Βικιπαίδεια

Ουαλία

χώρα που αποτελεί μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και της νήσου της Μεγάλης Βρετανίας και βρίσκεται στη Βορειοδυτική Ευρώπη

Συντεταγμένες: 52°18′N 3°42′W / 52.3°N 3.7°W / 52.3; -3.7

Η Ουαλία (ουαλική γλώσσα: Cymru, προφέρεται: Κάμρι, αγγλικά: Wales‎‎, προφέρεται: Ουέιλς) είναι χώρα που αποτελεί μέρος της νήσου της Μεγάλης Βρετανίας[3]. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Μεγάλης Βρετανίας και συνορεύει ανατολικά με την Αγγλία, νότια με το Κανάλι του Μπρίστολ (Môr Hafren) και δυτικά και βόρεια με την Ιρλανδική θάλασσα.

Ουαλία
Cymru
Wales

Σημαία
Εθνικό σύνθημα: «Cymru am byth»
(«Ουαλία Για Πάντα»)[1]
Εθνικός ύμνος: «Hen Wlad Fy Nhadau»
(«Γη των Πατέρων Μου»)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Ουαλίας στην Ευρώπη
και μεγαλύτερη πόληΚάρντιφ
51°29′N 3°11′W / 51.48°N 3.18°W / 51.48; -3.18 (Κάρντιφ)
Ουαλικά, Αγγλικά
Αποκεντρωμένο κοινοβουλευτικό σώμα στο πλαίσιο της Συνταγματικής Κοινοβουλευτικής Μοναρχίας
Κάρολος Γ΄
Βον Γκέθινγκ
 • Σύνολο
20.779 km2
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2022 
 • Απογραφή 2021 
 • Πυκνότητα 
3.267.501  
3.107.500  
151,1 κατ./km2 
ΝόμισμαΣτερλίνα (GBP)
 • Θερινή ώραGMT (UTC +0)
(UTC +1)
Internet TLD.wales
.cymru[2]
Κωδικός κλήσης+44

Η εθνική ταυτότητα της Ουαλίας εμφανίστηκε στους Κέλτες Βρετανούς μετά την αποχώρηση των Ρωμαίων από τη Βρετανία τον 5ο αιώνα και η Ουαλία θεωρείται ένα από τα σύγχρονα κελτικά έθνη. Ο θάνατος του Λέουελιν απ Γκρούφουντ το 1282 σηματοδότησε την ολοκλήρωση της κατάκτησης της Ουαλίας από τον Εδουάρδο Α΄ της Αγγλίας, αν και ο Οουάιν Γκλίντουρ αποκατέστησε για λίγο την ανεξαρτησία στην Ουαλία στις αρχές του 15ου αιώνα. Ολόκληρη η Ουαλία προσαρτήθηκε από την Αγγλία και ενσωματώθηκε στο αγγλικό νομικό σύστημα σύμφωνα με τους πράξεις περί του νομικού συστήματος της Ουαλίας του 1535 και του 1542. Η χαρακτηριστική πολιτική της Ουαλίας αναπτύχθηκε τον 19ο αιώνα, ιδιαίτερα συνδεδεμένη με τον ουαλικό φιλελευθερισμό. Αυτό αποδείχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, αλλά εκτοπίστηκε από την ανάπτυξη του σοσιαλισμού και του Εργατικού Κόμματος. Ο Λόιντ Τζορτζ ήταν υπέρμαχος της αποκέντρωσης της Ουαλίας και το εθνικό αίσθημα της Ουαλίας αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του αιώνα. Ένα εθνικιστικό κόμμα, το Πλάιντ Κάμρι ιδρύθηκε το 1925 και η Ουαλική Γλωσσική Εταιρεία το 1962. Η αποκέντρωση στην Ουαλία κέρδισε δυναμική κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και μετά το δημοψήφισμα αποκέντρωσης της Ουαλίας το 1997, το Σενέντ (Βουλή της Ουαλίας) ιδρύθηκε το 1999 και έκτοτε απέκτησε σταδιακά περισσότερες εξουσίες, με την υποστήριξη της πλειοψηφίας του ουαλικού εκλογικού σώματος. Ένα ισχυρότερο κίνημα για την ανεξαρτησία της Ουαλίας εμφανίστηκε γύρω στο 2017 και οι ομάδες υπέρ της ανεξαρτησίας έχουν κερδίσει δημοτικότητα στα χρόνια του 21ου αιώνα, αν και το αίτημα της ανεξαρτησίας δεν υποστηρίζεται επί του παρόντος από την πλειοψηφία των κατοίκων στην Ουαλία.

Στην αυγή της βιομηχανικής επανάστασης στην Ουαλία, η ανάπτυξη των μεταλλευτικών και μεταλλουργικών βιομηχανιών μετέτρεψε τη χώρα από αγροτική κοινωνία σε βιομηχανικό έθνος. η εκμετάλλευση του πεδίου άνθρακα της Νότιας Ουαλίας προκάλεσε μια ταχεία επέκταση του πληθυσμού της Ουαλίας. Τα δύο τρίτα του πληθυσμού ζουν στη Νότια Ουαλία, σε πόλεις όπως το Κάρντιφ, το Σουόνσι, το Νιούπορτ και τις κοντινές κοιλάδες. Η ανατολική περιοχή της Βόρειας Ουαλίας έχει περίπου το ένα έκτο του συνολικού πληθυσμού με το Ρέξαμ να είναι η μεγαλύτερη βόρεια πόλη. Τα υπόλοιπα μέρη της Ουαλίας είναι αραιοκατοικημένα. Τώρα που οι παραδοσιακές εξορυκτικές και βαριές βιομηχανίες της χώρας έχουν υποχωρήσει ή βρίσκονται σε παρακμή, η οικονομία βασίζεται στον δημόσιο τομέα, τις ελαφριές βιομηχανίες, τον τομέα των υπηρεσιών και τον τουρισμό. Στην κτηνοτροφία, συμπεριλαμβανομένης της γαλακτοκομίας, η Ουαλία είναι καθαρός εξαγωγέας, συμβάλλοντας στην εθνική γεωργική αυτάρκεια.

Η Ουαλία μοιράζεται στενά πτυχές της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο και η πλειονότητα του πληθυσμού στις περισσότερες περιοχές μιλά τα αγγλικά ως πρώτη γλώσσα, αλλά η χώρα έχει μια ξεχωριστή ουαλική κουλτούρα και ταυτότητα. Τα ουαλικά και τα αγγλικά είναι επίσημες γλώσσες. Τα Ουαλικά ομιλούνται από το 20-30% του πληθυσμού και 560.000 Ουαλόφωνοι ζουν στην Ουαλία. Σε ορισμένα μέρη του βορρά και της δυτικής Ουαλίας, η ουαλική ομιλείται από την πλειοψηφία του πληθυσμού. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά, η Ουαλία απέκτησε την εικόνα της «γης του τραγουδιού», εν μέρει λόγω της παράδοσης του εϊστεντφόντ. Στα μέσα του 18ου αιώνα πάντως, τα ουαλικά ήταν η γλώσσα ολόκληρης της Ουαλίας, εκτός του Κάρντιφ, ορισμένων περιοχών του νότου και κάποιων λίγων περιοχών στα ανατολικά.

Η πρωτεύουσα της Ουαλίας είναι η μεγαλύτερη πόλη της, το Κάρντιφ, από το 1955. Στο ποδόσφαιρο (όπου η Ουαλία έχει ξεχωριστό εθνικό πρωτάθλημα, από το 1992), και σε άλλα αθλήματα όπως το ράγκμπι ή το κρίκετ, η Ουαλία είναι ξεχωριστό κράτος, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου. Εθνική ημέρα είναι η ημέρα του Αγίου Δαβίδ στις 1 Μαρτίου.

Ετυμολογία

Επεξεργασία

Το αγγλικό όνομα Wales προέρχεται από τη γερμανική λέξη Walha, που σημαίνει ξένος, αλλότριος. Οι Ουαλοί αυτοαποκαλούνται «Cymru» στα Ουαλικά, το οποίο πιθανότατα σήμαινε συμπατριώτες[4], και το οποίο εντοπιζόταν στην ουαλική λογοτεχνία παράλληλα με τον όρο Brythoniaid. Και οι δυο όροι χρησιμοποιούνταν όχι μόνο για τους κατοίκους της Ουαλίας, αλλά γενικά για τους ομιλητές της βρυθονικής γλώσσας και τους απογόνους τους, που έμεναν στον «Βορρά». Τα τοπωνύμια Cymru και Κάμπρια (Cumbria) προέρχονται από την ίδια ρίζα. Οι Άγγλοι, οι Σάξονες και οι Γιούτοι αποκαλούνται στα ουαλικά Saeson (Σάξονες).

Ιστορία

Επεξεργασία

Μέχρι το 1000 μ.Χ.

Επεξεργασία
 
Ο Μπριν Κέλι Ντου (Bryn Celli Ddu), ύστερος νεολιθικός τάφος στο Άνγκλεσι

Οι πρώτες πηγές καταγεγραμμένης ιστορίας παρατηρούνται κατά τη ρωμαϊκή κατοχή της Βρετανίας. Την Ουαλία οι Ρωμαίοι την κατέκτησαν το 78 μ.Χ. με τους στρατηγούς Φροντίνο και Αγρικόλα. Οι Ρωμαίοι έχτισαν μια σειρά φρούρια κατά μήκος της τωρινής Νότιας Ουαλίας, δυτικά μέχρι το Καρμάρθεν (Caerfyrddin). Επίσης, έχτισαν το θρυλικό κάστρο Καϊρλέον, το οποίο έχει το καλύτερα διατηρημένο αμφιθέατρο στη Βρετανία. Κατά τον 4ο αιώνα, εισήχθη ο χριστιανισμός στην Ουαλία.

Μετά την αποχώρηση των Ρωμαίων από τη Βρετανία το 410, και οι Ουαλοί απέκτησαν ξανά τους δικούς τους βασιλείς. Γύρω στο 400 με 500 μ.Χ. η χώρα καταλήφθηκε από Ιρλανδούς αποίκους και αργότερα κατακλύστηκε από τους Βρετανούς που έφευγαν μπροστά στους Αγγλοσάξονες. Οι Βρετανοί βρήκαν τους συγγενείς τους Κέλτες στην Ουαλία, βρήκαν επίσης Κέλτες από την Ιρλανδία και αναμιγνυόμενοι μεταξύ τους πήραν την ονομασία Κίμβροι.

