Γεωγραφικές Ενδείξεις
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επεξεργαστεί και σταθερά υλοποιεί μια πολιτική ποιότητας[1] που έχει σαν στόχο την προστασία της ονομασίας συγκεκριμένων προϊόντων, έτσι ώστε να προβάλλονται τα μοναδικά τους χαρακτηριστικά που συνδέονται τόσο με την περιοχή όπου αυτά παράγονται, όσο και με τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ονομασίες των προϊόντων που παράγονται εντός της Ε.Ε. μπορούν να συνοδεύονται από «γεωγραφική ένδειξη» (ΓΕ) στην περίπτωση που τα χαρακτηριστικά τους συνδέονται ευθέως με τον τόπο παραγωγής τους. Έτσι, οι μεν καταναλωτές μπορούν να διακρίνουν και να εμπιστεύονται τα προϊόντα ποιότητας, οι δε παραγωγοί διευκολύνονται στην καλύτερη προβολή και διάθεση προϊόντων στην αγορά.
Τα προϊόντα που φέρουν την ένδειξη Γ.Ε. έχουν συμπεριληφθεί σε μητρώα προϊόντων ποιότητας[2] όπου μπορεί να αναζητήσει κανείς στοιχεία για τις προδιαγραφές γεωγραφικής προέλευσης και παραγωγής κάθε προϊόντος.
Οι γεωγραφικές ενδείξεις θεωρούνται πνευματική ιδιοκτησία και ο ρόλος τους στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών[3] γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός.
Η Ε.Ε. έχει αναπτύξει εναλλακτικά και άλλα συστήματα ποιότητας που εστιάζουν είτε στον παραδοσιακό χαρακτήρα της παραγωγικής διαδικασίας, είτε στις ιδιαιτερότητες του τόπου παραγωγής, όπως είναι τα βουνά και τα νησιά.
Γεωγραφικές ενδείξεις Επεξεργασία
Οι γεωγραφικές ενδείξεις[1] κατοχυρώνουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για συγκεκριμένα προϊόντα και διακρίνονται σε:
- ΠΟΠ — προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (αφορά σε τρόφιμα και οίνοι)
- ΠΓΕ — προστατευμένη γεωγραφική ένδειξη (αφορά σε τρόφιμα και οίνοι)
- ΓΕ — γεωγραφική ένδειξη (αφορά σε αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένοι οίνοι).
Τα προϊόντα που χαρακτηρίζονται από τις ανωτέρω ενδείξεις, παράγονται σε συγκεκριμένες περιοχές, διαθέτουν συγκεκριμένες ιδιότητες και η αναγνωρισιμότητά τους συνδέεται με τις περιοχές προέλευσης. Τα προϊόντα ΠΟΠ διακρίνονται σε σχέση με τα προϊόντα ΠΓΕ, είτε βάσει της ποσότητας των πρώτων υλών του προστατευόμενου προϊόντος που προέρχεται από το συγκεκριμένο τόπο παραγωγής, είτε βάσει του βαθμού υλοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Ειδικά η ένδειξη ΓΕ αφορά μόνο αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους.
Προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) Επεξεργασία
Τα προϊόντα των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ΠΟΠ είναι εκείνα που τα χαρακτηριστικά τους συνδέονται έντονα και σχεδόν αποκλειστικά με τη περιοχή στην οποία παράγονται.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της χώρας μας, ως «Προστατευόμενη ονομασία προέλευσης» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:[4]
α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, χώρα
β) του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες
γ) του οποίου όλα τα στάδια της παραγωγής εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής
Στα προϊόντα αυτά αποδίδεται η παρακάτω ετικέτα.[1]
Η ένδειξη ΠΟΠ μπορεί να αποδίδεται σε τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνους, των οποίων η παραγωγική διαδικασία/ επεξεργασία, υλοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Στα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα η σχετική ετικέτα ΠΟΠ πρέπει να συνοδεύει υποχρεωτικά την ονομασία τους, ενώ είναι προαιρετική για του οίνους.
Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ) Επεξεργασία
Τα προϊόντα των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ΠΓΕ είναι εκείνα που διαθέτουν κάποιες ιδιότητες, συγκεκριμένη αναγνωρισιμότητα ή/και άλλα χαρακτηριστικά που είναι δυνατόν να αποδοθούν ευθέως στη γεωγραφική περιοχή προέλευσης.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της χώρας μας, ως «Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:[4]
α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα
β) του οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση
γ) του οποίου ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.
Στα προϊόντα αυτά αποδίδεται η παρακάτω ετικέτα.[1]
Η ένδειξη ΠΓΕ μπορεί να αποδίδεται σε τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνους, των οποίων τουλάχιστον ένα από τα στάδια της παραγωγής/επεξεργασίας, υλοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Στα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα η σχετική ετικέτα ΠΓΕ πρέπει να συνοδεύει υποχρεωτικά την ονομασία τους, ενώ είναι προαιρετική για του οίνους.
Γεωγραφικές ενδείξεις για αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους (ΓΕ) Επεξεργασία
Τα αλκοολούχα ποτά ή αρωματισμένοι οίνοι των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ΓΕ είναι εκείνα που διαθέτουν συγκεκριμένη ποιότητα, συγκεκριμένη αναγνωρισιμότητα ή/και άλλα χαρακτηριστικά που είναι δυνατόν κατά κύριο λόγο να αποδοθούν ευθέως στη χώρα ή/και στη γεωγραφική περιοχή απ’ όπου προέρχονται. Τα διακριτά χαρακτηριστικά τους, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό στους φυσικούς και ανθρώπινους πόρους της περιοχής προέλευσης, καθώς και στη συγκεκριμένη διαδικασία παραγωγής / επεξεργασίας που ακολουθείται.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της χώρας μας, ως «Γεωγραφική ένδειξη» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα Αλκοολούχο ποτό ή αρωματισμένο οίνο:[4]
α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα
β) του οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση
γ) του οποίου ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.
Στα προϊόντα αυτά αποδίδεται η παρακάτω ετικέτα.[1]
Η ένδειξη ΓΕ μπορεί να αποδίδεται σε αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους, των οποίων τουλάχιστον ένα από τα στάδια της παραγωγής, υλοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Τα ακατέργαστα προϊόντα δεν είναι απαραίτητο να προέρχονται από τη περιοχή. Η ετικέτα είναι προαιρετική για όλα τα προϊόντα.
Σημειώνεται ότι ως αλκοολούχο ποτό θεωρείται ένα ποτό με αλκοόλη το οποίο προορίζεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, διαθέτει ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, έχει ελάχιστο αλκοολικό τίτλο κατ' όγκον 15 % και παράγεται με συγκεκριμένες, σύμφωνα με το νόμο, διαδικασίες.
Εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (ΕΠΙΠ) Επεξεργασία
Τα προϊόντα των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ΕΠΙΠ είναι εκείνα τα παραδοσιακά προϊόντα που διαθέτουν χαρακτηριστικά τα οποία συνδέονται στενά με τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων. Σε αυτή τη περίπτωση δεν υπάρχει σύνδεση με συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή προέλευσης.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της χώρας μας, ως «εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν» νοείται ένα ιδιότυπο προϊόν ή τρόφιμο το οποίο:[4]
α) παρασκευάζεται με τρόπο παραγωγής, μεταποίησης ή σύνθεσης που αντιστοιχεί στην παραδοσιακή πρακτική για το εν λόγω προϊόν ή τρόφιμο ή
β) παράγεται από πρώτες ύλες ή συστατικά που είναι τα χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά.
Για να μπορεί να καταχωρισθεί μια ονομασία ως ονομασία εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος, πρέπει:
α) να χρησιμοποιείται κατά παράδοση για την περιγραφή του ιδιότυπου προϊόντος ή
β) να προσδιορίζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα ή τον ιδιότυπο χαρακτήρα του προϊόντος.
Η συγκεκριμένη ένδειξη προστατεύει τα προϊόντα που τη φέρουν από την παραποίηση και την κατάχρηση.
Στα προϊόντα αυτά αποδίδεται η παρακάτω ετικέτα.[1]
Στα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα η σχετική ετικέτα ΕΠΙΠ πρέπει να συνοδεύει υποχρεωτικά την ονομασία τους.
