Ρέξαμ

Το Ρέξαμ (αγγλικά: Wrexham, ουαλικά: Wrecsam) είναι πόλη της Ουαλίας, η μεγαλύτερη στο βόρειο τμήμα της. Βρίσκεται ανάμεσα στα όρη της Ουαλίας και την κοιλάδα του ποταμού Ντι (Dee) και πολύ κοντά στα σύνορα της αγγλικής κομητείας Τσεσάιρ (Cheshire). Ο πληθυσμός της πόλης, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ανέρχεται σε 42.576 κατοίκους, ενώ η ευρύτερη αστική περιοχή έχει πληθυσμό 63.084 κατοίκων. Το Ρέξαμ είναι επίσης το διοικητικό κέντρο της περιοχής (Wrexham County Borough Counsil).

Ρέξαμ
Ρέξαμ 53°2′48″N 2°59′37″W
Χώρα	Ηνωμένο Βασίλειο
Διοικητική υπαγωγή	Κομητειακός Δήμος Ρέξαμ
Πληθυσμός	61.603 (2011)
Ταχ. κωδ.	LL11-14
Ζώνη ώρας	UTC±00:00 UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Σύντομη ιστορία

Προϊστορία

Το Ρέξαμ είναι από τις ιστορικότερες πόλεις της Ουαλίας. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποκάλυψαν ότι στην περιοχή υπήρχαν άνθρωποι 230.000 χρόνια πριν, όπως υποδεικνύουν ευρήματα οδόντων της εποχής του Homo Neanderthalensis και πρωτόγονα εργαλεία. Οι επόμενες ενδείξεις περιλαμβάνουν μικρά εργαλεία από πυριτόλιθο (ανευρέθησαν στην περιοχή Borras κοντά στο Ρέξαμ) και χρονολογούνται περίπου στο 8.000 π.Χ. Οι πρώτες ενδείξεις εγκατάστασης ανθρώπων στην περιοχή είναι της νεολιθικής περιόδου (4.300 - 2.300 π.Χ.), οπότε άρχισε η εκκαθάριση δασωδών περιοχών στα σημερινά χωριά Μπόρρας (Borras), Ντάρλαντ (Darland) και Τζόνσταουν (Johnstown), όπου ανευρέθησαν μικροί λίθινοι πελέκεις. Υπάρχουν, επίσης, ενδείξεις από την Εποχή του Χαλκού, όπως πέτρινοι οριοθέτες στην κοιλάδα Σέιριοχ (Ceiriog valley) και ταφικά μνημεία (τύμβοι) στο Χίλμπερι, στο Φέαρι Μάουντ και στο ίδιο το Ρέξαμ. Ανευρέθησαν, επίσης, σκελετικά υπολείμματα ανθρώπου της εποχής του Χαλκού, γνωστά με την επωνυμία "ο άνθρωπος του Brymbo" (Brymbo Man).

Ρωμαϊκή περίοδος

Ύστερα από την απόβαση των Ρωμαίων στη Βρετανία (54 π.Χ.) οι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι έφθασαν ως την Ουαλία το 49 μ.Χ. και κατασκεύασαν ένα μεγάλο οχυρό στο γειτονικό Τσέστερ, με το οποίο κυριάρχησαν σε ολόκληρη τη βορειοανατολική Ουαλία, καθυποτάσσοντας το τοπικό φύλο των Deceangli. Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν ένα κεραμοποιείο στην περιοχή του Χολτ (Holt), το οποίο διατηρήθηκε σε λειτουργία μέχρι τον 3ο αιώνα, ενώ εκμεταλλεύθηκαν τα κοιτάσματα μολύβδου στην περιοχή του Φλιντσάιρ (Flintshire), κατασκευάζοντας μια εγκατάσταση στο χωριό Φριθ (Ffrith) πιθανότατα γι' αυτό το σκοπό. Στη σημερινή περιοχή Πλας Κοχ (Plas Coch) του Ρέξαμ αποκαλύφθηκαν οι ενδείξεις εγκαταστάσεων διαμονής και πιθανότατα εδώ ανάγεται η δημιουργία του Ρέξαμ ως οικισμού. Ανευρέθησαν δύο ξηραντήρια δημητριακών, πήλινα δοχεία (ορισμένα από τη Γαλλία) και νομίσματα της περιόδου 150 - 350 μ.Χ.