Η κοινωνική οργάνωση της ζωής τους στηρίχθηκε όπως σε όλους τους κελτικούς λαούς, στην οργάνωση της φυλής. Είχαν βασιλείς και βάρδους, τους οποίους, σαν ποιητική και ιερατική κάστα, εκτιμούσαν πολύ. Οι βάρδοι ασχολούνταν με τη διαφύλαξη και τη μελέτη των παραδόσεων της φυλής τους. Οι βάρδοι ζούσαν στην αυλή του βασιλιά και στηρίζονταν οικονομικά από αυτόν. Οι Αγγλοσάξονες σταμάτησαν μπροστά στο φράγμα των ουαλικών βουνών,και εγκαταστάθηκαν εκεί.

Μετά την απώλεια των πεδινών περιοχών, τα βασίλεια της Μερκίας (Mersey) και της Νορθουμβρίας (Northumbria) στην Αγγλία, και μετά του Ουέσσεξ (Wessex), καθόρισαν τα σύνορα μεταξύ των δυο λαών. Μέχρι τον 8ο αιώνα, είχαν καθοριστεί και τα ανατολικά σύνορα με τους Αγγλοσάξονες.

Οι ακτές της Ουαλίας και τα μοναστήρια της άρχισαν να υφίστανται τις ερημώσεις των Νορμανδών πειρατών μέχρι το 850 που ο βασιλιάς τους Ρόντερικ ο Μέγας (820-878) έδιωξε τους Βίκινγκς από τη χώρα σκοτώνοντας μάλιστα τον αρχηγό τους, Χομ, και ίδρυσε ισχυρή δυναστεία. Ακολουθώντας το παράδειγμα της Κορνουάλης το 722, οι Βρετόνοι της Ουαλίας έκαναν ειρήνη με τους Βίκινγκς και ζήτησαν από τους Νορμανδούς να τους βοηθήσουν στον πόλεμο με τους Αγγλοσάξονες, προκειμένου να αποτρέψουν την κατάκτηση της Ουαλίας, κάτι που κατάφεραν προσωρινά. Ο Χάρολντ, (1022-1066) ο τελευταίος Αγγλοσάξονας βασιλιάς τους κήρυξε τον πόλεμο και το 1063 κατέλαβε τη χώρα.

Η νορμανδική επέκταση στην Ουαλία άρχισε λίγο μετά την αγγλική, το 1066, από τον ίδιο τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή, τον οποίο τον έσπρωξαν προς τα εκεί η βοήθεια που προσέφεραν οι Ουαλοί στους Άγγλους επαναστάτες, που πολεμούσαν εναντίον της νορμανδικής κατάκτησης.

Μεσαίωνας

Επεξεργασία
 
Dolwyddelan Castle

Οι νότιες και ανατολικές περιοχές υπό αγγλική κυριαρχία έγιναν γνωστές με το όνομα Lloegyr, το οποίο αρχικά αναφερόταν στο βασίλειο της Μερκίας κι έπειτα γενικότερα στην Αγγλία. Τα γερμανικά φύλα που κυριαρχούσαν στις περιοχές αυτές ονομάζονταν γενικά Saeson, δηλαδή Σάξονες, ενώ οι Αγγλοσάξονες αποκαλούσαν τους Ρωμαιο-Βρετανούς Walha, που, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, σήμαινε ξένος. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, επικράτησε μεταξύ των Ουαλών και η ονομασία Cymry έναντι του Brythoniaid.

Το 1216, ο Λιουέλιν ο Μέγας (Llywelyn Fawr), εγγονός του Όουεν Γκουίνεθ (Owain Gwynedd), έγινε ο πρώτος Πρίγκιπας της Ουαλίας. Ο εγγονός του, Λιουέλιν Β΄, διασφάλισε τον τίτλο από τον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας με τη Συνθήκη του Μοντγκόμερι το 1267. Ωστόσο, λίγο αργότερα εισέβαλε στη χώρα ο Εδουάρδος Α΄ της Αγγλίας και έθεσε τέλος στην εξουσία των Ουαλών πριγκίπων το 1282. Το κεφάλι του Λιουέλιν περιφερόταν πάνω σε ένα ακόντιο μέχρι το Λονδίνο, ενώ η κόρη του, Γκουενίλιαν, βρέφος, μπήκε σε περιορισμό και κλειδώθηκε στο κοινόβιο του Σέμπρινχαμ, όπου και πέθανε σε ηλικία 44 ετών.[5]

Το 1301 ο Εδουάρδος Α΄ παραχώρησε τη χώρα ως φέουδο στον γιο του Εδουάρδο Β΄ και τον ονόμασε πρίγκιπα της Ουαλίας. Οι Ουαλοί εξεγέρθηκαν πολλές φορές εναντίον της αγγλονορμανδικής κατοχής, αλλά τελικά το 1536 με διάταγμα του Ερρίκου Η΄ έγινε η πλήρης ενσωμάτωση με την Αγγλία.

Εθνικιστικές τάσεις

Επεξεργασία

Το 1925 ιδρύθηκε το κόμμα Πλάιντ Κάμρι, που αναζητούσε μεγαλύτερη αυτονομία και ανεξαρτησία από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 1955, οι όροι Αγγλία και Ουαλία χρησιμοποιούνταν κοινώς για την περιοχή εφαρμογής του αγγλικού νόμου και αναγνωρίστηκε ως ουαλική πρωτεύουσα το Κάρντιφ. Το 1962, ιδρύθηκε η Εταιρεία της Ουαλικής Γλώσσας (Cymdeithas yr Iaith Gymraeg), ως απάντηση στους φόβους για τον πιθανό «θάνατο» της ουαλικής γλώσσας.

Το 1979 πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα για τη δημιουργία Ουαλικής Εθνοσυνέλευσης, το οποίο αποφάσισε αρνητικά με μεγάλη πλειοψηφία. Ωστόσο, για το ίδιο ζήτημα υπήρξε θετική απόκριση στο δημοψήφισμα του 1997, αν και με πολύ μικρή πλειοψηφία. Κατά συνέπεια, η Ουαλική Εθνοσυνέλευση (Cynulliad Cenedlaethol Cymru) καθιερώθηκε το 1999 και κατέχει την εξουσία να καθορίζει τον τρόπο διανομής και χρήσης του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης για την Ουαλία.

Κυβέρνηση

Επεξεργασία
 
Το κτίριο του Σενέντ, σχεδιασμένο από τον Ρίτσαρντ Ρότζερς, άνοιξε την Ημέρα του Αγίου Δαβίδ το 2006

Η Ουαλία είναι μια χώρα που αποτελεί μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου.[6][7] Η Ουαλία έχει ένα αποκεντρωμένο, μονοθάλαμο νομοθετικό σώμα γνωστό ως Σενέντ (Senedd Cymru - Ουαλικό Κοινοβούλιο) το οποίο έχει εκχωρημένες εξουσίες από το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου μέσω ενός μοντέλου διάκρισης εξουσιών - αυτών που εκχωρούνται στο τοπικό κοινοβούλιο και αυτών που διατηρούνται υπό τον έλεγχο του Λονδίνου.[8] Το ουαλικό εκλογικό σώμα εκλέγει Μέλη του Σενέντ, τα οποία συνεδριάζουν στο Κάρντιφ.[9] Η Ουαλία εκλέγει βουλευτές στο βρετανικό κοινοβούλιο στο Λονδίνο. [10] Για την τοπική διακυβέρνησή της, η Ουαλία χωρίζεται σε 22 περιοχές, τα συμβούλια, από το 1996.[11] Οι εκλεγμένοι σύμβουλοι που συγκροτούν τα συμβούλια («κυριότερες περιοχές») είναι υπεύθυνοι για την παροχή όλων των υπηρεσιών τοπικής αυτοδιοίκησης. [12] [13]

Κοινοβούλιο

Επεξεργασία

Μετά την αποκέντρωση το 1997, ο νόμος περί της κυβέρνησης της Ουαλίας του 1998 δημιούργησε μια ουαλική αποκεντρωμένη συνέλευση, το Σενέντ (επίσημα "Σενέντ Κάμρυ" ή "κοινοβούλιο της Ουαλίας", και παλαιότερα η "Εθνική Συνέλευση για την Ουαλία" έως το 2020).[14] Τα 60 μέλη της εκλέγονται για πενταετή θητεία (τετραετής πριν από το 2011) βάσει ενός συστήματος συστήματος μελών. Υπάρχουν 40 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες βγάζουν 1 βουλευτή. Υπάρχουν επίσης πέντε εκλογικές περιφέρειες, η καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει επτά με εννέα εκλογικές περιφέρειες, χρησιμοποιώντας αναλογική εκπροσώπηση. Αυτές οι πέντε περιφέρειες βγάζουν τους υπόλοιπους 20 βουλευτές.[15] Το Σενέντ πρέπει να εκλέξει έναν πρώτο υπουργό (prif weinidog), ο οποίος με τη σειρά του επιλέγει υπουργούς για να σχηματίσουν την κυβέρνηση της Ουαλίας.[16]

