Βικιπαίδεια

Βάσος Βαρίκας

Έλληνας κριτικός λογοτεχνίας και δοκιμιογράφος

Ο Βάσος Βαρίκας (1912-1971) ήταν κριτικός λογοτεχνίας και δοκιμιογράφος

Βάσος Βαρίκας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1912 ή 1913[1][2]
Θάνατος1971[1][2]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακριτικός λογοτεχνίας
Οικογένεια
ΤέκναΕλένη Βαρίκα
δεδομένα

Βίος

Επεξεργασία

Ο Βάσος Βαρίκας γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας το 1912. Η οικογένειά του καταγόταν από την Κάρπαθο, στην οποία πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Το 1923 ήλθε στην Αθήνα και μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών φοίτησε στην Φιλοσοφική σχολή Αθηνών.[4] Το 1938-1939 μετέβη στο Παρίσι όπου παρακολούθησε μαθήματα ιστορίας της τέχνης και εργάστηκε ως ανταποκριτής της εφημερίδας Η Καθημερινή. Από το 1945 έως το 1971 δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα Τα Νέα, ως πολιτικός συντάκτης, αρχισυντάκτης και διευθυντής σύνταξης. Χρημάτισε και προϊστάμενος Δελτίων Ειδήσεων του Ε.Ι.Ρ.[5]

Λογοτεχνικό έργο

Επεξεργασία

Το 1931 πρωτοεμφανίστηκε με ποίημά του στο περιοδικό Πρωτοπόροι.

Το κριτικό έργο του

Επεξεργασία

Το 1930 πρωτοδημοσιεύει κριτικές στην επιθεώρηση Πολιτικά Φύλλα και Ακρόπολις.[6] Από το 1947 έως το 1954 έγραφε βιβλιοκρισίες στην εφημερίδα Τα Νέα και από το 1955 τη στήλη κριτικής του θεάτρου και στη συνέχεια στο Βήμα (1954-1971)

Επιρροές

Επεξεργασία

Στις πρώτες του κριτικές απόπειρες υιοθετεί τις αισθητικές απόψεις των μαρξιστών Πλεχάνοφ και Τρότσκι και του λογοτέχνη Μαξίμ Γκόρκι. Έτσι θεωρούσε πως τα λογοτεχνικά έργα δεν ήταν παρά αντανακλάσεις του κοινωνικού συστήματος και της ταξικής διάρθρωσής του.[7] Από το 1939 αναθεώρησε πιστεύοντας πως και ο ψυχολογικός παράγοντας δεν ήταν αμελητέα υπόθεση στη διαμόρφωση ενός λογοτεχνικού έργου.

Στα μεταπολεμικά χρόνια υιοθέτησε και άλλα μεθοδολογικά εργαλεία ερμηνείας όπως το ύφος, τη δομή της γλωσσικής έκφρασης.[8] Καμπή στη σκέψη του συνιστά το ταξίδι και η σύντομη παραμονή του στη Γαλλία, «όπου φαίνεται ότι κλονίστηκε η παλιά ακαμψία που διέκρινε τις προηγούμενες μαρξιστικές του αναγνώσεις».[9]

Αποτίμηση

Επεξεργασία

Για μια μερίδα της κριτικής τα δημοσιεύματά του μέχρι πριν τον Β παγκόσμιο δεν είναι αντιπροσωπευτικά της κριτικής του σκέψης.[10] Ο πρώιμος Βαρίκας είναι ένας «Μαρξιστής με την αγροίκα μορφή που ασκούσαν τότε τον μαρξισμό οι νέοι».[11]

Ο Βάσος Βαρίκας αποτελεί «τυπικό και αξιόλογο εκπρόσωπο της τακτικής κριτικής».[12] Στην επόμενη φάση του έργου του, «αντιλαμβάνεται τις διαφορές που διακρίνουν τη μεταπολεμική από τη μεσοπολεμική λογοτεχνία, διαθέτει ένα αξιοσημείωτο αισθητήριο στην εκτίμηση του κατά πόσο οι προθέσεις των συγγραφέων υλοποιούνται σε ανάλογο αποτέλεσμα και διασπείρει πλούσιες και εύστοχες επιμέρους παρατηρήσεις».[13]