Μεσαιωνική περίοδος

Πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ύπαρξη του Ρέξαμ ως πόλης ανάγονται στα 1161 μ.Χ. οπότε αναφέρεται στα "Pipe Rolls" ως "castle Wristleham" Στις αρχές του 13ου αιώνα, ο φεουδάρχης της περιοχής παραχώρησε ένα τμήμα της γης για τη δημιουργία μονής, ενώ η πρώτη εκκλησία (Wrexham Parish Church) αναφέρεται ότι ιδρύθηκε το 1220. Ύστερα από την παραχώρηση αυτή, το Ρέξαμ, χωριό λίγων εκατοντάδων κατοίκων, χωρίστηκε σε δύο τμήματα: Το Ρέξαμ του Αββαείου (Wrexham Abbot) (εκεί που σήμερα βρίσκεται η Abbot street) και το βασιλικό Ρέξαμ (Wrexham Regis). Το 1282 ο κελτικής καταγωγής πρίγκηπας της Ουαλίας 1282 Λέβελιν απ Γκρούφουθ (Llywelyn ap Gruffudd) σκοτώθηκε σε μάχη. Το Ρέξαμ επισκέφτηκε και ο Εδουάρδος ο 1ος, ύστερα από την κατάκτηση της Ουαλίας από το αγγλικό στέμμα. Ο Τζον ντε Βαρέν (John de Warenne) ανέλαβε τη διοίκηση των περιοχών Μπρόμφιλντ και Γέιλ και ο Ρότζερ Μόρτιμερ (Roger Mortimer) πήρε τα εδάφη γύρω από το Τσιρκ (Chirk). Οι νέοι άρχοντες ενθάρρυναν την προσέλευση Άγγλων και μέχρι το 1391 ο μισός πληθυσμός του Ρέξαμ αποτελούνταν από νεοφερμένους κατοίκους, που είχαν ελκυσθεί από την εμπορική ευημερία του.

Η εκκλησία St. Giles στο Ρέξαμ με το διάσημο καμπαναριό της

Το Ρέξαμ παρέμεινε σε επίπεδο χωριού ως το 14ο αιώνα, οπότε του παραχωρήθηκε το δικαίωμα διοργάνωσης μιας εμποροπανήγυρης και της δημιουργίας αγοράς. Το 1492 θεμελιώθηκε ο ναός του St. Giles και το 1506 ολοκληρώθηκε το περίφημο κωδωνοστάσιό του. Αν και ο μεσαιωνικός πληθυσμός του Ρέξαμ δεν είναι γνωστός, το χωριό άρχισε να ακμάζει λόγω της αγοράς και της εμποροπανήγυρής του, που διεξαγόταν κάθε Πέμπτη, συγκεντρώνοντας πληθυσμό από τους γύρω οικισμούς του Μπρόμφιλντ (Bromfield) και του Γέιλ (Yale). Οι εγχώριοι καλλιεργητές παρέμειναν, ωστόσο, στο επίπεδο του "σκλάβου", πληρώνοντας εκκλησιαστικές εισφορές, φόρους στον τοπικό άρχοντα και καλλιεργούσαν τη δική του γη. Πολλοί από τους κατοίκους έγιναν μισθοφόροι στο Σκωτικό ή το Γαλλικό Στρατό (οι αμοιβές ήταν σαφώς μεγαλύτερες) και απέκτησαν κύρος για τη γενναιότητά τους στις μάχες.

Στις αρχές του 15ου αιώνα, οι κάτοικοι υπό την ηγεσία του Οβέιν Γκλίντορ (Owain Glyndwr) εξεγέρθηκαν αλλά η εξέγερση καταπνίγηκε από την τοπική φρουρά. Η εξέγερση αυτή αποδείχτηκε καταστροφική για την οικονομική ζωή της πόλης, καθώς οι Άγγλοι νίκησαν.

Το πρώτο σχολείο στο Ρέξαμ ιδρύθηκε το 1603. Οι δραστηριότητες των κατοίκων επεκτάθηκαν στην επεξεργασία μαλλιού. Το 1642 κατά τον αγγλικό εμφύλιο το Ρέξαμ δεν ενεπλάκη σε μάχες. Η Ουαλία παρέμενε στα χέρια των βασιλικών, αλλά στις 9 Νοεμβρίου 1643 ο στρατός των κοινοβουλευτικών κατέλαβε, χωρίς αντίσταση, το Ρέξαμ.