Διαδικασία πιστοποίησης[5] Επεξεργασία
Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας για την έγκριση των υποβαλλόμενων από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις αιτημάτων ένταξης στο σύστημα ελέγχου με τελικό σκοπό τη πιστοποίηση των προϊόντων τους είναι ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ» (AGROCERT). Η εν λόγω υπηρεσία πραγματοποιεί τους απαραίτητους ελέγχους σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων, διασφαλίζει την τήρηση των προδιαγραφών και εφόσον διαπιστώσει ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις πιστοποιεί τα εν λόγω προϊόντα και τηρεί Μητρώο Εγκεκριμένων επιχειρήσεων και Μητρώο δικαιούχων χρήσης των ενδείξεων ΠΟΠ και ΠΓΕ.[6]
Τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ που διατίθενται σε λιανική πώληση υποχρεούνται να φέρουν στις συσκευασίες τους, πέραν των άλλων ενδείξεων όσα προβλέπονται στην εθνική και κοινοτική νομοθεσία για τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ[7]. Ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ διενεργεί συνεχείς ελέγχους για τη τήρηση των υποχρεώσεων των συγκεκριμένων επιχειρήσεων στα σημεία λιανικής και χονδρικής πώλησης των προϊόντων τους.
Οι ετικέτες που αποδίδει ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ στα εν λόγω προϊόντα είναι οι εξής.
Η πιστοποίηση Γεωγραφικής Ένδειξης για τα αλκοολούχα ποτά διενεργείται από το Γενικό Χημείο του Κράτους, ενώ για τα αρωματισμένα κρασιά, από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των διαφόρων Περιφερειακών Ενοτήτων.
Η διαδικασία κατοχύρωσης της ένδειξης ποιότητας Εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (ΕΠΙΠ) δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα στη χώρα μας.
Άλλες ενδείξεις ποιότητας[1] Επεξεργασία
Προϊόν ορεινής παραγωγής Επεξεργασία
Τα προϊόντα των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ποιότητας «προϊόν ορεινής παραγωγής» είναι γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα που παράγονται σε ορεινές περιοχές, με δύσκολες φυσικές συνθήκες.
Η διαδικασία κατοχύρωσης της ένδειξης ποιότητας «προϊόν ορεινής παραγωγής» δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα στη χώρα μας.
Προϊόν των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ Επεξεργασία
Τα προϊόντα των οποίων η ονομασία συνοδεύεται από την ένδειξη ποιότητας «προϊόν των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ» είναι γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα που παράγονται σε εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ. Οι περιοχές αυτές αντιμετωπίζουν γεωγραφικές και μετεωρολογικές συνθήκες, λόγω του απομακρυσμένου και του νησιωτικού χαρακτήρα.
Η κατηγορία αυτή δεν βρίσκει εφαρμογή στη χώρα μας.
Για τη διασφάλιση μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης όσον αφορά τα γεωργικά προϊόντα από τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ (τα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα — Γουαδελούπη, Γαλλική Γουιάνα, Ρεϊνιόν και Μαρτινίκα — καθώς και τις Αζόρες, τη Μαδέρα και τις Κανάριες Νήσους) έχει δημιουργηθεί ειδικό λογότυπο.
Οργανισμοί Επεξεργασία
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή
- Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
- Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ)
- Γενικό Χημείο του Κράτους
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Λίγα λόγια για τα συστήματα ποιότητας». agriculture.ec.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Μητρώα γεωγραφικών ενδείξεων». agriculture.ec.europa.eu. 27 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ «Protecting EU creations, inventions and designs». policy.trade.ec.europa.eu (στα Αγγλικά). 17 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «ΠΟΠ-ΠΓΕ -Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (ΕΠΙΠ)». www.minagric.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Διαδικασία πιστοποίησης». www.elgo.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΑ». www.elgo.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ www.elgo.gr (PDF) https://www.elgo.gr/images/pdf/PDO_PGI/GUIDE_LABELS__POP_PGE.pdf. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2023. Missing or empty
|title=(βοήθεια)