Αρχαιολογικός χώρος Μηλέας

Ο Αρχαιολογικός χώρος Μηλέας βρίσκεται Βορειανατολικά της Αζώρου και σε μικρή απόσταση από το Δημοτικό Διαμέρισμα της Μηλεάς του σημερινού Δήμου Σαρανταπόρου. Σο 1998 ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνα και ολοκληρώθηκε το 2002. Η έκταση που ερευνήθηκε καταλαμβάνει περίπου 3.000 τ.μ. και αποκαλύφθηκε τρίκλιτη Βασιλική με νάρθηκα και αίθριο. Tα δάπεδα των κλιτών καθώς και του Ιερού Βήματος δεν σώθηκαν.

Ο νάρθηκας επικοινωνεί με τα κλίτη και με τα προσχτίσματα. Στο δάπεδο του νάρθηκα δεν διεσώθη παρά την ύπαρξη παχέους στρώματος καταστροφής. Κάτω από το στρώμα αυτό βρέθηκαν αρκετά νομίσματα τα οποία χρονολογούνται στον 4ο και στον 5ο αιώνα.

Νότια της Βασιλικής και σε επαφή με τον εξωτερικό τοίχο αποκαλύφθηκαν δύο συνεχόμενοι χώροι που επικοινωνούν μεταξύ τους, οι οποίοι αποτελούντο πρόσχτισμα του βαπτιστηρίου το οποίο παρουσιάζει δύο φάσεις. Σχετίζοντας τα νομίσματα του νάρθηκα και του βαπτιστηρίου, θεωρούμε ότι σίγουρη χρονολογία πρέπει να θεωρηθεί το τέλος του 5ου αιώνος κατά το οποίο εχθίστη η παλαιοχριστιανική Βασιλική.

Εντός της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής αποκαλύφθηκε μεταγενέστερη τρίκλιτη Βασιλική, τα πλάγια κλίτη της οποίας απολήγουν προς ανατολάς σε ημικυκλικές κόγχες. Τρεις πόρτες υπάρχουν στο δυτικό τοίχο ,ανά μία σε κάθε κλίτος οι οποίες οδηγούσαν στο νάρθηκα του Ναού ο οποίος καλύπτεται από δάπεδα με πήλινες πλάκες.

Αποκαλύφθηκε εκτεταμένο μεσοβυζαντινό νεκροταφείο εντός και εκτός των δύο Βασιλικών. Οι περισσότεροι τάφοι, λακοειδείς και κιβωτιόσχημοι, είχαν κτερίσματα και κυρίως κοσμήματα της περιόδου αυτής. Ένα από τα πολύ ωραία κοσμήματα που βρέθηκαν με το περιδέραιο, τα δύο δακτυλίδια και τα δύο ενώτια.

Ένα μισό τεταρτηρό, είναι μονάδα νομισματική που βρέθηκε μέσα σε αυτούς τους τάφους, χρονολογεί το νεκροταφείο στην περίοδο του Μανώλη Κομνηνού, δηλαδή στο 12ο αιώνα.

Πηγές

• Βασίλειος Ζαρζώνης, Ορεινή Περραιβία/ Άζωρος, Λάρισα, 1995
• Λ. Δεριζιώτης, Σ. Κουγιουμτζόγλου, Ανακαλύπτοντας την άγνωστη χριστιανική Περραιβική Τρίπολη, στο Τιμητικός τόμος στη μνήμη του Π. Λαζαρίδη, Αθήνα ::(υπο δημοσίευση)
• Σπύρος Κουγιουμτζόγλου, Η Περραιβική Τριπολίτις κατά την Παλαιοχριστιανική Περίοδο, Παρουσίαση Ανασκαφικών Ευρημάτων 7ης Εφορείας Βυζαντινών ::Αρχαιοτήτων Λάρισας στην Ελασσόνα – Περραιβική Τρίπολη από το 1996 στο 1ο Φεστιβάλ «Περραιβική Τρίπολις», Δολίχη, 2008
• https://perevia.gr Αρχειοθετήθηκε 2021-04-22 στο Wayback Machine.