Οι είκοσι τομείς ευθύνης που ανατίθενται στην κυβέρνηση της Ουαλίας, γνωστοί ως «αρμοδιότητες», περιλαμβάνουν τη γεωργία, την οικονομική ανάπτυξη, την εκπαίδευση, την υγεία, τη στέγαση, την τοπική αυτοδιοίκηση, τις κοινωνικές υπηρεσίες, τον τουρισμό, τις μεταφορές και την ουαλική γλώσσα.[17][18] Κατά τη δημιουργία της το 1999, η Εθνοσυνέλευση για την Ουαλία δεν είχε πρωτογενείς νομοθετικές εξουσίες.[19] Το 2007, μετά την ψήφιση του Νόμου της Κυβέρνησης της Ουαλίας του 2006, η συνέλευση απέκτησε εξουσίες για τη θέσπιση πρωτογενούς νομοθεσίας (τα λεγόμενα Μέτρα Συνέλευσης) για ορισμένα συγκεκριμένα ζητήματα στους τομείς της αποκεντρωμένης ευθύνης. Στη συνέχεια προστέθηκαν και άλλα θέματα, είτε απευθείας από το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου είτε από την έγκριση διάταξης νομοθετικής αρμοδιότητας (αίτημα της συνέλευσης για πρόσθετες εξουσίες) από το βρετανικό κοινοβούλιο. Ο νόμος του 2006 επιτρέπει στο Σενέντ να αποκτήσει πρωτογενείς νομοθετικές εξουσίες για ένα ευρύτερο φάσμα θεμάτων στις ίδιες αποκεντρωμένες νομοθετικές περιοχές, εάν η πρόταση εγκριθεί σε δημοψήφισμα.[20] Το σχετικό δημοψήφισμα για την επέκταση των νομοθετικών εξουσιών της τότε Εθνοσυνέλευσης διεξήχθη στις 3 Μαρτίου 2011 όπου η πλειοψηφία των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της επέκτασης των εξουσιών της. Ως εκ τούτου, η συνέλευση εξουσιοδοτήθηκε να εκδίδει νόμους, τώρα γνωστοί ως Πράξεις της Ουαλικής Βουλής, για όλα τα θέματα στους θεματικούς τομείς, χωρίς να χρειάζεται η συμφωνία του βρετανικού κοινοβουλίου. [21]

Οικονομία

Επεξεργασία
 
Ένα προφίλ της οικονομίας της Ουαλίας το 2012

Τα τελευταία 250 χρόνια, η Ουαλία έχει μετατραπεί από μια κυρίως αγροτική χώρα σε μια βιομηχανική και στη συνέχεια σε μια μεταβιομηχανική οικονομία.[22][23][24] Από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τη μεταπολεμική εποχή, η εξόρυξη και η εξαγωγή άνθρακα ήταν η κυρίαρχη βιομηχανία της Ουαλίας. Στο αποκορύφωμα της παραγωγής της το 1913, σχεδόν 233.000 άνδρες και γυναίκες εργάζονταν στο ανθρακωρυχείο της Νότιας Ουαλίας, εξορύσσοντας 56 εκατομμύρια τόνους άνθρακα.[25] Το Κάρντιφ ήταν κάποτε το μεγαλύτερο λιμάνι εξαγωγής άνθρακα στον κόσμο και, για λίγα χρόνια πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, διαχειριζόταν μεγαλύτερη χωρητικότητα φορτίου από το Λονδίνο ή το Λίβερπουλ.[26][27] Στη δεκαετία του 1920, πάνω από το 40 τοις εκατό του ανδρικού πληθυσμού της Ουαλίας εργαζόταν στη βαριά βιομηχανία.[28] Σύμφωνα με τον Φιλ Ουίλιαμς, η Μεγάλη Ύφεση «κατέστρεψε την Ουαλία», βόρεια και νότια, λόγω της «συντριπτικής εξάρτησής της από τον άνθρακα και τον χάλυβα».[28] Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, η οικονομία της Ουαλίας χαρακτηρίστηκε από μια μαζική αναδιάρθρωση με μεγάλους αριθμούς θέσεων εργασίας στη βαριά βιομηχανία να εξαφανίζονται και να αντικαθίστανται τελικά από νέες στην ελαφριά βιομηχανία και στις υπηρεσίες. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Ουαλία κατάφερε να προσελκύσει πάνω από το μέσο μερίδιο ξένων άμεσων επενδύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο.[29] Μεγάλο μέρος της νέας βιομηχανίας ήταν ουσιαστικά η λεγόμενη «βιομηχανία του εργοστασίου-υποκαταστήματος» όπου το εργοστάσιο παραγωγής ή το τηλεφωνικό κέντρο βρίσκεται στην Ουαλία, αλλά οι πιο ακριβοπληρωμένες θέσεις εργασίας στην εταιρεία όπου ανήκει το εργοστάσιο ή το τηλεφωνικό κέντρο βρίσκονται αλλού.[30][31]

Στη δεκαετία του 1950 το ΑΕΠ της Ουαλίας ήταν δύο φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ιρλανδίας. Μέχρι τη δεκαετία του 2020 η οικονομία της Ιρλανδίας ήταν τετραπλάσια από εκείνη της Ουαλίας. Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετέπειτα, ο τομέας των υπηρεσιών αντιπροσωπεύει την πλειονότητα των θέσεων εργασίας, χαρακτηριστικό που χαρακτηρίζει τις πιο προηγμένες οικονομίες.[32] Το 2018, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) στην Ουαλία ήταν 75 δισεκατομμύρια λίρες, σημειώνοντας αύξηση 3,3% από το 2017. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ουαλία το 2018 ήταν 23.866 λίρες, σημειώνοντας αύξηση 2,9% σε σχέση με το 2017. Αυτό συγκρίνεται με το ΑΕΠ κατά κεφαλήν της Ιταλίας (25.000 λίρες), της Ισπανίας (22..000 λίρες), της Σλοβενίας (20.000 λίρες) και της Νέας Ζηλανδίας (30.000 λίρες).[33][34] Το τρίμηνο έως τον Δεκέμβριο του 2017, το 72,7% των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας εργάζονταν, σε σύγκριση με το 75,2% σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.[35] Για το οικονομικό έτος 2018-19, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ουαλίας αντιπροσωπεύει το 19,4% του εκτιμώμενου ΑΕΠ της Ουαλίας.[36]

Σύμφωνα με τους νόμους του Ηνωμένου Βασιλείου, η Ουαλία πρέπει να πληρώσει για αντικείμενα που δεν ωφελούν άμεσα την Ουαλία, π.χ. πάνω από 5 δισεκατομμύρια λίρες για το τρένο HS2 "το οποίο θα βλάψει την οικονομία της Ουαλίας στοιχίζοντας 200 εκατομμύρια λίρες ετησίως", σύμφωνα με τον σύμβουλο μεταφορών της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουαλίας, Μαρκ Μπάρι. Η Ουαλία πληρώνει επίσης περισσότερα για στρατιωτικά έξοδα από τις περισσότερες χώρες παρόμοιου μεγέθους. Η Ουαλία πληρώνει το διπλάσιο του ποσού που ξοδεύει η Ιρλανδία για τον στρατό.[37] Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δαπανά 1,75 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως για τους στρατιώτες και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην Ουαλία, ποσό που είναι σχεδόν το ίδιο με αυτό που ξοδεύει η Ουαλία για την εκπαίδευση κάθε χρόνο (1,8 δισεκατομμύρια λίρες το 2018/19) και πέντε φορές περισσότερο από το συνολικό ποσό που δαπανάται για την αστυνομία στην Ουαλία (365 εκατομμύρια λίρες).[38]

Η λίρα στερλίνα είναι το νόμισμα της Ουαλίας, όπως και σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Πολλές τράπεζες της Ουαλίας εξέδωσαν τα δικά τους τραπεζογραμμάτια τον 19ο αιώνα. Η τελευταία τράπεζα που το έκανε έκλεισε το 1908. Έκτοτε η Τράπεζα της Αγγλίας έχει το μονοπώλιο στην έκδοση τραπεζογραμματίων στην Ουαλία.[39][40] Η Εμπορική Τράπεζα της Ουαλίας, που ιδρύθηκε στο Κάρντιφ από τον Τζούλιαν Χοτζ το 1971, εξαγοράστηκε από την Τράπεζα της Σκωτίας το 1988 και απορροφήθηκε από τη μητρική της εταιρεία το 2002.[41] Το Βασιλικό Νομισματοκοπείο, το οποίο εκδίδει τα νομίσματα που κυκλοφορούν σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει τη βάση του σε μια ενιαία τοποθεσία στο Λάντρισαντ από το 1980.[42] Από τη δεκαδικοποίηση του νομίσματος, το 1971, και έπειτα, τουλάχιστον ένα από τα κέρματα που βρίσκεται σε κυκλοφορία δίνει έμφαση στην Ουαλία, όπως το νόμισμα της μίας λίρας του 1995 και του 2000. Το 2012, τα τελευταία σχέδια που ήταν αφιερωμένα στην Ουαλία παρήχθησαν το 2008. [43]

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Χάρτης της Ουαλίας
 
Ανάγλυφος χάρτης της Ουαλίας. Με ροζ εμφανίζονται οι περιοχές με υψόμετρο άνω των 180 μέτρων και με πράσινο οι προστατευόμενες περιοχές.

Η Ουαλία είναι πεδινή χώρα με έκταση 20.779 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο μέρος της Ουαλίας είναι πεδιάδα και υπάρχουν μόνο λίγα και χαμηλά βουνά, κυρίως βόρεια και κεντρικά στη χώρα, ενώ το μήκος της ακτογραμμής της φτάνει τα 1.200 χιλιόμετρα. Έχει, επίσης, μερικά νησιά, από τα οποία μεγαλύτερο είναι το Άνγκλεσι (Anglesey) στα βορειοδυτικά.

Οι κυριότερες βιομηχανικές περιοχές με το μεγαλύτερο πληθυσμό βρίσκονται στη Νότια Ουαλία και αποτελούνται από τις πόλεις του Κάρντιφ (Caerdydd), του Σουόνσι (Abertawe) και του Νιούπορτ (Casnewydd) και τις γύρω περιοχές.