Συγγραφικό έργο

Επεξεργασία
  • Ο Ποιητής Κώστας Βάρναλης (1936)
  • Κ.Γ.Καρυωτάκης, το δράμα μιας γενιάς(1938)
  • Η μεταπολεμική μας λογοτεχνία (Σχέδιο για μελέτη),(1939) Ο ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου το χαρακτηρίζει ως «την πιο ώριμη εργασία του στα χρόνια του Μεσοπολέμου, στο οποίο ωστόσο υπάρχουν αρκετές τολμηρές θέσεις , αλλά και ‘άγονες γενικεύσεις’ που μπορεί να αμφισβητηθούν»[6]
  • Το αυριανό μυθιστόρημα (1943)[14]
  • Οι ευθύνες μιας γενιάς (1944)[14]
  • Εισαγωγή στα Άπαντα Δημοσθένη Βουτυρά, 1958[14]
  • Κριτική θεάτρου Μια επιλογή θεατρικών κριτικών του που έγραψε κατά τη δεκαετία 1961-1971, (1972)
  • Συγγραφείς και κείμενα Α, 1961-1965, (1975)
  • Κώστας Βάρναλης -Κώστας Καρυωτάκης, β ‘εκδ. Πλέθρον , Αθήνα 1978
  • Συγγραφείς και κείμενα Β, 1966-1968 (1980)
  • Συγγραφείς και κείμενα Γ , 1969-1971 (1987)
  • Συγγραφείς και κείμενα Δ , 1955-1959 (2003)
  • Συγγραφείς και κείμενα Ε, 1945-1956(2004)[15]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Catalogue of the National Library of Greece. 15568.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (νέα ελληνική γλώσσα) Catalogue of the Academy of Athens Library. 69978.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «BnF catalogue général». (Γαλλικά) general catalog of BnF. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Παρίσι. Ανακτήθηκε στις 27  Μαρτίου 2017.
  4. ↑ Αλέξανδρος Αργυρίου, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940), τομ.Β, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2002, σελ.961-962
  5. ↑ Ανώνυμος, «Βαρίκας Βάσος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνική Λογοτεχνίας, τομ.3 (χ.χ), σελ.155
  6. ↑ 6,0 6,1 Αλέξανδρος Αργυρίου, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940), τομ.Β, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2002, σελ.962
  7. ↑ »Τελικά, την κριτική περιπλάνηση του Βάσου Βαρίκα στο χώρο της λογοτεχνίας μας χαρακτηρίζουν δυο βασικές αρχές: μια ψύχραιμη ενατένιση των φαινομένων της , όπου η αξιολόγησή τους δεν στηρίζεται μονάχα στη μεγαλοσύνη αλλά και στη συνάρτησή τους με τους προβληματισμούς της εποχής, και η ενόραση των ιστορικοκοινωνικών συνθηκών. Τάκης Μενδράκος, «Δείγματα άρτιας κριτικής σκέψης» [βιβλιοκρισία του, Βάσος Βαρίκας Κώστας Βάρναλης -Κώστας Καρυωτάκης,β ‘εκδ. Πλέθρον Αθήνα 1978] Διαβάζω τ.χ21 (Ιούνιος 1979), σελ.75
  8. ↑ Αλέξης Ζήρας, «Βαρίκας Βάσος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό,Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1990), σελ.189
  9. ↑ Αλέξης Ζήρας , «Βάσος Βαρίκας, ένας εμβληματικός κριτικός», στο: Βάσος Βαρίκας, Συγγραφείς και κείμενα 1955-1959, εκδ.Ερμής, Αθήνα,2003, σελ 15
  10. ↑ Χατζ. «Βάσος Βαρίκας», Νέα Εστία, τομ.90, τχ.1063, (Οκτώβριος 1971), σελ.1386
  11. ↑ Αλέξανδρος Αργυρίου, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940), τομ.Α, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2002, σελ.414 .Ο Αργυρίου χαρακτηρίζει ‘’απελπιστικά αφελή την κριτική της Στροφής του Σεφέρη,όπ.π. σελ.533-534
  12. ↑ Παναγιώτης Μαστροδήμήτρης, Εισαγωγή στη νεοελληική φολολογία, εκ.δΔόμος, Αθήνα, 2005 (7η εκδ.),σελ.279
  13. ↑ Παναγιώτης Μαστροδήμήτρης, Εισαγωγή στη νεοελληική φολολογία, εκ.δΔόμος, Αθήνα, 2005 (7η εκδ.),σελ.280
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Αλέξης Ζήρας, «Βάσος Βαρίκας, ένας εμβληματικός κριτικός», στο: Βάσος Βαρίκας, Συγγραφείς και κείμενα 1955-1959, εκδ.Ερμής, Αθήνα,2003, σελ 15
  15. ↑ Παναγιώτης Μαστροδήμήτρης, Εισαγωγή στη νεοελληική φολολογία, εκ.δΔόμος, Αθήνα, 2005 (7η εκδ.), σελ.280

Πηγές

Επεξεργασία
  • Αλέξης Ζήρας, «Βαρίκας Βάσος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό,Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1990), σελ.189
  • Ανώνυμος, «Βαρίκας Βάσος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνική Λογοτεχνίας, τομ.3 (χ.χ), σελ.155
  • Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, Εισαγωγή στη νεοελληνική φιλολογία, εκ.δΔόμος, Αθήνα, 2005 (7η εκδ.)
  • Δημήτριος Τσάκωνας, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, τομ.8, εκδ.Σώφρων 1992, σελ.234-236
  • Τάκης Μενδράκος, «Δείγματα άρτιας κριτικής σκέψης» [βιβλιοκρισία του, Βάσος Βαρίκας Κώστας Βάρναλης -Κώστας Καρυωτάκης,β ‘εκδ. Πλέθρον Αθήνα 1978] Διαβάζω τ.χ21 (Ιούνιος 1979), σελ.74-75
  • Χατζ. «Βάσος Βαρίκας», Νέα Εστία, τομ.90, τχ.1063, (Οκτώβριος 1971), σελ.1386
  • Ανώνυμος, «Βάσου Βαρίκα: ‘’Κριτική θεάτρου’’, Επιλογή 1961-1971», [βιβλιοκρισία)Νέα Εστία, τομ.93,τχ.1098 (1η Απριλίου 1973), σελ.484
  • Αλέξανδρος Αργυρίου, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940), τομ.Α, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2002
  • Αλέξανδρος Αργυρίου, Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940), τομ.Β, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2002
  • Αλέξης Ζήρας, «Βάσος Βαρίκας, ένας εμβληματικός κριτικός», στο: Βάσος Βαρίκας, Συγγραφείς και κείμενα 1955-1959, εκδ.Ερμής, Αθήνα,2003, σελ.13-16

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βάσος_Βαρίκας&oldid=10760804"