Ο γεωτροπισμός είναι η κίνηση των φυτών και των μυκήτων λόγω της βαρύτητας. Λέγεται και βαρυτροπισμός. Οι ρίζες παρουσιάζουν θετικό γεωτροπισμό ενώ οι βλαστοί αρνητικό.[1] Η γεωτροπική αντίδραση χαρακτηρίζεται ως «φαινόμενο κρίσιμου ορίου», επειδή γίνεται αντιληπτή μόνον όταν το ερέθισμα της βαρύτητας ξεπεράσει ένα ορισμένο ελάχιστο κρίσιμο όριο (κατώφλι), το οποίο είναι χαρακτηριστικό για κάθε οργανισμό. Το συγκέκριμένο ερέθισμα, ώστε να ξεπεραστεί το κρίσιμο όριο, μπορεί να είναι παρατεταμένο μεγάλης διάρκειας ή το αντίθετο. Επομένως η δόση του ερεθίσματος υπολογίζεται από το γινόμενο χρόνου αντίληψης και έντασης ερεθίσματος, δηλαδή μετράται σε g×s.

Μηχανισμός Επεξεργασία

Ο μηχανισμός αντίληψης των γεωτροπικών ερεθισμάτων βασίζεται στην ανακατανομή των υποκυτταρικών συστατικών διαφορετικής πυκνότητας. Για τη διερεύνηση του μηχανισμού του γεωτροπισμού έχουν διατυπωθεί δύο υποθέσεις. Η πρώτη, η θεωρία των στατόλιθων, διατυπώθηκε από τους Harberland και Nemec στις αρχές του αιώνα. Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, η αλλαγή προσανατολισμού ως προς το βαρυτικό πεδίο γίνεται αντιληπτή μέσω της ελεύθερης πτώσης συμπαγών συστατικών μέσα σε εξειδικευμένα κύτταρα, τα οποία ονομάζονται στατοκύτταρα.[1][2] Τα κύτταρα αυτά περιέχουν χαρακτηριστικούς αμυλοπλάστες, τους στατόλιθους, με ογκώδεις αμυλόκοκκους, οι οποίοι μετακινούνται ανάλογα με την κλίση του οργάνου λόγω του βαρυτικού πεδίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τον ρόλο των στατόλιθων μπορεί να παίξουν κυτταρικά έγκλειστα, όπως κρύσταλοι οξαλικού ασβεστίου ή θειικού βαρίου. Η μετακίνηση των στάτολιθων έχει πειβεβαιωθεί με μικροσκοπικές παρατηρήσεις, ενώ οι χρόνοι κατακρήμνισης συμπίπτουν με τους χρόνους αντίληψης του ερεθίσματος.

Η άλλη υπόθεση, η θεωρία της κυτταρικής μάζας, προτείνει ότι η γεωτροπική αντίληψη μπορεί να οφείλεται στην ανακατανομή της πίεσης την οποία ασκεί το κυτταρόπλασμα, λόγω του βάρους του, στην κυτταρική μεμβράνη, και κατ'επέκταση στο κυτταρικό τοίχωμα. Αυτή η θεωρία προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε περιπτώσεις στις οποίες δεν παρατηρούνται εμφανείς στατόλιθοι. Η θεωρία αυτή δεν έρχεται κατ'ανάγκη σε αντίθεση με την πρώτη.

Η αυξίνη και τα ιόντα ασβεστίου παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη μεταγωγή του σήματος στον γεωτροπισμό.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Geotropism or Gravitropism». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2011. 
  2. «Plant Gravitropism». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2011. 

Πηγές Επεξεργασία

  • Φυσιολογία φυτών, σελ. 544-547, ISBN 960-524-168-4, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2003

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gravitropism στο Wikimedia Commons