 
Το Σνόουντον (Yr Wyddfa) στο Γκουίνεθ, το ψηλότερο βουνό της Ουαλίας

Η Ουαλία είναι μια γενικά ορεινή χώρα στη δυτική πλευρά της κεντρικής νότιας Μεγάλης Βρετανίας.[44] Έχει μήκος 270 χιλιομέτρων από βορρά προς νότο.[45] Το συχνά αναφερόμενο «μέγεθος της Ουαλίας» είναι περίπου 20.779 τ.χλμ.[46] Η Ουαλία συνορεύει με την Αγγλία στα ανατολικά και από τη θάλασσα σε όλες τις άλλες κατευθύνσεις: τη Θάλασσα της Ιρλανδίας στα βόρεια και δυτικά, το κανάλι του Αγίου Γεωργίου και την Κελτική Θάλασσα στα νοτιοδυτικά και το κανάλι του Μπρίστολ στα νότια.[47][48] Η Ουαλία έχει περίπου 2.700 τ.χλμ. ακτογραμμής, συμπεριλαμβανομένης της ηπειρωτικής χώρας, του Άνγκλσι και του Χόλιχεντ.[49] Πάνω από 50 νησιά βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα της Ουαλίας. το μεγαλύτερο είναι το Άνγκλεσι, στα βορειοδυτικά. [50]

Μεγάλο μέρος του διαφορετικού τοπίου της Ουαλίας είναι ορεινό, ιδιαίτερα στις βόρειες και κεντρικές περιοχές. Τα βουνά διαμορφώθηκαν κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων. Τα ψηλότερα βουνά της Ουαλίας βρίσκονται στην περιοχή της Σνοουντονίας (Eryri), εκ των οποίων πέντε βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 1.000 μέτρων. Το υψηλότερο από αυτά είναι το Σνόουντον (Yr Wyddfa), στα 1.085 μέτρα.[51][52] Υπάρχουν τα λεγόμενα 14 βουνά της Ουαλίας (ή 15, αν περιλαμβάνεται και το Κάρνεντ Γκουένλιαν, που εξαιτίας της θέσης του φαίνεται χαμηλότερο) που έχουν υψόμετρο άνω των 910 μέτρων και αποκαλούνται τα "τριχίλιαρα της Ουαλίας" (επειδή στη Βρετανία, όπου χρησιμοποιούνται τα πόδια ως μονάδα μέτρησης του υψομέτρου, αντιστοιχούν 3.000 πόδια για τα 910 μέτρα), τα οποία βρίσκονται σε μια μικρή περιοχή στα βορειοδυτικά. [53] Το Αράν Φάουντουι στα 905 μέτρα βρίσκεται στη νότια Σνοουντονία.[54] Η οροσειρά Μπρέκον Μπίκονς (Bannau Brycheiniog) βρίσκεται στον νότο με υψηλότερο βουνό το Πεν ι Φαν στα 885 μέτρα.[55] Η οροσειρά αυτή ενώνεται με τα Κάμβρια όρη στην Κεντρική Ουαλία με υψηλότερο βουνό το Πουμλούμον στα 752 μέτρα.[56]

Η Ουαλία έχει τρία εθνικά πάρκα, που είναι τα εξής: Σνοουντονία, Μπρέκον Μπίκονς και ακτή του Πέμπροκσιρ. Διαθέτει πέντε περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς: το Άνγκλεσι, την Οροσειρά Κλούιντιαν και κοιλάδα του ποταμού Ντι, τη χερσόνησο Γκόουερ, τη χερσόνησο Λιν και την κοιλάδα του Ουάι.[57] Η χερσόνησος Γκόουερ ήταν η πρώτη περιοχή στο Ηνωμένο Βασίλειο που χαρακτηρίστηκε ως περιοχή εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, το 1956. Το 2019, η ακτογραμμή της Ουαλίας είχε 40 παραλίες με Γαλάζια Σημαία, τρεις μαρίνες με Γαλάζια Σημαία και έναν χειριστή σκαφών με Γαλάζια Σημαία.[58] Παρά την κληρονομιά και τις βραβευμένες παραλίες της, οι νότιες και δυτικές ακτές της Ουαλίας, μαζί με τις αντίστοιχες της Ιρλανδίας και της Κορνουάλης, επηρεάζονται συχνά από τους δυτικούς-νοτιοδυτικούς ανέμους του Ατλαντικού, οι οποίοι άνεμοι ευθύνονται για πολλά ναυάγια και ατυχήματα. Το 1859 πάνω από 110 πλοία καταστράφηκαν στα ανοικτά των ακτών της Ουαλίας εξαιτίας ενός τυφώνα που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 800 Βρετανούς. [59] Η μεγαλύτερη μεμονωμένη απώλεια σημειώθηκε με τη βύθιση του πλοίου Royal Charter στα ανοιχτά του Άνγκλεσι, όπου έχασαν τη ζωή τους 459 άνθρωποι.[60] Τον 19ο αιώνα βυθίστηκαν πάνω από 100 πλοία- σε μέσο όρο χάνονταν 78 ναύτες ετησίως.[61] Η δράση εν καιρώ πολέμου προκάλεσε απώλειες κοντά στο Χόλιχεντ, το Μίλφορντ Χέιβεν και το Σουόνσι.[61] Λόγω του βραχώδες αναγλύφου και της έλλειψης φωτισμού σε πολλές παραθαλάσσιες περιοχές, το Άνγκλεσι και το Πέμπροκσιρ εξακολουθούν να είναι γνωστά για τα ναυάγια που κατά καιρούς συμβαίνουν σε αυτές τις περιοχές, με πιο αξιοσημείωτο την πετρελαιοκηλίδα στο οποίο οδήγησε το ναυάγιο του Sea Empress το 1996.[62]

Τα πρώτα σύνορα μεταξύ Ουαλίας και Αγγλίας ήταν ζωνικά, εκτός από τον ποταμό Ουάι. Ο Ουάι ήταν το πρώτο μέρος στο σύνορο των δύο χωρών, το οποίο καθορίστηκε μόνιμα.[63] Το ανάχωμα του Όφα υποτίθεται ότι θα σχημάτιζε μια πρώιμη διακριτή συνοριογραμμή, αλλά το ίδιο το ανάχωμα κατεστράφη από τον Γκρούφουντ απ Λέουελιν, ο οποίος ανέκτησε εκτάσεις γης πέρα από το ανάχωμα.[63] Η Πράξη της Ένωσης του 1536 σχημάτισε ένα περίγραμμα για τα σύνορα της Ουαλίας, το οποίο εκτείνεται από το στόμιο του Ντι έως το στόμιο του Ουάι. [63] Ακόμη και μετά την Πράξη της Ένωσης, σημαντικό μέρος της ουαλικής συνοριογραμμής παρέμεινε ακαθόριστο και μεταβλητό έως την ψήφιση του νόμου περί κυριακάτικης αργίας στην Ουαλία το 1881, ο οποίος ανάγκασε τις τοπικές επιχειρήσεις να αποφασίσουν σε ποια χώρα θα υπάγονταν για να αποδεχτούν είτε το ουαλικό είτε το αγγλικό δίκαιο. [63]

Κλίμα

Επεξεργασία

Το κλίμα της Ουαλίας είναι ψυχρό τον χειμώνα και ήπιο το καλοκαίρι. Η μέση θερμοκρασία τον Ιανουάριο είναι -1 βαθμός Κελσίου και τον Ιούλιο είναι 18 βαθμοί Κελσίου.

Η Ουαλία βρίσκεται στη βόρεια εύκρατη ζώνη. Έχει μεταβλητό, ωκεάνιο κλίμα και είναι μια από τις πιο υγρές χώρες της Ευρώπης.[64][65] Ο καιρός στην Ουαλία είναι συχνά νεφελλώδης, υγρός και θυελλώδης, με ζεστά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες.[64][66]

Τα κυριότερα μετεωρολογικά ρεκόρ της Ουαλίας είναι τα παρακάτω:

  • Υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία: 35,2 °C στη γέφυρα Χάουαρντεν στο Φλίντσιρ στις 2 Αυγούστου 1990. [67]
  • Χαμηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία: -23,3 °C στο Ράιαντερ του Ράντνορσιρ (σημερινό Πόουις) στις 21 Ιανουαρίου 1940. [67]
  • Μέγιστος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας σε ένα μήνα: 354,3 ώρες στο Οχυρό Ντέιλ, στο Πέμπροκσιρ τον Ιούλιο του 1955. [68]
  • Ελάχιστος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας σε ένα μήνα: 2,7 ώρες στο Λούινον, στο Μπρέκνοκσιρ τον Ιανουάριο του 1962. [68]
  • Μέγιστη βροχόπτωση σε μια ημέρα: 211 χιλιοστόμετρα στο Ρόντα, στο Γκλάμοργκαν, στις 11 Νοεμβρίου 1929. [69]
  • Υψηλότερος μέσος όρος βροχόπτωσης: 4.473 χιλιοστόμετρα το έτος στο Κριμπ Γκοκ στη Σνοουντονία. Είναι το μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου με τις περισσότερες βροχοπτώσεις το έτος.[70]

Δημογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία
Πληθυσμός της Ουαλίας
Έτος Πληθ.   ±%  
1536 278,000 —    
1620 360,000 +29.5%
1770 500,000 +38.9%
1801 587,000 +17.4%
1851 1,163,000 +98.1%
1911 2,421,000 +108.2%
1921 2,656,000 +9.7%
1939 2,487,000 −6.4%
1961 2,644,000 +6.3%
1991 2,811,865 +6.3%
2011 3,063,000 +8.9%
2021 3,107,500 +1.5%

Ο πληθυσμός της Ουαλίας διπλασιάστηκε από 587.000 το 1801 σε 1.163.000 το 1851 και είχε φτάσει τους 2.421.000 μέχρι το 1911. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης ήρθε στις περιοχές εξόρυξης άνθρακα, ιδιαίτερα στο Γκλαμόργκανσιρ, οι οποίες αυξήθηκαν από 71.000 το 1801 σε 232.000 το 1851 και 1.122.000 το 1911.[71] Μέρος αυτής της αύξησης μπορεί να αποδοθεί στη δημογραφική μετάβαση που παρατηρήθηκε στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης, καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας μειώθηκαν και τα ποσοστά γεννήσεων παρέμειναν σταθερά. Ωστόσο, υπήρξε επίσης μεγάλης κλίμακας μετανάστευση στην Ουαλία κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης. Οι Άγγλοι ήταν η πολυπληθέστερη ομάδα, αλλά υπήρχε επίσης σημαντικός αριθμός Ιρλανδών και μικρότερος αριθμός άλλων εθνοτικών ομάδων,[72][73] όπως των Ιταλών, οι οποίοι μετανάστευσαν στη Νότια Ουαλία.[74] Η Ουαλία δέχθηκε επίσης μετανάστευση από ασιατικές κοινότητες που αυτοπροσδιορίζονται ως Ουαλοί.[75] Η Ουαλία έχει επίσης σχετικά παλιές κοινότητες μαύρων, και ο κόλπος Τάιγκερ στο Κάρντιφ έχει φιλοξενήσει μεγάλο πληθυσμό Σομαλών από την ανάπτυξη του λιμανιού του Κάρντιφ τον 19ο αιώνα. Η απογραφή του 2011 ανέφερε ότι υπήρχαν περισσότεροι από 18.000 Ουαλοαφρικανοί στην Ουαλία (το 0,6% του ουαλικού πληθυσμού).[76] Το 94,8% των ανθρώπων στην Ουαλία ταυτίζονται ως «λευκοί» ενώ το 5,2% του πληθυσμού περιέγραψε τον εαυτό του ως Ασιάτη, Μαύρο, «Μικτής καταγωγής/Πολλαπλής εθνότητας» ή «Άλλη εθνότητα». [77]

