Αρσάμης (σατράπης της Αιγύπτου)
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Αρσάμης ή Σαρσαμάς ή Αρξάνης, παλαιά περσικά Aršāma (5ος αι. π.Χ.) από τη Δυναστεία των Αχαιμενιδών ήταν πρίγκιπας της Περσίας, που έγινε σατράπης της Αιγύπτου την εποχή της 27ης "δυναστείας" της Αιγύπτου.
| Αρσάμης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 5ος αιώνας π.Χ. |
| Θάνατος | 4ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | κυβερνήτης |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Αρτυστώνη |
| Αδέλφια | Γοβρύας Αρσάμης |
| Οικογένεια | Δυναστεία των Αχαιμενιδών |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | σατράπης (Αρχαία Αίγυπτος) |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΉταν γιος τού Ξέρξη Α΄ τού Μακρόχειρα από μίας αγνώστου σε εμάς ονόματος. Ετεροθαλή αδέλφια του -όλα από την Αμήστριδα- ήταν ο Δαρείος, ο Υστάσπης και ο Αρταξέρξης Α΄, ο οποίος σκότωσε τους δύο προηγούμενους ως μεγαλύτερους για να ανέλθει στον θρόνο.
Σύμφωνα με τον Κτησία τον Κνίδιο ο Σαρσαμάς ορίστηκε σατράπης από τον στρατηγό Μεγάβυζο. Πιο πριν ο Ίναρος Β΄ πρίγκιπας της Αιγύπτου είχε εξεγερθεί εναντίον τού Αρταξέρξη Α΄ και στη μάχη εξόντωσε τον τελευταίο σατράπη της Αχαιμένη (αδελφό τού Ξέρξη Α΄). Το 454 π.Χ. ο Αρσάμης σύντομα μετά την τοποθέτησή του, κατέβαλε την εξέγερση, με το να νικήσει τις Αθηναϊκές ενισχύσεις, που εστάλησαν στο Δέλτα τού Νείλου.
Έπειτα από την εξέγερση ανέλαβε συμφιλιωτική πολιτική προς τους Αιγυπτίους, με σκοπό να αποφύγει οτιδήποτε θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέες στάσεις· μάλλον γι' αυτό επέτρεψε στον γιο τού Ίναρου, τον Θαννύρα να διατηρήσει την κυριαρχία του σε μέρος τού Δέλτα, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος.
Η σταδιοδρομία του αυτή αναφέρεται μόνο από ελληνικές πηγές. Η μετέπειτα ζωή τού Αρσάμη είναι γνωστή από επιστολές στα Αραμαϊκά, κυρίως Εβραίων ιερέων της νήσου Ελεφαντίνης και αποτελούν μέρος των παπύρων της Ελεφαντίνης, που χρονολογούνται από το 428 π.Χ. και μετά. Είναι γνωστό ότι το 423 π.Χ. υποστήριξε τον ανιψιό του Δαρείο Β΄ στο επιτυχημένο πραξικόπημά του· αργότερα κλήθηκε στα Σούσα το διάστημα 410-407/6 π.Χ., όπως αναφέρουν άλλα τεκμήρια, όπως οι επιστολές που αντάλλαξε με τον επιστάτη των ιδιοκτησιών του Νακτίχορα και με τον Αρτάβαντ, που ενεργούσε μάλλον ως σατράπης της Αιγύπτου στο μεσοδιάστημα της απουσίας του.
Το 410 π.Χ. στην Ελεφαντίνη οι δύο κοινότητες, των Αιγυπτίων και των Εβραίων -που είχαν η καθεμία τους δικούς της ναούς, τού Κνουμ και του Γιαχού αντίστοιχα- ήλθαν σε διαμάχη. Οι Εβραίοι ήταν αρκετά ανεκτοί από τους Πέρσες κατακτητές, αλλά θυσίαζαν έναν κριό, πράγμα προσβλητικό για τους ιερείς τού γειτονικού ναού τού κριοκέφαλου θεού Κνουμ. Με αφορμή μία από τις απουσίες τού Αρσάμη, οι ιερείς τού Κνουμ διέφθειραν τον τοπικό στρατιωτικό διοικητή Βινταρανάγκ· έπειτα υποκίνησαν και επέτυχαν την καταστροφή τού ναού τού Γιαχού. Όταν ο Αρσάμης επέστρεψε, τιμώρησε τους Αιγυπτίους δράστες και απαγόρευσε τη σφαγή κριών στους Εβραίους. Οι τελευταίοι πολλές φορές ζήτησαν την ανακατασκευή τού ναού τους, αλλά δεν εισακούσθηκαν για καιρό.
Ο Αρσάμης δεν αναφέρεται μετά το 406 π.Χ. και φαίνεται, πως απεβίωσε πριν την Αιγυπτιακή απελευθέρωση, που επιτεύχθηκε από τον φαραώ Αμυρταίο το 404 π.Χ..
Ο Αρσάμης είναι επίσης γνωστός από έναν σφραγιστικό κύλινδρο, που εμφανίζεται να σκοτώνει τους εχθρούς Σάκες (Σκυθικό φύλο)· στον κύλινδρο υπάρχουν γεράκια, που φέρουν το στέμμα της Κάτω και Άνω Αιγύπτου.
Πηγές
Επεξεργασία- Sachau, Eduard (1907). "Drei aramäische Papyrusurkunden aus Elephantine". Abhandlungen der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften aus dem Jahre 1907. Berlin: Verlag der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften, 1901-07.
- Ray, John D. (2006). «Egypt, 525–404 B.C.». Στο: Boardman, John· Hammond, N.D.L.· Lewis, D.M.· Ostwald, M. The Cambridge Ancient History. IV – Persia, Greece and the Western Mediterranean c. 525 to 479 B.C. (2η έκδοση). Cambridge University Press. σελ. 266. ISBN 0 521 22804 2.
- Photius' Excerpt of Ctesias' Persica, see 38