Ο βιβιανίτης (αγγλ. vivianite) είναι ένυδρο φωσφορικό ορυκτό του σιδήρου. Έλαβε το όνομά του το 1817 προς τιμήν του Τζον Χένρι Βίβιαν (John Henry Vivian, 1785–1855), Ουαλού ορυκτολόγου, ο οποίος τον πρωτοεντόπισε.[1]

Βιβιανίτης
Βιβιανίτης. Προέλευση: Potosi, Βολιβία
Γενικά
ΚατηγορίαΦωσφορικά. Ομάδα βιβιανίτη
Χημικός τύποςFe2+3(PO4)2 . 8H2Ο
Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά
Πυκνότητα2,69 gr/cm3
ΧρώμαΆχρουν ή ανοικτοπράσινο. Λόγω οξειδώσεων πράσινο, γαλαζοπράσινο, μπλε, μαύρο
Σύστημα κρυστάλλωσηςΜονοκλινές
ΚρύσταλλοιΠρισματικοί επιμηκυσμένοι κατά [100].
ΥφήΣυμπαγής, γαιώδης, σε επιφλοιώσεις
ΔιδυμίαΜετάθεσης/ολίσθησης Τ(010)
Σκληρότητα1,5 - 2
ΣχισμόςΤέλειος κατά {010}
ΘραύσηΙνώδης
ΛάμψηΥαλώδης, μαργαριτώδης σε σχισμογενείς επιφάνειες, αλαμπής (γαιώδεις υφές)
Γραμμή κόνεωςΛευκή ταχέως μετατρεπόμενη σε μπλε ή καστανό
ΠλεοχρωισμόςΧ=μπλε, σκούρο μπλε, Υ=ανοικτό κιτρινοπράσινο Ζ=κιτρινοπράσινο, ελαιοπράσινο
ΔιαφάνειαΔιαφανής έως ημιδιαφανής

Εμφάνιση, παραγενέσεις

Επεξεργασία

Αποτελεί δευτερογενές ορυκτό που σχηματίζεται στις ζώνες οξείδωσης μεταλλικών αποθέσεων και σε γρανιτικούς πηγματίτες. Συχνά αντικαθιστά το οργανικό υλικό σε απολιθούμενα οστά ή όστρακα. Απαντάται, επίσης, σε λιμναία ιζήματα και σπανιότερα εντός σπηλαίων.

Σχηματίζει ομάδα ορυκτών (ομάδα βιβιανίτη), η οποία περιλαμβάνει τα ορυκτά:

Ορυκτά με τα οποία σχετίζεται είναι ο σιδηροπυρίτης, ο πυρροτίτης, ο μεταβιβιανίτης, ο σιδηρίτης, ο σφαλερίτης και ο χαλαζίας.

Ο βιβιανίτης είναι πολύ φωτοευαίσθητο ορυκτό. Ο σίδηρος στην αρχική του σύσταση είναι δισθενής (Fe+2), με την επίδραση, όμως, φωτεινής ακτινοβολίας μετατρέπεται σε τρισθενή (Fe+3), με αποτέλεσμα την αλλοίωση του χρώματος του ορυκτού (βλ. σχετική βιβλιογραφία). Για το λόγο αυτό οι συλλέκτες ορυκτών (από τους οποίους είναι περιζήτητος, ιδιαίτερα στις διαφανείς μορφές του) οφείλουν να τον διατηρούν σε αδιαφανείς θήκες, καθώς η επί μακρόν έκθεσή του σε φως οδηγεί στην αμαύρωση και την απώλεια της διαφάνειάς του.

Ανευρίσκεται σε πολλές περιοχές της Γης. Σημαντικές είναι οι εμφανίσεις του στη Ρωσία (περιοχές Μόσχας, χερσονήσου Κόλα και χερσονήσου Ταμάν), στην Ουκρανία (περιοχή Κερτς, Κριμαία), στη Σλοβακία, στην Ιταλία, (αρκετές περιοχές), στο Μεξικό, στη Βολιβία, στη Βραζιλία, στο Καμερούν και στην Ιαπωνία. Υπάρχει, επίσης, σχεδόν σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ με αξιοσημείωτες εμφανίσεις στο Αϊντάχο, τη Γιούτα και το Κολοράντο.

Δεν έχει αναφερθεί ύπαρξή του στην Ελλάδα.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Όνομα εγκεκριμένο από την IMA, "grandfathered"