Ο πληθυσμός το 1972 ήταν 2,74 εκατομμύρια και παρέμεινε σε γενικές γραμμές στάσιμος για το υπόλοιπο της δεκαετίας. Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο πληθυσμός μειώθηκε λόγω της καθαρής μετανάστευσης από την Ουαλία. Στασιμότητα υπήρξε και στο Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την περίοδο. Από τη δεκαετία του 1980, η καθαρή μετανάστευση είναι ο βασικός οδηγός της αύξησης του πληθυσμού και όχι η φυσική αλλαγή.[78] Ο μόνιμος πληθυσμός της Ουαλίας το 2011 σύμφωνα με την απογραφή ήταν 3.063.456 (1.504.228 άνδρες και 1.559.228 γυναίκες), σημειώνοντας αύξηση 5 τοις εκατό σε σχέση με το 2001. Η Ουαλία αντιπροσώπευε το 4,8 τοις εκατό του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου το 2011. [79] Η Ουαλία έχει έξι πόλεις. Εκτός από το Κάρντιφ, το Νιούπορτ και το Σουόνσι, οι κοινότητες Μπάνγκορ, St Asaph και St Davids έχουν επίσης καθεστώς πόλης στο Ηνωμένο Βασίλειο.[80]

Η Ουαλία έχει πληθυσμό 2.903.085 κατοίκους (2001). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 1,23%. Υπάρχουν 4 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους και 5,23 γεννήσεις ανά 1000 κατοίκους. Ο μέσος όρος ζωής είναι 82 χρόνια. Ο αναλφαβητισμός κυμαίνεται στο 2%.

Η Ουαλία έχει μεγάλες εθνικές ασιατικές μειονότητες κυρίως στο Κάρντιφ, το Νιούπορτ και το Σουόνσι λόγω της μετανάστευσης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και, πιο πρόσφατα, λόγω της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ανατολική Ευρώπη.

Σε έρευνα του 2001 το 72% των Ουαλών σαν εθνική ταυτότητα θεωρούσαν τους εαυτούς τους εντελώς Ουαλούς, ενώ το 7% θεωρούνταν μισοί Ουαλοί (και μισοί Βρετανοί, κυρίως).[81] Σύμφωνα με άλλη πρόσφατη έρευνα, εκτιμάται πως το 35% του πληθυσμού έχει επίθετα με ουαλικές ρίζες, κάποια αγγλικά επίθετα μπορεί να αποτελούν παραφθορές αντίστοιχων ουαλικών, ενώ ουαλικά επίθετα είναι πολύ κοινόχρηστα στην Αγγλία.

Γλώσσες

Επεξεργασία
 
Το ποσοστό των ερωτηθέντων στην απογραφή του 2011 που δήλωσαν ότι μπορούσαν να μιλούν Ουαλικά ανά δήμο.

Οι επίσημες γλώσσες είναι τα Αγγλικά και τα Ουαλικά. Περίπου το 22% του πληθυσμού μιλά και καταλαβαίνει την ουαλική γλώσσα, ενώ υπάρχουν πολύ λίγοι κάτοικοι, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, που μιλούν μόνο Ουαλικά. Δημόσια έγγραφα, καθώς και σήματα στις οδικές αρτηρίες εκδίδονται και εμφανίζονται και στις δυο γλώσσες.

Διάφοροι φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα έχουν υιοθετήσει τη διγλωσσία σε διαφορετικό βαθμό και (από το 2011) τα ουαλικά είναι η μόνη επίσημη γλώσσα σε οποιοδήποτε μέρος στο Ηνωμένο Βασίλειο, αφού τα αγγλικά δεν έχουν αποκτήσει επίσημα τον ρόλο επίσημης γλώσσας στη χώρα.[82] Τα αγγλικά ομιλούνται σχεδόν από όλους τους ανθρώπους στην Ουαλία και είναι η κύρια γλώσσα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Η εναλλαγή γλώσσας είναι συνηθισμένη σε όλα τα μέρη της Ουαλίας και είναι γνωστή με διάφορους όρους, αν και κανένας δεν αναγνωρίζεται από επαγγελματίες γλωσσολόγους.[83] Η Βόρεια και η δυτική Ουαλία διατηρούν πολλές περιοχές όπου τα Ουαλικά ομιλούνται ως μητρική γλώσσα από την πλειοψηφία του πληθυσμού και τα αγγλικά είναι η δεύτερη γλώσσα. Η απογραφή του 2011 έδειξε ότι 562.016 άτομα, το 19,0 τοις εκατό του ουαλικού πληθυσμού, μπορούσαν να μιλούν ουαλικά, μια μείωση από το 20,8 της απογραφής του 2001.[84][85] Αν και υπάρχουν μικρά παιδιά που μιλάνε μόνο ουαλικά πλέον δεν υπάρχουν άτομα που μιλάνε μόνο ουαλικά σε όλη τη ζωή τους.[86]

Από τότε που η Πολωνία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ουαλία έχει καταγράψει σημαντική αύξηση στους Πολωνούς μετανάστες. Αυτό έκανε τα πολωνικά την τρίτη πιο ομιλούμενη γλώσσα στην Ουαλία, τη μητρική γλώσσα για το 0,6% του πληθυσμού.[87][88]

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Δαβίδ, στο Πέμπροκσιρ

Το 72% του πληθυσμού στην Ουαλία είναι Χριστιανοί, κυρίως Πρεσβυτεριανοί που προήλθαν από το κίνημα των Μεθοδιστών τον 18ο αιώνα και αποκόπηκαν από την Αγγλικανική Εκκλησία το 1811 και Ρωμαιοκαθολικοί. Το 18% του πληθυσμού δεν δηλώνουν κάποια θρησκεία. Η μεγαλύτερη θρησκεία στην Ουαλία είναι ο Χριστιανισμός, με το 57,6% του πληθυσμού να δηλώνει Χριστανοί στην απογραφή του 2011.[89] Η Εκκλησία στην Ουαλία, ή αλλιώς Εκκλησία της Ουαλίας, με 56.000 πιστούς έχει τη μεγαλύτερη προσέλευση στην εκκλησία απ'όλα τα προτεσταντικά δόγματα.[90] Είναι μια επαρχία της Αγγλικανικής Κοινωνίας και ήταν μέρος της Εκκλησίας της Αγγλίας μέχρι την απόσχιση της το 1920 σύμφωνα με τον νόμο περί Εκκλησίας της Ουαλίας του 1914. Η πρώτη Ανεξάρτητη Εκκλησία στην Ουαλία ιδρύθηκε στο Λάνβατσες από τον Ουίλιαμ Ροθ το 1638. Η Πρεσβυτεριανή Εκκλησία της Ουαλίας γεννήθηκε από την αναβίωση των Ουαλικών Μεθοδιστών τον 18ο αιώνα και αποσχίστηκε από την Εκκλησία της Αγγλίας το 1811.[91] Η δεύτερη μεγαλύτερη πίστη στην Ουαλία είναι ο Ρωμαιοκαθολικισμός, με περίπου 43.000 πιστούς.[90] Η απογραφή του 2011 κατέγραψε ότι το 32,1% δεν ανήκε σε κάποια θρησκεία, ενώ το 7,6% δεν απάντησε στην ερώτηση.[89]

Το Ισλάμ αποτελεί τη μεγαλύτερη μη-χριστιανική θρησκεία στην Ουαλία. Υπάρχουν επίσης κοινότητες Ινδουιστών, Πιστών Σιχ και Βουδιστών. Ο Ιουδαϊσμός ήταν η πρώτη θρησκεία, εκτός του Χριστιανισμού και του προρωμαϊκού ανιμισμού, που καθιερώθηκε στην Ουαλία, αλλά λόγω αντισημιτικών επιθέσεων, η κοινότητα αριθμούσε περίπου 2.000 μέλη το 2001[92]. Προστάτης άγιος της Ουαλίας είναι ο Άγιος Δαβίδ, ο οποίος εορτάζεται την 1η Μαρτίου.[93] Το 1904, υπήρξε μια θρησκευτική αναγέννηση (γνωστή από ορισμένους ως ουαλική αναγέννηση 1904–1905) η οποία ξεκίνησε μέσω της διδασκαλίας του Έβαν Ρόμπερτς και οδήγησε πολλούς Ουαλούς να μεταφραστούν στον μη Αγγλικανικό Χριστιανισμό. Μερικές φορές ολόκληρες κοινότητες άλλαξαν δόγμα λόγω των διδασκαλιών του Ρόμπερτς.[94] Το στυλ κηρύγματος του Ρόμπερτς έγινε το σχέδιο για νέα θρησκευτικά σώματα όπως ο Πεντηκοστιανισμός και η Αποστολική Εκκλησία.[95]

Οι άλλες θρησκείες πέραν του χριστιανισμού έχουν μικρή παρουσία στην Ουαλία και αποτελούν περίπου το 2,7% του πληθυσμού.[96] Το Ισλάμ είναι η μεγαλύτερη από τις μικρότερες θρησκείες, με 24.000 (0,8%) Μουσουλμάνους να ζουν στην Ουαλία σύμφωνα με την απογραφή του 2011. [96] Υπάρχουν επίσης κοινότητες Ινδουιστών και Σιχιστών, κυρίως στις πόλεις Νιούπορτ, Κάρντιφ και Σουόνσι της νότιας Ουαλίας, ενώ η μεγαλύτερη συγκέντρωση Βουδιστών βρίσκεται στη δυτική αγροτική κομητεία Σερεντίτζιον.[97] Ο Ιουδαϊσμός ήταν η πρώτη μη χριστιανική πίστη που καθιερώθηκε στην Ουαλία από τους Ρωμαϊκούς χρόνους, αν και μέχρι το 2001 η κοινότητα είχε μειωθεί σε περίπου 2.000[98] και από το 2019 ήταν μόνο εκατοντάδες λόγω της μετανάστευσης σε άλλες περιοχές της Βρετανίας και στο Ισραήλ, αλλά και λόγω του αντισημιτισμού.[99]

