Βεντέτα

Επαναλαμβανόμενοι κύκλοι βίαιων πράξεων ανταποδοτικού χαρακτήρα ανάμεσα στα μέλη δύο συγγενικών ομάδων, για λόγους τιμής

Βεντέτα ονομάζεται χρόνια διαμάχη μεταξύ κοινωνικών ομάδων ανθρώπων, ιδιαίτερα οικογενειών ή φυλών. Οι βεντέτες ξεκινούν επειδή το ένα μέρος (σωστά ή λανθασμένα) θεωρεί ότι έχει δεχθεί επίθεση, προσβολή ή έχει εξαπατηθεί. Έντονα συναισθήματα μίσους πυροδοτούν την αρχική ανταπόδοση, η οποία προκαλεί το άλλο μέρος να αισθάνεται εξίσου προσβεβλημένο. Η βεντέτα εν συνεχεία τροφοδοτείται από έναν μακροχρόνιο κύκλο ανταποδοτικής βίας. Αυτός ο συνεχής κύκλος εκδίκησης και αντιποίνων καθιστά εξαιρετικά δύσκολο τον τερματισμό της διαμάχης ειρηνικά. Οι διαμάχες που συχνά αφορούν μέλη της οικογένειας ή συνεργάτες των αρχικών μερών, θα μπορούσαν να διαρκέσουν για γενιές και μπορεί να οδηγήσουν σε ακραίες πράξεις βίας. Μπορούν να ερμηνευτούν ως μια ακραία έξαρση κοινωνικών σχέσεων που διακυβεύεται η οικογενειακή τιμή. Μέχρι την πρώιμη νεότερη περίοδο, οι βεντέτες θεωρούνταν νόμιμα νομικά μέσα [1] και ρυθμίζονταν σε κάποιο βαθμό.

Στην Κρήτη και τη Μάνη και στην Σαντορίνη οι πράξεις αυτοδικίας και οι βεντέτες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες.[2][3]

Βεντέτα στη Κρήτη

  • Η κρητική -όπως και κάθε άλλη- βεντέτα στηρίζεται στον άγραφο «νόμο του αίματος», ο οποίος στηρίζεται στις αρχές της τιμής και της προστασίας. Αιτία για να ξεκινήσει ο ιδιότυπος πόλεμος μεταξύ οικογενειών είναι η προστασία της υπόληψης και της τιμής, μετά από κάποιου είδους προσβολή. Οι βεντέτες ξεκινούσαν λόγω κτηματικών διαφορών, ζωοκλοπών και καταπατήσεων, και γίνονταν εντονότερες όταν υπήρχε φονικό. Ακόμα όμως και μια απλή εξύβριση μπορούσε να έχει κακό τέλος. Η πιο σφοδρή και αιματηρή βεντέτα που γνώρισε ποτέ η Κρήτη ήταν αυτή μεταξύ των οικογενειών Σαρτζετάκη και Πεντάρη στα Χανιά. Η διάρκειά της έφτασε τα 70 χρόνια, ενώ πολλοί από τους άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους αναζήτησαν καταφύγιο σε άλλες περιοχές της Ελλάδας μακριά από την Κρήτη. Από το 1910 οι δύο οικογένειες σκότωναν διαδοχικά μέλη η μία της άλλης για κτηματικές διαφορές.

Βεντέτα στη Μάνη

  • Οι καταγεγραμμένες αναφορές για την μανιάτικη βεντέτα δείχνουν ότι υπάρχουν κάποιες διαφορές με την Κρητική, σχετικά με τους κώδικες τιμής και το τελετουργικό. Για παράδειγμα τα αρσενικά παιδιά μιας «ατιμασμένης» οικογένειας ανατρέφονταν με μοναδικό σκοπό όταν μεγαλώσουν να πάρουν πίσω το αίμα του θύματος. Σκοπός της μανιάτικης βεντέτας ήταν η επικράτηση μεταξύ των πατριών (οικογενειών). Επρόκειτο για το λεγόμενο «γδικιωμό» ή δικιωμό- που αφορούσε αρχικά το σόι ή την οικογένεια και όχι το άτομο. Ήταν η τιμωρία μιας πράξης που είχε γίνει σε βάρος της οικογένειας. Την εκδίκηση την προκαλούσε η δημόσια προσβολή, η δυσφήμιση, οι αγροτοζημιές, οι πολιτικές διαμάχες, οι κληρονομικές διαφορές, η αρπαγή νύφης, η διάλυση του αρραβώνα, η μοιχεία ή η αθέτηση λόγου.
  • Η Μανιάτικη βεντέτα κρατούσε, όπως και στην Κρήτη, πολλά χρόνια και μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά. Οι Κρητικοί όπως και οι Μανίατες δεν έκρυβαν ποτέ τον τόπο καταγωγής τους και πάντα το φωνάζανε εγώ είμαι Μανιάτης ή Κρητικός αντίστοιχα. Σε όλες τις περιοχές της Κρήτης υπήρχαν βεντέτες όπως και σε όλη την Μάνη (Λακωνική και Μεσσηνιακή.) Όπως λέγεται δεν μπορούσες να τα βγάλεις εύκολα πέρα με Μανιάτη και Κρητικό.


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Revenue, Lordship, Kinship & Law». Manaraefan.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2012. 
  2. Murphy, Brian. "Vendetta Victims: People, A Village – Crete's 'Cycle Of Blood' Survives The Centuries Αρχειοθετήθηκε 2012-10-03 στο Wayback Machine." The Seattle Times. Retrieved 1999-01-14.
  3. Tsantiropoulos, Aris (2008). «Collective Memory and Blood Feud; The Case of Mountainous Crete» (PDF). Crimes and Misdemeanours. University of Crete. ISSN 1754-0445. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 31 Μαρτίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Feuds στο Wikimedia Commons