. Για τον Χόλογουεϊ, πρέπει να δημιουργηθούν νέες κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις από τα κάτω, δηλαδή, από τις διάφορες κοινωνικές ομάδες[4].
Oι άνθρωποι που καλλιεργούν και παράγουν στη δική τους γη, είτε για δική τους κατανάλωση είτε για διάθεση των προϊόντων μέσα από συνεταιριστικές διαδικασίες, που ανταλάσσουν αγαθά χωρίς χρήματα, που λειτουργούν έναν αυτοοργανωμένο ραδιοφωνικό σταθμό, ή ένα κοινωνικό ιατρείο, εργάζονται. Τέτοιες μορφές εργασίας δεν εξυπηρετούν το κεφάλαιο. Ήδη στις σημερινές κοινωνίες συναντά κανείς τέτοιες κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις οι οποίες εντάσσονται σε πρακτικές σύμφωνες με την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ).
Ο ανοιχτός μαρξισμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα από θεωρητικούς όπως οι: Ρόζα Λούξεμπουργκ, Γκέοργκ Λούκατς, Ερνστ Μπλοχ, Γιεβγκένι Πασουκάνις, Τέοντορ Αντόρνο[1].
Τα βασικά έργα της σχολής σκέψης του ανοιχτού μαρξισμού εκδόθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '90 σε τρεις τόμους με τον τίτλο "Open Marxism"[5][2][6].
Σε αυτούς που συνδέθηκαν με τη σχολή του ανοιχτού μαρξισμού περιλαμβάνονται οι: Σάιμον Κλαρκ, Βέρνερ Μπόουνφελντ, Άνα Ντινερστάιν, Ρίτσαρντ Γκαν, Άντριαν Γουάιλντινγκ, Πίτερ Μπέρναμ, Μάικ Ρουκ, Χανς-Γκέοργκ Μπακχάους, Χέλμουτ Ράιχελτ, Χάρι Κλίβερ, Γιοχάνες Ανιόλι, Ανρί Λεφέβρ καθώς και οι Έλληνες Κοσμάς Ψυχοπαίδης και Κώστας Αξελός.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Καβουλάκος, Κάρολος-Ιωσήφ· Γριτζάς, Γεώργιος (2015). Εναλλακτικοί οικονομικοί και πολιτικοί χώροι. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. ISBN 978-960-603-254-7.
- ↑ 2,0 2,1 Open Marxism. 1: Dialectics and history (1. publ έκδοση). London: Pluto Press. 1992. ISBN 978-0-7453-0590-5.
- ↑ Holloway, J., (2011). Ρωγμές στον καπιταλισμό, Εκδόσεις Σαββάλας
- ↑ Holloway, J. (2006). Ας αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία. Το νόημα της επανάστασης σήμερα. Εκδόσεις Σαββάλας
- ↑ Bonefeld, Werner, επιμ. (1995). Emancipating Marx. Open marxism / ed. by Werner Bonefeld (First published έκδοση). London: Pluto Press. ISBN 978-0-7453-0864-7.
- ↑ Bonefeld, Werner, επιμ. (1992). Open Marxism. 2: Theory and practice. London: Pluto Press. ISBN 978-0-7453-0591-2.
Πρόσθετη βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Axelos, K. ([1976] 1961). Alienation, Techne and Praxis in the Thought of Karl Marx. Μετάφραση από τα γαλλικά: Ronald Bruzina. Ώστιν: University of Texas Press.
- Axelos, K. (1984). Systematique ouverte. Παρίσι: Les Éditions de Minuit.