Πόλεις

Επεξεργασία
Οι σημαντικότερες πόλεις της Ουαλίας
Πόλη Πληθυσμός
Κάρντιφ (πρωτεύουσα) 485.000
Σουόνσι 314.488
Νιούπορτ 159.600
Ρέξαμ 135.100
Μπάνγκορ 18.322
Σεντ Ντέιβιντς 1.850

Εκπαίδευση

Επεξεργασία
 
Το κτήριο Σεντ Ντέιβιντ στην πανεπιστημιούπολη Λάμπετερ στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας.[100]

Η Ουαλία έχει αναπτύξει ένα ξεχωριστό εκπαιδευτικό σύστημα.[101] Η επίσημη εκπαίδευση πριν από τον 18ο αιώνα αποτελούσε προνόμιο της ελίτ. Τα πρώτα γραμματικά σχολεία ιδρύθηκαν σε πόλεις της Ουαλίας όπως το Ρούθιν, το Μπρέκον και το Κάουμπριτζ.[101] Ο Γκρίφιθ Τζόουνς εισήγαγε ένα πετυχημένο μέσο εκπαίδευσης για την Ουαλία, εισάγοντας τα κινητά σχολεία στη δεκαετία του 1730. Αυτά πιστεύεται ότι έμαθαν στον μισό πληθυσμό της χώρας να διαβάζει. [102] Τον 19ο αιώνα, με την αυξανόμενη συμμετοχή του κράτους στην εκπαίδευση, η Ουαλία αναγκάστηκε να υιοθετήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα με αγγλικό ήθος, παρόλο που η χώρα ήταν κυρίως μη κομφορμιστική, ουαλόφωνη και δημογραφικά άνιση λόγω της οικονομικής επέκτασης στον νότο.[102] Σε ορισμένα σχολεία, για να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά της Ουαλίας μιλούσαν αγγλικά στο σχολείο, υπήρχε ένα ξύλινο αντικείμενο, ανάλογο με τη βέργα, με το οποίο οι δάσκαλοι χτυπούσαν τα παιδιά αν μιλούσαν ουαλικά.[103][104][105] Η έκταση της χρήσης του αντικειμένου αυτού είναι δύσκολο να προσδιοριστεί.[106] Με διαταγές των κυβερνήσεων, τοπικών και κεντρικών, εδραιώθηκε η εκπαίδευση στην αγγλική γλώσσα, η οποία, μετά την Έρευνα του 1847 για την Κατάσταση της Εκπαίδευσης στην Ουαλία, θεωρήθηκε ως πιο παιδαγωγικό και αξιόλογο για τα παιδιά. [107]

Το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο της Ουαλίας άνοιξε στο Αμπερίστουιθ το 1872. Αυτά στο Κάρντιφ και το Μπάνγκορ ήταν τα επόμενα δύο κολέγια που ιδρύθηκαν στη χώρα. Τα τρία κολέγια συγχωνεύθηκαν το 1893 για να σχηματίσουν το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας.[108] Ο ουαλικός νόμος για τη μέση εκπαίδευση του 1889 δημιούργησε 95 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ακολούθησε το Ουαλικό Τμήμα για το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο το 1907, το οποίο ξεκίνησε τη διαδικασία αποκέντρωσης του ουαλικού συστήματος εκπαίδευσης από του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου.[108] Από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα τα ουαλικά έχουν πλέον επανέλθει ως μέσο διδασκαλίας, στα νηπιαγωγεία και πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Η μεταβολή αυτή οδήγησε σε αλλαγή στάσεων απέναντι στη διδασκαλία στα ουαλικά.[109] Τα Ουαλικά είναι υποχρεωτικό μάθημα σε όλα τα κρατικά σχολεία της Ουαλίας για μαθητές ηλικίας 5–16 ετών.[110] Αν και δεν υπήρξε ποτέ κολέγιο που να παραδίδει τα μαθήματα του μόνο στην ουαλική γλώσσα, η ουαλόφωνη τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται μέσω των μεμονωμένων πανεπιστημίων και από το 2011 υποστηρίζεται από το Εθνικό Κολλέγιο της Ουαλίας ως αποκεντρωμένο ομοσπονδιακό ίδρυμα. Το 2018–2019, υπήρχαν 1.494 διατηρούμενα σχολεία στην Ουαλία.[111] Το 2018–2019, η χώρα είχε 468.398 μαθητές και 23.593 καθηγητές πλήρους απασχόλησης.[112][113]

Διοικητική υποδιαίρεση

Επεξεργασία

Οι Κομητείες της Ουαλίας είναι οι ακόλουθες:

Οι Κομητείες της Ουαλίας ιστορικά ήταν οι ακόλουθες:

Χάρτες:

  •  
    Κύριες περιοχές της Ουαλίας
  •  
    Διατηρητέες κομητείες της Ουαλίας
  •  
    Ιστορικές και Διοικητικές Κομητείες της Ουαλίας

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Η Ουαλία έχει μια ξεχωριστή κουλτούρα που περιλαμβάνει τη δική της γλώσσα, έθιμα, αργίες και μουσική. Η χώρα έχει τρία Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο: Κάστρα και Τείχη του Βασιλιά Εδουάρδου στο Γκουίνεδ, Υδραγωγείο Ποντκισίλτε, και το βιομηχανικό τοπίο Μπλάεναβον.[114]

Μυθολογία

Επεξεργασία

Τα απομεινάρια της γηγενούς κελτικής μυθολογίας των προχριστιανικών Βρετανών μεταβιβάστηκαν στους επόμενους προφορικά από τους κινφέιρντ (τους πρώτους ποιητές).[115] Μερικά από τα έργα τους σώζονται σε μεταγενέστερα μεσαιωνικά ουαλικά χειρόγραφα: η Μαύρη Βίβλος του Καρμάρθεν και η Βίβλος Ανέιριν (του 13ου αιώνα), το Βιβλίο του Ταλιέσιν και η Λευκή Βίβλος του Ρίντερκ (του 14ου αιώνα). και το Κόκκινο Βιβλίο του Χέργκεστ (περ. 1400). [115] Οι πεζογραφικές ιστορίες από τη Λευκή και την Κόκκινη Βίβλο είναι γνωστές με τον τίτλο Μαμπινόγκιον.[116] Ποιήματα όπως το Καντ Γκοντέου (Η Μάχη των Δέντρων) και μνημονικά κείμενα όπως οι Ουαλικές Τριάδες και οι Δεκατρείς θησαυροί του νησιού της Βρετανίας, περιέχουν επίσης μυθολογικό υλικό.[117][118][119] Αυτά τα κείμενα περιλαμβάνουν τις αρχαιότερες μορφές του θρύλου του Αρθούρου και την παραδοσιακή ιστορία της μεταρωμαϊκής Βρετανίας.[115] Άλλες πηγές της Ουαλικής λαογραφίας περιλαμβάνουν τη γραμμένη στα λατινικά ιστορική συλλογή του 9ου αιώνα Historia Britonum (Ιστορία των Βρετανών) και το λατινικό χρονικό του 12ου αιώνα του Τζέφρεϊ του Μονμάουθ Historia Regum Britanniae (Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας) αλλά και ύστερη λαογραφία, όπως το "Ουαλικό βιβλίο των νεράιδων" (The Welsh Fairy Book) του Ου. Τζένκλιν Τόμας.[120][121]

Λογοτεχνία

Επεξεργασία

Η Ουαλία έχει μια από τις παλαιότερες αδιάσπαστες λογοτεχνικές παραδόσεις στην Ευρώπη[122], η οποία χρονολογείται από τον έκτο αιώνα και περιλαμβάνει τον Τζέφρεϊ του Μονμάουθ και τον Γεράλδο της Ουαλίας, που θεωρούνται από τους καλύτερους συγγραφείς της λατινικής λογοτεχνίας του Μεσαίωνα.[122] Οι Ταλιέσιν και Ανέιριν συνέθεσαν τους αρχαιότερους γνωστούς ουαλικούς στόχους, σώζεται όχι στην αρχική τους μορφή, αλλά σε πολύ αλλαγμένες, μεσαιωνικές και μεταγενέστερες εκδοχές.[122] Η Ουαλική ποίηση και η γηγενής παράδοση και μάθηση επέζησαν από τους σκοτεινούς αιώνες, μέσω της εποχής των Ποιητών των Πριγκίπων (περ. 1100 – 1280) και στη συνέχεια μέσω της εποχής των Ποιητών των Ευγενών (περίπου 1350 – 1650). Οι πρώτοι ήταν επαγγελματίες ποιητές που συνέθεταν εγκώμια και ελεγείες στους προστάτες τους ενώ οι δεύτεροι έγραφαν με το τοπικό μέτρο κίουιντ.[123] Η περίοδος δημιούργησε έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές της Ουαλίας, τον Νταφίντ απ Γκούιλιμ.[124] Μετά την αγγλοποίηση των ευγενών η παράδοση της Ουαλίας στη λογοτεχνία παρήκμασε.[123]