Σύγχρονη εποχή

Το 18ο αιώνα στο Ρέξαμ δημιουργούνται βιοτεχνίες επεξεργασίας δέρματος, για τις οποίες και γίνεται διάσημο. Η βιοτεχνία Cambrian Leather Works εξελίσσεται τόσο ώστε αργότερα θα προμηθεύσει το απαραίτητο δέρμα για τη βιβλιοδεσία της 11ης έκδοσης της Encyclopaedia Britannica, κάτι που απαίτησε σχεδόν ένα εκατομμύριο δέρματα. Τα κέρατα των ζώων χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή κουμπιών και χτενών. Παράλληλα δημιουργείται στο Ρέξαμ και ένα καρφοποιείο. Ο πληθυσμός του παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, ίσως γύρω στα 2.000 άτομα.

Βιομηχανική επανάσταση

Η πόλη είναι από τις πρωτοπόρες στη βιομηχανική επανάσταση. Το 1762 ο επιχειρηματίας Τζον Ουίλκινσον (John Wilkinson, 1728-1808) γνωστός με το προσωνύμιο Iron Mad Wilkinson δημιούργησε στην περιοχή Μπέρσαμ (Bersham) ένα σιδηρουργείο και το 1793 ένα χυτήριο στην περιοχή του Μπρίμπο (Brymbo). Το 1820 πραγματοποιείται το πρώτο φεστιβάλ (Eisteddfod) στην πόλη, θεσμός που παραμένει ως σήμερα. Ο πληθυσμός εξακολουθούσε να παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε σημειώνεται η πρώτη πληθυσμιακή έκρηξη: Το 1801 το Ρέξαμ έχει 2.525 κατοίκους. Το 1841 ο πληθυσμός έχει διπλασιαστεί (5.854 κάτοικοι) και το Ρέξαμ έχει ήδη αποκτήσει, από το 1833, το πρώτο του νοσοκομείο και, από το 1848, την πρώτη του εφημερίδα, ενώ το 1883 ο πληθυσμός έχει διπλασιαστεί εκ νέου (10.903 κάτοικοι). Στην πληθυσμιακή αύξηση συμβάλλει η εξόρυξη άνθρακα στην περιοχή, παρά το γεγονός ότι η βιοτεχνία μαλλιού τελικά εγκαταλείπεται. Η πόλη αποκτά σιδηροδρομική σύνδεση με την υπόλοιπη χώρα το 1849. Το 1860 αρχίζει να λειτουργεί το ανθρακωρυχείο του Μπέρσαμ και το 1880 μια έκρηξη σε αυτό φονεύει 9 άτομα. Στα μέσα του 19ου αιώνα το Ρέξαμ αποκτά διοικητικές αρμοδιότητες (borough) και παράλληλα ιδρύονται επίσης πολλά ζυθοποιεία, με πρώτο αυτό του Γερμανού μετανάστη Φέρντιναντ Γκρέσσερ (Ferdinand Graesser), που ήταν το πρώτο στη Βρετανία που παρασκεύαζε μπύρα τύπου λάγκερ.

20ός αιώνας

Η ευημερία της πόλης συνεχίζεται. Το 1910 ο πρώτος κινηματογράφος στη βόρεια Ουαλία δημιουργείται στο Ρέξαμ. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1934 μια συμφορά πλήττει την πόλη, καθώς στο ανθρακωρυχείο Γκρέσφορντ (Gresford Colliery) συνέβη μια έκρηξη, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 265 άτομα.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή του χωριού Μάρχουιλ (Marchwiel) κατασκευάζεται εργοστάσιο παρασκευής εκρηκτικών υλών, το Royal Ordnance Factory (ROF) Wrexham, στο οποίο απασχολήθηκαν 13.000 εργαζόμενοι παρασκευάζοντας κορδίτη, εκρηκτικό υλικό προώθησης οβίδων. Για την αποφυγή αεροπορικών επιδρομών, οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου είχαν διασπαρεί και οι ήδη υπάρχουσες μικρές αγροτικές εγκαταστάσεις (αχυρώνες κτλ) διατηρήθηκαν, ενώ τα κτίσματα του εργοστασίου είχαν επιμελώς καμουφλαριστεί. Στην περιοχή κατασκευάστηκαν επίσης πολυάριθμα πολυβολεία. Η περιοχή επιλέχτηκε λόγω του καλού σιδηροδρομικού δικτύου της (στις εγκαταστάσεις χρησιμοποιήθηκε μηχανή έλξης ντίζελ και όχι ατμάμαξα για τον περιορισμό της πιθανότητας έκρηξης) και του απομακρυσμένου της από τις περιοχές εντατικών βομβαρδισμών από πλευράς Λουφτβάφε, ενώ στην περιοχή υπήρχε αεροδρόμιο με ένα τουλάχιστον σμήνος της RAF (RAF Wrexham) για άμυνα εναντίον ενδεχόμενης επίθεσης. Οι εγκαταστάσεις παρασκευής κορδιερίτη έκλεισαν το 1945. Αυτές όμως μετεξελίχθηκαν στη συνέχεια στεγάζοντας εγκαταστάσεις βιομηχανιών όπως η Firestone (ελαστικά, έκλεισε το 1970), Kellogs, JCB, Owens Corning, (έκλεισε επίσης το 2002), BICC Cables και British Celanese (βιομηχανία τεχνητών υφαντικών ινών, η οποία πωλήθηκε το 1990 στην Courtalds PLC). Η επίσημη Αρχή Ανάπτυξης της Ουαλίας χαρακτήρισε επίσημα την περιοχή ως βιομηχανική, "πριμοδοτώντας" τις εταιρείες ώστε να μετακινηθούν σε αυτήν σε μια προσπάθεια εξασφάλισης σταθερότητας της απασχόλησης και αντιμετώπισης της οικονομικής ύφεσης που αντιμετώπισε το Ρέξαμ στις δεκαετίες του 1960 και 1970.

