Αρχαίο θέατρο Πλευρώνας

Το αρχαίο θέατρο της Πλευρώνας βρίσκεται δυτικά της αρχαίας πόλης, σε επαφή με τη δυτική πλευρά της οχύρωσής της και σε απόσταση 130 μέτρων από την κεντρική πύλη. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 3^ου αιώνα π. Χ. (235/4 π.Χ.), μετά την ίδρυση της πόλης. Το μνημείο έχει εξαιρετική θέα προς την πεδινή παραλιακή ζώνη και απέχει 5 χλμ ΒΔ από την πόλη του Μεσολογγίου.

Αρχαίο θέατρο Πλευρώνας
Είδος	αρχαίο ελληνικό θέατρο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	38°24′49″N 21°24′31″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
Τοποθεσία	Νέα Πλευρώνα
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
δεδομένα (π)

Περιγραφή μνημείου

Πρόκειται για ένα μικρό σε διαστάσεις θέατρο. Στην αρχική φάση του το μνημείο κατασκευάσθηκε ως βουλευτήριο και σε επόμενη φάση μετατράπηκε σε θέατρο, με την κατασκευή υποτυπώδους κτιρίου σκηνής και επιθεάτρου, για την αύξηση της χωρητικότητάς του.

Το συγκεκριμένο θέατρο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω μιας σημαντικής κατασκευαστικής ιδιαιτερότητάς του. Συγκεκριμένα η εσωτερική παρειά του τείχους της αρχαίας πόλης και του πύργου της εφάπτεται με το επίμηκες σκηνικό οικοδόμημα. Ο πύργος έχοντας διαστάσεις 6,50 μ. x 3,30 μ. και ύψος 5, 70 μ., ενδέχεται να αποτελούσε βοηθητικό χώρο της σκηνής. Το προσκήνιο ήταν διώροφο και η πρόσοψη του κάτω τμήματος είχε έξι ημικίονες. Στα κενά που δημιουργούνταν μεταξύ των ημικιόνων τοποθετούνταν ζωγραφικοί πίνακες που βοηθούσαν στη σκηνογραφία. Οι πάροδοι βρίσκονταν ανατολικά των αναλημματικών τοίχων του κοίλου και δυτικά των παρασκηνίων.

Η ορχήστρα έχει διάμετρο 11,60 μ. και είναι διαμορφωμένη με πατημένο χώμα στο έδαφος. Η ορχήστρα δε διέθετε περιμετρικό αγωγό για τη συγκέντρωση των υδάτων. Το κοίλο είναι και αυτό διαμορφωμένο σε φυσικό βραχώδες πρανές και έχει τέσσερις κλίμακες, από τις οποίες οι δύο έρχονται σε επαφή με τους αναλημματικούς τοίχους και οι άλλοι δύο χωρίζουν το κοίλο σε τρεις κερκίδες. Οι σειρές των εδωλίων αριθμούσαν περίπου τις 16 με 17, ωστόσο σήμερα σώζονται μόνο οι δέκα. Μετά τη δέκατη σειρά εδωλίων πρέπει να υπήρχε διάζωμα που χώριζε το κάτω κοίλο από το άνω κοίλο (επιθέατρο). Ίχνη της κλίμακας ανόδου που οδηγούσε στο επιθέατρο είναι σήμερα ορατά.

Στην πρώτη σειρά εδωλίων υπήρχαν προεδρίες (θέσεις των επίσημων προσώπων) στο μέσο της κάθε κερκίδας. Οι κατώτερες σειρές εδωλίων είναι λαξευμένες στο φυσικό βράχο, ενώ οι ανώτερες είναι κατασκευασμένες από ορθογωνισμένους λίθους.

Ανασκαφικές έρευνες

Μερικά τμήματα του θεάτρου ερευνήθηκαν το 1898 από τους R. Herzog και E. Ziebarth, ενώ αργότερα, μία πρώτη μελέτη του μνημείου έγινε το 1931 από τον E. Fiechter. Νέες ανασκαφικές έρευνες πραγματοποιήθηκαν μετά το 2002 στο πλαίσιο του έργου «Προστασία, έρευνα και ανάδειξη τριών αρχαίων πόλεων του Νομού Αιτωλοακαρνανίας : Πλευρώνα – Οινιάδες – Πάλαιρμος», με πρόεδρο της επιστημονικής επιτροπής παρακολούθησης τον Λάζαρο Κολώνα.

Βιβλιογραφία

• Fiechter, E., Die Theater von Oiniadai und Neu Pleuron, 1931.
• Herzog R. – Ziehbart E., "Das Theater von Neu-Pleuron, Mitteilungen des deutschen archäologischen Instituts", athenische Abteilung 23, 1898, σ. 314-325.
• Κολώνας Λ., "Νέα Πλεύρωνα", Αρχαιολογικό Δελτίο 48, 1993, Μέρος Β’ 1.
• Κολώνας Λ., "Το έργο της Επιτροπής Προστασίας, Έρευνας και Ανάδειξης Τριών Αρχαίων Πόλεων του Νομού Αιτωλοακαρνανίας: Πάλαιρος, Οινιάδες, Πλευρώνα", στο: Το Έργο των Επιστημονικών Επιτροπών Αναστήλωσης, Συντήρησης και Ανάδειξης Μνημείων, Αθήνα 2006, σελ. 339 - 345.
• Κολώνας Λ., Νέα Πλεύρωνα, Αθήνα 2008.
• Κολώνας Λ., Σταυροπούλου-Γάτση Μ., Σταμάτης Γ., Τα αρχαία θέατρα της Αιτωλοακαρνανίας, ΔΙΑΖΩΜΑ, 2009.
• Μάξιμος Π., Αρχαία ελληνικά θέατρα 2.500 χρόνια φως και πνεύμα, Αθήνα 2000.
• Μποσνάκης Δ., Γκάγκτζης Δ., ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ. θέατρα θέας άξια, εκδ. ITANOS.