Παρά την εξαφάνιση του επαγγελματία ποιητή, η ενσωμάτωση της γηγενούς ελίτ σε έναν ευρύτερο πολιτιστικό κόσμο έφερε άλλα λογοτεχνικά οφέλη.[125] Οι μελετητές της Αναγέννησης όπως ο Ουίλιαμ Σέλσμπουρι και ο Τζον Ντέιβις έφεραν ανθρωπιστικά ιδανικά από αγγλικά πανεπιστήμια.[125] Το 1588 ο Ουίλιαμ Μόργκαν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μετέφρασε τη Βίβλο στα Ουαλικά.[125] Από τον 16ο αιώνα η κυριαρχία του «ελεύθερου μέτρου» ήταν η πιο σημαντική εξέλιξη στην ουαλική ποίηση, αλλά από τα μέσα του 17ου αιώνα μια σειρά από εισαγόμενα τονικά μέτρα από την Αγγλία έγιναν πολύ δημοφιλή. [125] Μέχρι τον 19ο αιώνα η δημιουργία ενός ουαλικού έπους, που τροφοδοτήθηκε από το εϊστεντφόντ, έγινε τάση στους ουαλόφωνους συγγραφείς. [126] Η παραγωγή αυτής της περιόδου ήταν παραγωγική σε ποσότητα αλλά άνιση ποιοτικά.[127] Αν και αρχικά αποκλείστηκαν, τα θρησκευτικά δόγματα άρχισαν να κυριαρχούν στους διαγωνισμούς, με τα θέματα των βάρδων να γίνονται γραφικά και διδακτικά. [127]

Οι εξελίξεις στην ουαλική λογοτεχνία του 19ου αιώνα περιλαμβάνουν τη μετάφραση του Μαμπινόγκιον στα αγγλικά από τη Λέιντι Σάρλοτ Γκεστ, μιας από τις σημαντικότερες μεσαιωνικές ουαλικές πεζογραφικές ιστορίες της κελτικής μυθολογίας. Το 1885 κυκλοφόρησε το Ρις Λέουις (Rhys Lewis) από τον Ντάνιελ Όουεν, το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε στην ουαλική γλώσσα. Ο 20ός αιώνας είδε μια μετατόπιση από τη βικτοριανή πεζογραφία, με έργα όπως το Ymadawiad Arthur του Τόμας Γκουίν Τζόουνς.[128] Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε μια βαθιά επίδραση στην ουαλική λογοτεχνία, ενώ οι Θ. Πάρι-Γουίλιαμς και Ρ. Ουίλιαμς Πάρρυ υποστήριξαν ένα πιο απαισιόδοξο ύφος στα γραπτά τους.[128] Οι λογοτεχνικές μεταβολές ως αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης της Νότιας Ουαλίας προβλήθηκαν με τα έργα του Ρίντουεν Ουίλιαμς, ο οποίος χρησιμοποίησε την ποίηση και το μέτρο μιας ξεπερασμένης αγροτικής Ουαλίας, αλλά στο πλαίσιο ενός βιομηχανικού τοπίου. Η περίοδος του μεσοπολέμου κυριαρχείται από τον Σάντερς Λιούις, τόσο για τις πολιτικές και αντιδραστικές του απόψεις όσο και για τα έργα, την ποίηση και την κριτική του.[128]