Οικονομία

Στην περιοχή γύρω από τον αυτοκινητόδρομο Α483 στο δυτικό τμήμα της πόλης εδρεύουν εγκαταστάσεις μεγάλων βιομηχανιών όπως οι Sharp, Brother, Tetra-Pak, J. C. Bamford, Cadbury και Kellogg's και φαρμακοβιομηχανίες όπως Flexsys and Wockhardt. Υπάρχουν επίσης πολλές μικρότερες μονάδες που ασχολούνται με κατασκευές υψηλής τεχνολογίας κατανεμημένες γύρω από το Τεχνολογικό Πάρκο αλλά και στο κέντρο της πόλης. Το Ρέξαμ παρέμεινε παραγωγική περιοχή ακόμη κι αφού αντιμετώπισε ισχυρό ανταγωνισμό από τις οικονομίες των χωρών της Άπω Ανατολής και της Ασίας. Σήμερα το 25% των κατοίκων του ασχολούνται με την παραγωγική διαδικασία ενώ παράλληλα αυξάνει ο αριθμός των απασχολουμένων στους τομείς των υπηρεσιών και της βιομηχανικής τεχνολογίας. Το 2007 η πόλη κατετάγη 5η στο Ηνωμένο Βασίλειο στην επιτυχημένη έναρξη επιχειρήσεων πολύ υψηλότερα από το μέσο όρο των άλλων πόλεων. Στην επιτυχία αυτή συνέβαλε και η ειδική υπηρεσία που έχει συστήσει η Διοίκηση για τη διευκόλυνση νέων επιχειρηματιών

Μεταφορές, επικοινωνίες

Το κτήριο του σιδηροδρομικού σταθμού Station General στο Ρέξαμ

Τις οδικές συγκοινωνίες διευκόλυνε σημαντικά η κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Α483, μέσω του οποίου η πόλη συνδέεται οδικώς με άλλες σημαντικές μεγάλες πόλεις, όπως το Λίβερπουλ, το Μπέρμιγχαμ και το αεροδρόμιό του, το Μόστυν (Mostyn) και το Χόλιχεντ (Hollyhead) καθώς συνδέεται με τις μεγάλες οδικές αρτηρίες M53 και M54 σε απόσταση μόλις 12 μιλίων από αυτήν, αλλά και τους τοπικούς λιμένες. Γύρω από την πόλη υπάρχει μεγάλος περιφερειακός αυτοκινητόδρομος που την περιβάλλει εν είδει δακτυλίου, διευκολύνοντας έτσι τις εσωτερικές συγκοινωνίες. Υπάρχει ανεπτυγμένο δίκτυο λεωφορειακών γραμμών και μια γραμμή - εξπρές που συνδέει το κέντρο της πόλης με το βιομηχανικό πάρκο.

Το κτήριο του σιδηροδρομικού σταθμού Station Central στο Ρέξαμ

Η πόλη διαθέτει δύο σιδηροδρομικούς σταθμούς, τον Wrexham General και τον Wrexham Central. Παρά το γεγονός ότι η εταιρεία "Wrexham and Shropshire" που συνέδεε το Ρέξαμ με τον σταθμό "Marylebone" στο Λονδίνο ανέστειλε τις δραστηριότητές της από το τέλος Ιανουαρίου 2011, λόγω οικονομικών προβλημάτων, η διακίνηση επιβατών από τον General, το μεγαλύτερο σταθμό της Βόρειας Ουαλίας, αυξήθηκε κατά 12% κατά το χρονικό διάστημα 2004 - 2007 και η αντίστοιχη αύξηση από τον Central ανήλθε σε 18%. Παράλληλα, τον Μάιο αναμένεται να εγκαινιαστεί η νέα γραμμή της εταιρείας "Arriva" που θα διέρχεται από το Ρέξαμ συνδέοντας το Χόλιχεντ με το Κάρντιφ.

Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο του Ρέξαμ βασίζεται σε "σπονδυλική στήλη" (backbone) οπτικών ινών που διαθέτει μεγάλο εύρος ζώνης, ώστε να καλύπτει οποιαδήποτε επιχειρηματική ανάγκη. Υπάρχει, επίσης, καλωδιακή τηλεόραση και πολλά κέντρα εξυπηρέτησης πελατών (Call Centres)

Εκπαίδευση

Στην πόλη υπάρχουν αρκετά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε ένα από τα οποία (το Ysgol Morgan Llwyd) η διδασκαλία γίνεται στην ουαλική γλώσσα. Στην πόλη εδρεύει το παλαιό πανεπιστήμιο Glyndŵr University (πήρε το όνομά του από τον τελευταίο πρίγκηπα της Ουαλίας Owain Glyndŵr) που ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα αλλά έλαβε το "χρίσμα" πανεπιστημιακού ιδρύματος το 2008. Υπάρχει, επίσης, το "Κολέγιο Γέιλ" (Yale College), το οποίο ιδρύθηκε το 1950 και έλαβε το όνομά του από τον Ελιχού Γέιλ (Elihu Yale) τον ευεργέτη του ομώνυμου πανεπιστημίου των ΗΠΑ, αποτελώντας σήμερα το βασικό εκπαιδευτικό ίδρυμα της περιοχής, ιδιαίτερα για την εκπαίδευση ενηλίκων.

Πολιτισμός

Στο Ρέξαμ φιλοξενήθηκε αρκετές φορές το Εθνικό Φεστιβάλ Ουαλίας (National Eisteddfod of Wales, ουαλ. Eisteddfod Genedlaethol Cymru), σημαντικό φεστιβάλ του οποίου όλες οι εκδηλώσεις διεξάγονται στην ουαλική γλώσσα. Το 2011 θα διεξαχθεί για μια ακόμη φορά στο Ρέξαμ και ήδη έχουν εκκινήσει οι προετοιμασίες οργάνωσής του (διεξάγεται κάθε Αύγουστο).

Υπάρχουν αρκετές θεατρικές αίθουσες σε σχέση με τον πληθυσμό (Grove Park Theatre, Riverside Studio Theatre, Yale Studio theatre). Κύριος φορέας τεχνών είναι η Βιβλιοθήκη της Κομητείας του Ρέξαμ (Wrexham County Library) καθώς και το Πανεπιστήμιο και το Κολέγιο.

Κάθε χρόνο τον μήνα Μάρτιο στο Ρέξαμ φιλοξενείται το Φεστιβάλ Επιστημών του Ρέξαμ (Wrexham Science Festival). Τις εκδηλώσεις του το 2007 παρακολούθησαν περισσότερα από 9.000 άτομα, φέρνοντάς το ανάμεσα στα μεγαλύτερα του είδους του.

Στην πόλη διοργανώνονται, επίσης, αρκετές μουσικές εκδηλώσεις κάθε χρόνο, με επίκεντρο τον Central Station. αλλά και το καφέ του Κολεγίου Γέιλ.

Αξιοθέατα

• Ο καθεδρικός ναός του St. Giles.
• Η κοιλάδα του ποταμού Κλάιβεντογκ (Clywedog Valley), μια ήσυχη κοιλάδα στην οποία έδρευαν οι παράγοντες βιομηχανικής ανάπτυξης της πόλης: Τα ορυχεία μολύβδου Minera, ο μύλος Nant και το χαλυβουργείο του Μπέρσαμ. Η κοιλάδα σήμερα είναι πολύ ήσυχη και προσφέρεται για περιπάτους.
• Το Erddig Hall, ιστορικό κτίσμα με πάρκο και ένα από τα πλέον δημοφιλή ιστορικά κτίσματα (ύστερα από ψηφοφορία το 2007).
• Το παλαιό, ιστορικό κέντρο της πόλης με τους δρόμους Regent str., Church str., Queen str., Hope str. και High str..
• Το μουσείο της κομητείας του Ρέξαμ (Wrexham County Museum).