Η βιταμίνη Ε είναι μια ομάδα οχτώ λιποδιαλυτών ουσιών[1] οι οποίες περιλαμβάνουν τέσσερις τοκοφερόλες και τέσσερις τοκοτριενόλες. Η έλλειψη βιταμίνης Ε, η οποία είναι σπάνια και οφείλεται συνήθως σε υποκείμενο πρόβλημα δυσαπορρόφησης των λιπιδίων παρά από δίαιτα χαμηλή σε βιταμίνη Ε και μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά προβλήματα.[2] Η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή αντιοξειδωτική ουσία η οποία προστατεύει τις κυτταρικές μεμβράνες από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου.[1][2]

Η χημική δομή της άλφα-τοκοφερόλης

Παγκοσμίως οι κυβερνητικοί οργανισμοί συστήνουν οι ενήλικες να καταναλώνουν από 7 μέχρι 15 mg την ημέρα. Όσον αφορά το 2016, η κατανάλωση είναι κάτω από τις συστάσεις σύμφωνα με το συμπέρασμα τουλάχιστον εκατό μελετών, οι οποίες ανέφεραν διάμεση ημερήσια πρόσληψη 6,2 mg την ημέρα ως α-τοκοφερόλη.[3] Η έρευνα σχετικά με την άλφα-τοκοφερόλη ως συμπλήρωμα διατροφής, με ημερήσιες δόσεις μέχρι 2000 mg την ημέρα είχε ανάμεικτα αποτελέσματα.[4] Μελέτες πληθυσμού υπέδειξαν ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερη βιταμίνη Ε, ή όσοι επέλεγαν να καταναλώσουν συμπληρώματα βιταμίνης Ε, είχαν χαμηλότερη επίπτωση καρδιαγγειακών νόσων, καρκίνου, άνοιας και άλλων ασθενειών, αλλά κλινικές μελέτες με εικονικό φάρμακο δεν κατάφεραν να αναπαράγουν το αποτέλεσμα,[1] ενώ υπήρχαν ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε στην πραγματικότητα αυξάνουν ελαφρώς τη θνητότητα από όλες τις αιτίες.[5] Όσον αφορά το 2017, το θέμα είναι ακόμη από μελέτη.[6] Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα καλλυντικά με βιταμίνη Ε είναι αποτελεσματικά.[7]

Τόσο οι τοκοφερόλες όσο και ο τοκοτριενόλες υπάρχουν στις μορφές α, β, γ και δ, όπως καθορίζονται από τον αριθμό και τη θέση των μεθυλομάδων στον δακτύλιο χρωμανόλης. Και οι οχτώ μορφές έχουν ένα διπλό δακτύλιο χρωμανίου,[2] με μια υδροξυομάδα η οποία μπορεί να δώσει ένα άτομο υδρογόνου ώστε να εξουδετερώσει τις ελεύθερες ρίζες, και η υδρόφοβη πλευρική αλυσίδα, η οποία επιτρέπει τη διείσδυση σε βιολογικές μεμβράνες. Από τις διαφορετικές μορφές της βιταμίνης Ε, η γ-τοκοφερόλη είναι η πιο κοινή μορφή στη βορειοαμερικανική δίαιτα, αλλά α-τοκοφερόλη είναι πιο ενεργή βιολογικά.[1][8] Το φοινικέλαιο είναι πηγή τοκοτριενόλων. Τόσο οι φυσικές όσο και οι συνθετικές τοκοφερόλες υπόκεινται σε οξείδωση και έτσι στα διαιτητικά σκευάσματα είναι εστεροποιημένες, δημιουργώντας την οξική τοκοφερόλη για λόγους σταθερότητας.[1][9]

Η βιταμίνη Ε ανακαλύφθηκε το 1922,[10] απομονώθηκε το 1935[11] και συντέθηκε το 1938.[12] Επειδή η δράση ως βιταμίνη αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως απαραίτητη σε γονιμοποιημένα ωάρια τα οποία οδηγούσαν στη γέννηση ζωντανών μικρών (σε αρουραίους), της δόθηκε το όνομα «τοκοφερόλη», από τις ελληνικές λέξεις «τοκετός» και «φέρω».[13] Η άλφα τοκοφερόλη, είτε εκχυλισμένη φυσικά από φυτικά έλαια ή, πιο συχνά, ως συνθετικική οξική τοκοφερόλη, είναι δημοφιλές συμπλήρωμα διατροφής, είτε μόνη της είτε σε πολυβιταμινούχα προϊόντα, και σε έλαια και κρέμες για χρήση στο δέρμα.[1][7]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Vitamin E». Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, OR. 1 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2019. 
  2. 2,0 2,1 2,2 «Vitamin E». Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health. 12 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2019. 
  3. «A Systematic Review of Global Alpha-Tocopherol Status as Assessed by Nutritional Intake Levels and Blood Serum Concentrations». International Journal for Vitamin and Nutrition Research 85 (5–6): 261–281. December 2015. doi:10.1024/0300-9831/a000281. PMID 27414419. 
  4. «Meta-regression analyses, meta-analyses, and trial sequential analyses of the effects of supplementation with beta-carotene, vitamin A, and vitamin E singly or in different combinations on all-cause mortality: do we have evidence for lack of harm?». PLOS ONE 8 (9): e74558. 2013. doi:10.1371/journal.pone.0074558. PMID 24040282. Bibcode2013PLoSO...874558B. 
  5. «Meta-analysis: high-dosage vitamin E supplementation may increase all-cause mortality». Annals of Internal Medicine 142 (1): 37–46. January 2005. doi:10.7326/0003-4819-142-1-200501040-00110. PMID 15537682. 
  6. «Vitamin E: Emerging aspects and new directions». Free Radical Biology & Medicine 102: 16–36. January 2017. doi:10.1016/j.freeradbiomed.2016.09.017. PMID 27816611. 
  7. 7,0 7,1 «A comprehensive evidence-based review on the role of topicals and dressings in the management of skin scarring». Archives of Dermatological Research 307 (6): 461–77. August 2015. doi:10.1007/s00403-015-1572-0. PMID 26044054. 
  8. «Bioaccessibility of carotenoids and vitamin E from their main dietary sources». Journal of Agricultural and Food Chemistry 54 (23): 8749–55. November 2006. doi:10.1021/jf061818s. PMID 17090117. 
  9. Braunstein, Matthew H. (1 Μαρτίου 2006). Focus on Vitamin E Research. Nova Science Publishers. σελ. vii. ISBN 978-1-59454-971-7. 
  10. «On the Existence of a Hitherto Unrecognized Dietary Factor Essential for Reproduction». Science 56 (1458): 650–1. December 1922. doi:10.1126/science.56.1458.650. PMID 17838496. Bibcode1922Sci....56..650E. 
  11. Oakes, Elizabeth H. (2007), «Emerson, Gladys Anderson», Encyclopedia of World Scientists, σελ. 211–212, ISBN 978-1-4381-1882-6, https://books.google.com/books?id=uPRB-OED1bcC&pg=PA211 
  12. «Synthesis of α-Tocopherol (Vitamin E)». Nature 141 (3580): 1057. 1938. doi:10.1038/1411057d0. Bibcode1938Natur.141.1057K. 
  13. Evans HM; Emerson OH; Emerson GA. (1936). «The isolation from wheat germ oil of an alcohol, a-tocopherol, having the properties of vitamin E». Journal of Biological Chemistry 113 (1): 319–332. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-29. https://web.archive.org/web/20070929091434/http://www.jbc.org/cgi/reprint/113/1/319. Ανακτήθηκε στις 2020-09-09.