Η σταδιοδρομία κάποιων συγγραφέων της δεκαετίας του 1930 συνεχίστηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των Γκουίν Τόμας, Βέρνον Γουότκινς και Ντύλαν Τόμας, του οποίου το διάσημο έργο Κάτω από το Γαλατόδασος (Under Milk Wood) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1954. Ο Τόμας ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους και δημοφιλείς Ουαλούς συγγραφείς του 20ου αιώνα και ένας από τους πιο καινοτόμους ποιητές της εποχής του. [129] Η στάση της μεταπολεμικής γενιάς των ουαλών αγγλόφωνων συγγραφέων απέναντι στην Ουαλία διαφέρει από την προηγούμενη γενιά, με μεγαλύτερη συμπάθεια για τον ουαλικό εθνικισμό και την ουαλική γλώσσα. Η αλλαγή συνδέεται με τον εθνικισμό του Σάντερς Λιούις και την πυρπόληση του σχολείου του Μπόμπινγκ στη χερσόνησο Λέιν το 1936. [130] Στην ποίηση ο Ρ.Σ. Τόμας (1913–2000) ήταν η πιο σημαντική προσωπικότητα της ουαλικής λογοτεχνίας στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. «Δεν έμαθε την Ουαλική γλώσσα μέχρι τα 30 του και έγραψε όλα τα ποιήματά του στα αγγλικά» έγραψε ένας κριτικός.[131] Οι σημαντικότεροι συγγραφείς του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα περιλαμβάνουν τον Έμιρ Χάμφρις (γεννημένος το 1919), ο οποίος κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης συγγραφικής του καριέρας δημοσίευσε πάνω από είκοσι μυθιστορήματα [132] και τον Ρέιμοντ Γουίλιαμς (1921–1988). [133]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Cymru am byth! The meaning behind the Welsh motto Wales Online
  2. ↑ Επίσης το .uk, ως μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου, και το .eu, ως μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ISO 3166-1 υπάγεται στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά το .gb δεν χρησιμοποιείται.
  3. ↑ The Countries of the UK The National Archives
  4. ↑ Online Etymological Dictionary Cymric
  5. ↑ "Tribute to lost Welsh princess", bbc.co.uk, 12 June 2000
  6. ↑ «The Countries of the UK». statistics.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  7. ↑ ISO 3166-2 NEWSLETTER, 2011, p.27.
  8. ↑ «Powers». senedd.wales (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022. 
  9. ↑ «Wales elections 2021: A simple guide» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-05-06. https://www.bbc.com/news/uk-wales-politics-56414481. Ανακτήθηκε στις 2022-05-27. 
  10. ↑ «How is Wales governed?». Wales (στα Αγγλικά). 16 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022. 
  11. ↑ Part 1, Local Government (Wales) Act 1994
  12. ↑ «Local Authorities». Welsh Government. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010. 
  13. ↑ «Island council takeover to begin». BBC News. 17 March 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 April 2012. https://web.archive.org/web/20120425183255/http://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-politics-12768030. Ανακτήθηκε στις 8 May 2018. 
  14. ↑ «UK Parliament -Parliament's role». United Kingdom Parliament website. United Kingdom Parliament. 29 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2009. 
  15. ↑ «How the Assembly is elected». National Assembly for Wales website. National Assembly for Wales. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  16. ↑ Birrell, Derek (2012). Comparing Devolved Government. London, United Kingdom: Palgrave Macmillan. σελ. 45. ISBN 978-0-230-38978-6. 
  17. ↑ «Making laws for Wales». National Assembly for Wales. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  18. ↑ «Schedule 5 to the Government of Wales Act 2006 (as amended)». National Assembly for Wales. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  19. ↑ «Government of Wales Act 1998». The National Archives website. HM Government. 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  20. ↑ «Government of Wales Act 2006». The National Archives website. HM Government. 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  21. ↑ «Wales says Yes in referendum vote». BBC. 4 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2011. 
  22. ↑ Davies (2008), p.233
  23. ↑ Davies (2008), p.697
  24. ↑ Day, Graham (2002). Making sense of Wales. Cardiff: University of Wales Press. σελ. 87. ISBN 978-0-7083-1771-6. 
  25. ↑ «South Wales coalfield timeline». University of Wales Swansea. 2002. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2010. 
  26. ↑ «Coal Exchange to 'stock exchange'». BBC News website (BBC). 26 April 2007. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/6586105.stm. Ανακτήθηκε στις 11 October 2008. 
  27. ↑ «Coal and Shipping Metropolis of the World». Amgueddfa Cymru – National Museum Wales website. Amgueddfa Cymru – National Museum Wales. 18 Απριλίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2008. 
  28. ↑ 28,0 28,1 Williams, Phil (Σεπτεμβρίου 2003). The psychology of distance: Wales: one nation. Papurau Gregynog. 3. Cardiff: Institute of Welsh Affairs. σελ. 31. ISBN 978-1-86057-066-7. 
  29. ↑ Massey, Glenn (Αυγούστου 2009). «Review of International Business Wales» (PDF). Welsh Government. σελ. 10. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2010. 
  30. ↑ «A Review of Local Economic and Employment Development Policy Approaches in OECD Countries» (PDF). OECD Local Economic and Employment Development (LEED) Programme. OECD. σελ. 8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2010. 
  31. ↑ «Wales A Vibrant Economy» (PDF). Welsh Government. 2005. σελίδες 12, 22, 40, 42. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2010. 
  32. ↑ Davies (2008), p.233–4
  33. ↑ Barry, Mark (4 Ιανουαρίου 2021). «The Environment, Tax and Wales». swalesmetroprof.blog. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2021. 
  34. ↑ Lloyd, Dai (14 November 2020). «Wales is not a global anomaly – it can be independent just like every other nation». Nation Cymru. https://nation.cymru/opinion/wales-is-not-a-global-anomaly-it-can-be-independent-just-like-every-other-nation/. Ανακτήθηκε στις 13 January 2021. 
  35. ↑ «Llywodraeth Cymru | Welsh Government». gov.wales. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2018. [νεκρός σύνδεσμος]
  36. ↑ «Shortfall in public finances in Wales due to lower revenues, report finds» (στα αγγλικά). Cardiff University. 2 July 2019. https://www.cardiff.ac.uk/news/view/1523654-shortfall-in-public-finances-in-wales-due-to-lower-revenues,-report-finds. Ανακτήθηκε στις 23 April 2020. 
  37. ↑ Barry, Mark (7 Ιανουαρίου 2020). «Wales and HS2…». swalesmetroprof.blog. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2021. 
  38. ↑ «IISS Military Balance 2020». International Institute for Strategic Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
  39. ↑ Carradice, Phil. «The collapse of the Welsh banks». BBC Cymru Wales website. BBC. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010. 
  40. ↑ «The Bank of England's Role in Regulating the Issue of Scottish and Northern Ireland Banknotes». Bank of England website. Bank of England. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010. 
  41. ↑ «Commercial Bank of Wales, Carmarthen Branch, Papers». Archives Wales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2010. 
  42. ↑ «www.royalmint.gov.uk». Royal Mint website. Royal Mint. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2010. 
  43. ↑ «The New Designs Revealed». Royal Mint website. Royal Mint. 10 Φεβρουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2008. 
  44. ↑ UK 2005 – The Official Yearbook of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (PDF). Office for National Statistics. 2004. σελίδες 2 & 30. ISBN 978-0-11-621738-7. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2012. 
  45. ↑ «Geography: About Wales». Visit Wales website. Welsh Government. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2010. 
  46. ↑ «England and Wales». European Land Information Service. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2010. 
  47. ↑ Parliamentary Debates (Hansard). 
  48. ↑ «Limits of Oceans and Seas, 3rd edition + corrections» (PDF). International Hydrographic Organization. 1971. σελ. 42 [corrections to page 13]. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  49. ↑ Darkes, Giles (Ιανουαρίου 2008). «How long is the UK coastline?». The British Cartographic Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2015. 
  50. ↑ «Discover Welsh islands with unique scenery, wildlife and heritage» (στα Αγγλικά). VisitWales. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2020. 
  51. ↑ Glancey, Jonathan (2 August 2009). «High tea: Mount Snowdon's magical mountaintop cafe». The Guardian (London). https://www.theguardian.com/artanddesign/2009/aug/02/mount-snowdon-cafe. Ανακτήθηκε στις 28 September 2010. 
  52. ↑ «Mountain upgraded to 'super' status». WalesOnline website. Media Wales Ltd. 22 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010. 
  53. ↑ «The Welsh 3000s Challenge». welsh3000s.co.uk. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2010. 
  54. ↑ «Aran Fawddwy». snowdoniaguide.com. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2010. 
  55. ↑ Nuttall, John & Anne (1999).
  56. ↑ «Ordnance Survey». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2020. 
  57. ↑ «Areas of Outstanding Natural Beauty». Welsh Government website. Welsh Government. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2010. 
  58. ↑ Knapman, Joshua (14 Μαΐου 2019). «All of Wales' Blue Flag beaches in 2019». walesonline. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2020. 
  59. ↑ Davies (2008) p.778
  60. ↑ «Stormy Weather». BBC North West Wales website. BBC. 28 Απριλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2010. 
  61. ↑ 61,0 61,1 Davies (2008) p.814
  62. ↑ «In detail: The Sea Empress disaster». BBC News website (BBC). 2000. http://news.bbc.co.uk/1/shared/spl/hi/picture_gallery/06/uk_the_sea_empress_disaster/html/1.stm. Ανακτήθηκε στις 26 September 2010. 
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 63,3 Davies (2008) p. 75
  64. ↑ 64,0 64,1 «Met Office: Regional Climate: Wales». Met Office website. Met Office. 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2010. 
  65. ↑ Davies (2008) pp. 148–150
  66. ↑ Turner, Robert (26 Ιουλίου 2010). «Soggiest city in Britain pays high price for rain». Media Wales Ltd. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2010. 
  67. ↑ 67,0 67,1 «Wales: climate». Met Office. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010. 
  68. ↑ 68,0 68,1 «Met Office:Regional Climate: Wales». Met Office website. Met Office. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2009. 
  69. ↑ «Digital Archive of Extreme UK Rainfall Events». Hydro-GIS Ltd.. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 March 2012. https://web.archive.org/web/20120312105749/http://www.hydro-gis.co.uk/pdf_files/digital_archive_flyer.pdf. Ανακτήθηκε στις 2 October 2010. 
  70. ↑ Clark, Ross (28 October 2006). «The wetter, the better». The Independent (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 January 2012. https://web.archive.org/web/20120128075059/http://www.telegraph.co.uk/property/3354276/The-wetter-the-better.html. Ανακτήθηκε στις 2 September 2009. 
  71. ↑ Brian R. Mitchell and Phyllis Deane, Abstract of British Historical Statistics (Cambridge, 1962) pp 20, 22
  72. ↑ «Industrial Revolution». BBC. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2009. 
  73. ↑ LSJ Services [Wales] Ltd. «Population therhondda.co.uk. Retrieved 9 May 2006». Therhondda.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2009. 
  74. ↑ «BBC Wales – History – Themes – Italian immigration». BBC. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2009. 
  75. ↑ «Socialist Unity | Debate & analysis for activists & trade unionists». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2016. 
  76. ↑ «Office for National Statistics: Wales 2011». Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2021. 
  77. ↑ «Equality and diversity statistics: 2017 to 2019». GOV.WALES (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022. 
  78. ↑ «Wales's Population: A Demographic Overview 1971–2005» (PDF). New.wales.gov.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2017. 
  79. ↑ «2011 Census: Population Estimates for the United Kingdom, 27 March 2011» (PDF). Office for National Statistics. 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  80. ↑ «This is Wales: Cities in Wales». 19 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020. 
  81. ↑ National Statistics Online
  82. ↑ Davies 2014, σελ. 122–123.
  83. ↑ Davies (2008) p. 262
  84. ↑ «2011 Census, Key Statistics for Unitary Authorities in Wales». Office for National Statistics. 11 December 2012. http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-286268. Ανακτήθηκε στις 11 December 2012. 
  85. ↑ «Census 2001: Main statistics about Welsh». Welsh Language Board. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010. 
  86. ↑ Davies (2008) p. 940
  87. ↑ Turner, Robin (3 Απριλίου 2007). «Poles immigrate to Welsh town by thousands». WalesOnline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2021. 
  88. ↑ «2011 Census – Office for National Statistics». www.ons.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2021. 
  89. ↑ 89,0 89,1 «Statistical bulletin: 2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011». Office for National Statistics. 11 December 2012. http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Religion. Ανακτήθηκε στις 11 December 2012. 
  90. ↑ 90,0 90,1 «Faith in Wales, Counting for Communities» (PDF). 2008. σελ. 21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2010. 
  91. ↑ «Glamorgan Archives, Glamorgan Presbyterian Church Marriage registers». Archives Wales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010. 
  92. ↑ BBC - Wales - History of religion: Multicultural Wales
  93. ↑ «Catholic Encyclopedia: St. David». Newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2015. 
  94. ↑ Davies (2008), p. 739
  95. ↑ «Evan Roberts (1878–1951)». National Library of Wales. 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2010. 
  96. ↑ 96,0 96,1 «Statistical bulletin: 2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011». Office for National Statistics. 11 December 2012. http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-unitary-authorities-in-wales/stb-2011-census-key-statistics-for-wales.html#tab---Religion. Ανακτήθηκε στις 11 December 2012. 
  97. ↑ «Religion in Britain». diversiton.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2010. 
  98. ↑ «History of religion: Multicultural Wales». BBC. 15 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2010. 
  99. ↑ Prior, Neil (20 July 2019). «Recording Wales' disappearing Jewish history» (στα αγγλικά). https://www.bbc.com/news/uk-wales-49030675. Ανακτήθηκε στις 19 November 2019. 
  100. ↑ «Lampeter, University of Wales», The Guardian, 1 May 2008, https://www.theguardian.com/education/2008/may/01/universityguide.highereducation63, ανακτήθηκε στις 17 October 2014 
  101. ↑ 101,0 101,1 Davies (2008) p. 238
  102. ↑ 102,0 102,1 Davies (2008) p. 239
  103. ↑ «The Welsh language in 19th century education». BBC Cymru Wales history website. BBC Cymru Wales. 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2010. 
  104. ↑ Nash, Roy (1980). Schooling in rural societies. London: Methuen & Co. Ltd. σελ. 90. ISBN 978-0-416-73300-6. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2010. 
  105. ↑ Baker, Colin (1992). Attitudes and language. Multilingual Matters. 83. Clevedon: Multilingual Matters. σελ. 99. ISBN 978-1-85359-142-6. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2010. 
  106. ↑ Fitz, John (2001). Shimahara, N. Ken, επιμ. Local identity and national systems: the case of Wales. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. σελ. 248. ISBN 978-0-8058-3837-4. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2010. 
  107. ↑ Davies (1994) pp. 378–381
  108. ↑ 108,0 108,1 Davies (2008) p. 239
  109. ↑ Davies (2008) p. 240
  110. ↑ Jones, Megan. «Welsh-medium education and Welsh as a subject» (PDF). National Assembly for Wales. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2018. 
  111. ↑ «Schools by local authority, region and type of school». statswales.gov.wales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2018. 
  112. ↑ «Welsh Government: Stats Wales: Pupils by Assembly constituency and sector». statswales.gov.wales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2020. 
  113. ↑ «Full-time equivalent teachers by local authority, region and category». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2018. 
  114. ↑ «World Heritage – United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland». UNESCO World Heritage Convention website. UNESCO. 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010. 
  115. ↑ 115,0 115,1 115,2 Snyder, Christopher Allen (2003). The Britons. Wiley-Blackwell. σελίδες 258–261. ISBN 978-0-631-22260-6. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  116. ↑ Davies (2008) p. 525
  117. ↑ Ford, Patrick K (2008). The Mabinogi and Other Medieval Welsh Tales (2nd έκδοση). Berkeley and Los Angeles: University of California Press. σελ. 183. ISBN 978-0-520-25396-4. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  118. ↑ Koch, John Thomas (2006). Celtic culture: a historical encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO. σελίδες 359 & 1324. ISBN 978-1-85109-440-0. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  119. ↑ White, Donna R (1998). A century of Welsh myth in children's literature. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. σελ. 123. ISBN 978-0-313-30570-2. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  120. ↑ Koch, John Thomas (2006). Celtic culture: a historical encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO. σελίδες 925–927. ISBN 978-1-85109-440-0. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  121. ↑ Koch, John Thomas (2006). Celtic culture: a historical encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO. σελίδες 759–760. ISBN 978-1-85109-440-0. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010. 
  122. ↑ 122,0 122,1 122,2 Davies (2008) p. 464
  123. ↑ 123,0 123,1 Davies (2008) pp. 688–689
  124. ↑ Davies (2008) p. 191
  125. ↑ 125,0 125,1 125,2 125,3 Davies (2008) p. 465
  126. ↑ Davies (2008) p. 466
  127. ↑ 127,0 127,1 Williams, David (1961). A Short History of Modern Wales. London: John Murray. σελ. 121. 
  128. ↑ 128,0 128,1 128,2 Davies (2008) p. 466
  129. ↑ Davies (2008) p. 861
  130. ↑ The Pocket Guide, p. 122.
  131. ↑ Los Angeles Times, "Obituary", 27 September 2000
  132. ↑ Emyr Humphreys: Conversations and Reflections, ed.
  133. ↑ Maurice Cowling (1 Φεβρουαρίου 1990). «Raymond Williams in retrospect». New Criterion. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2020. 

Πηγές

Επεξεργασία
  • Nieter o' Leary, «Ουαλλία. Ένα ξένο κράτος μέσα στην Αγγλία», Ιστορία Εικονογραφημένη,τχ.56 (Φεβρουάριος 1973), σελ.98-105

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ουαλία&oldid=10820527"