Αστέριος Αμασείας

Ο Αστέριος Αμασείας ήταν χριστιανός επίσκοπος στην Αμάσεια και εκκλησιαστικός συγγραφέας. Έζησε στα τέλη του 4ου αιώνα και πέθανε περίπου το 414 με 415.

Αστέριος Αμασείας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	335 (περίπου) Καππαδοκία
Θάνατος	410 (περίπου) Αμάσεια
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	επίσκοπος

Βίος

Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του Αστέριου. Πότε και που γεννήθηκε δεν το γνωρίζουμε. Η πρώτη αναφορά γύρω από το πρόσωπό του γίνεται στην Ζ' Οικουμενική Σύνοδο. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουλιανού πρέπει να ήταν έφηβος,διότι σε ομιλία του περιγράφει με έντονα χρώματα τις αποστασίες των Χριστιανών κατά τους διωγμούς που είχε εξαπλύσει. Έτσι η γέννησή του τοποθετείται λίγο μετά το 340 μ.Χ μάλλον στην Καππαδοκία. Σπούδασε κοντά σε ένα διάσημο Σκύθη δάσκαλο στην Αντιόχεια. Οι επιμελημένες νομικές σπουδές του του εξασφάλισαν ανάλογη επαγγελματική σταδιοδρομία. Από τα ομιλητικά έργα του συμπεραίνουμε την επιμελημένη του μόρφωση, τη γνώση του ελληνορωμαϊκού κόσμου, της φιλοσοφίας, της ηθικολογίας του, της θρησκείας και των επιστημών του. Η έρευνα εντοπίζει επιρροές από τους Μέγα Βασίλειο, Γρηγόριο Θεολόγο, Γρηγόριο Νύσσης.Είναι επίσης χαρακτηριστικό της επιμελημένης του παιδείας το ότι ανοίγει την ομιλία του στην Αγία Ευφημίαν με το πρώην μεν, ω άνδρες, Δημοσθένην είχον εν χερσίν δεινόν. Ο Αστέριος μαθήτευσε κοντά στον ασκητή Ιουλιανό και έγινε και ηγούμενος μοναστηριού. Μεταξύ 380 και 390 έγινε επίσκοπος Αμασείας Πόντου, μετά το θάνατο του Ευλαλίου. Τα καθήκοντά του δεν τα άσκησε πέραν του 415 μ.Χ. Πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία.περί τα 420

Απήχηση

Υπήρξε σχεδόν αγνοημένος από του συγχρόνους του και τους μεταγενεστέρους του. Όμως η Ζ' Οικουμενική Σύνοδοςτον 8ο αιώνα τον έφερε εκ νέου στην επιφάνεια όταν για να χρησιμοποιήσει την περιγραφή εικόνας του μαρτυρίου της αγίας Ευφροσύνης, αναφέρθηκε σε ομιλία του Αστέριου που την είχε συντάξει προς τιμήν της. Η ομιλία αυτή του Αστέριου συνιστούσε πολύτιμη μαρτυρία για την οφειλόμενη τιμή προς τις εικόνες.

Θεολογία

Τα ζέοντα θεολογικά θέματα της τριαδολογίας και της χριστολογίας που απασχολούν την Εκκλησία της εποχής του δεν τον απασχολούν. Αντίθετα ασχολείται με κοινωνικά θέματα όπως η φτώχεια, ο πλούτος, ο γάμος και η άδικη νομοθεσία σε βάρος των γυναικών. Για τον πλούτο αναφέρεται στη σωστή του χρήση από τον πλούσιο ο οποίος πρέπει να λειτουργεί ως οικονόμος αυτού. Συμπαραστέκεται στις γυναίκες οι οποίες υποφέρουν σε ένα γάμο που ο άντρας τους τις απατά και μένει ανεύθυνος, ενώ οι ίδιες τιμωρούνται αν διαπράξουν το ίδιο.Ο γάμος υφίσταται για σωφρονισμό των δύο φύλων και χάριν παιδοποιΐας. Επικρίνει ορισμένες συνήθειες-ευσεβιστικές καταχρήσεις των πλουσίων, όπως το να φορούν ρούχα τα οποία φέρουν κεντημένες παραστάσεις του Χριστού.

Έργα

Κυρίως ομιλητικά είναι τα έργα που μας έχουν σωθεί,οικοδομητικού και εγκωμιαστικού Αποστόλων και Αγίων περιεχομένου. Είναι δεινός ρήτορας και γλωσσοπλάστης. Μόνο σε αυτόν συναντάμε τις λέξεις αρχιμάρτυς και σωμεραστής. Ο ρυθμός του λόγου του είναι εύρυθμος με χρήση μέτρων όπως παροξυτονισμός, προπαροξυτονισμός, ισοσυλλαβία, ομοιοτέλευτο, ομοτονία, βραχέα κώλα.Οι ομιλίες του είναι οι πιο κάτω:

• Εις τον πλούσιον και εις τον Λάζαρον
• Εις τον οικονόμον της αδικίας
• Κατά πλεονεξίας
• Εις το ει έξεστι ανθρώπω απολύσαι την γυναίκα αυτού κατά πάσαν αιτίαν
• Εις τον προφήτην Δανιήλ και εις την Σωσάνναν
• Εις τον εκ κοιλίας τυφλόν
• Εις τους αγίους κορυφαίους αποστόλους Πέτρον και Παύλον
• Εις άγιον μάρτυραν Φωκάν
• Εγκώμιον εις τους αγίους Μάρτυρας
• Εις μαρτύριον της μάρτυρας Ευφημίας έκφρασις:εδώ ο Αστέριος μας διασώζει την πρώτη εκτενή περιγραφή εικόνας μαρτυρίου. Η εικόνα-αναπαράσταση βρισκόταν πάνω σε ένα ύφασμα απλωμένο επί του τάφου της μάρτυρος.
• Εγκώμιον εις τον άγιον πρωτομάρτυρα Στέφανον
• Προτρεπτικός περί μετανοίας
• Λόγος εις την αρχή των νηστειών
• Εις το άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύαξασθαι
• Εις τους δύο υιούς τους παρά τω Λουκά

Πηγές

• Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία Γ', εκδ.Γρηγόρης, Αθήνα, 2010, σελ.219-225
• Ανώνυμου, «Αστέριος, Επίσκοπος της Αμάσειας του Πόντου», Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, τομ.2 , εκδ. Μαλλιάρης παιδεία, Αθήνα,2007, σελ.173
• Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία,τομ Δ, περίοδος θεολογικής ακμής Δ'και Ε' αιώνες, εκδ.Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη, 2006,σελ.224-227