Γιάκουμπ Κάρολ Πάρνας
Ο Γιάκουμπ Κάρολ Πάρνας (πολωνικά: Jakub Karol Parnas), επίσης γνωστός ως Γιάκοφ Οσκάροβιτς Πάρνας (ρωσικά: Яков Оскарович Парнас) (16 Ιανουαρίου 1884 - 29 Ιανουαρίου 1949) ήταν Εβραίος-Πολωνός-Σοβιετικός διακεκριμένος βιοχημικός, που συνέβαλε στην ανακάλυψη του μονοπατιού Έμπντεν-Μάγιερχοφ-Πάρνας, μαζί με τους Όττο Φριτς Μάγιερχοφ και Γκουστάβ Γκεόργκ Έμπντεν. Έγινε Σοβιετικός ακτιβιστής μετά την προσάρτηση της Δυτικής Ουκρανίας το 1939. Συνελήφθη κατά τη διάρκεια της υπόθεσης της σταλινικής εβραϊκής αντιφασιστικής επιτροπής το 1949 και πέθανε στη φυλακή, σύμφωνα με πληροφορίες από καρδιακή προσβολή.
| Γιάκουμπ Κάρολ Πάρνας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jakub Karol Parnas (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 16 Ιανουαρίου 1884[1][2][3] Mokriany[4] ή Τερνόπιλ[5] |
| Θάνατος | 29 Ιανουαρίου 1949[1][6][2] Μόσχα[7][6][4] |
| Αιτία θανάτου | έμφραγμα του μυοκαρδίου |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Κατοικία | Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Πολωνικά[8] Γερμανικά[8] Ρωσικά[8] Γαλλικά[8] Αγγλικά[8] Ουκρανικά[8] |
| Εκπαίδευση | καθηγητής πανεπιστημίου |
| Σπουδές | Πολυτεχνείο του Βερολίνου Danylo Halytsky Lviv National Medical University |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | βιοχημικός διδάσκων πανεπιστημίου επιστήμονας[9] |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας Πανεπιστήμιο του Λβιβ |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μέλος του Σέιμ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας[10] |
| Βραβεύσεις | βραβείο Στάλιν τάγμα του Λένιν τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας Αξιωματικός του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[11] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Πάρνας γεννήθηκε το 1884 στην Ταρνοπόλ,[12] εκείνη την εποχή μέρος της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, στην επαρχία της Γαλικίας (τώρα χωρισμένη μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας), από Εβραίους γονείς. Αποφοίτησε από το Βασιλικό Τεχνικό Κολέγιο του Σαρλότενμπουργκ το 1904. Από το 1920 έως το 1941, ήταν επικεφαλής του Ινστιτούτου Ιατρικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Λβοφ. Ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, συνεργαζόμενος με πανεπιστήμια στο Κέιμπριτζ, τη Νάπολη, το Στρασβούργο, τη Γάνδη και τη Ζυρίχη. Ήταν μέλος της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών Λεοπολντίνα, αντεπιστέλλον μέλος της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, καθώς και επίτιμος γιατρός του Πανεπιστημίου Σορβόννης και του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία και την προσάρτηση της Δυτικής Ουκρανίας το 1939 από τη Σοβιετική Ένωση, ο Πάρνας παρέμεινε στο Λβοφ, για να συνεχίσει το έργο του στο ινστιτούτο. Άρχισε επίσης να συνεργάζεται με τις σοβιετικές αρχές αναλαμβάνοντας πολιτικό ρόλο στην κομμουνιστική αντιπροσωπεία των εργαζομένων της Σοβιετικής Περιφέρειας. Το 1941, μετά τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, ο Πάρνας απομακρύνθηκε βαθύτερα στην ΕΣΣΔ και παρέμεινε εκεί για το υπόλοιπο της ζωής του. Λίγες μέρες μετά την αναχώρησή του, το Λβοφ καταλήφθηκε από τον ναζιστικό στρατό της Γερμανίας, ο οποίος σκότωσε περίπου 45 καθηγητές του Λβοφ.
Στη Σοβιετική Ένωση, ο Πάρνας συνάντησε τον Ιωσήφ Στάλιν και απέκτησε το δικό του εργαστήριο. Έγινε Ακαδημαϊκός της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ και ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών της ΕΣΣΔ.
Παρά τα επιτεύγματα και τη δημοτικότητά του, ο Πάρνας κατηγορήθηκε ψευδώς ότι ήταν κατάσκοπος της Δύσης και συνελήφθη από την KGB στις 28 Ιανουαρίου 1949. Σύμφωνα με τα αρχεία της KGB, πέθανε κατά την πρώτη του ανάκριση στη φυλακή Lubyanka "από καρδιακή προσβολή " στις 29 Ιανουαρίου 1949.
Επιτεύγματα Επεξεργασία
Το σημαντικότερο έργο του Πάρνας ήταν η μελέτη των μηχανισμών του μεταβολισμού των υδατανθράκων στον μυϊκό ιστό. Μαζί με τον Βλαντισλάφ Μπαρανόφσκι, ανακάλυψε τη διαδικασία της φωσφορόλυσης.[13] Ο Παρνάς συνέβαλε επίσης σημαντικά στη θεωρητική ανάλυση της γλυκόλυσης.
Κληρονομιά Επεξεργασία
Ο Πάρνας τιμάται από το Συνέδριο Πάρνας Πολωνίας-Ουκρανίας, που διοργανώθηκε από την Πολωνική Βιοχημική Εταιρεία και την Ουκρανική Βιοχημική Εταιρεία, το οποίο πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια από το 1996.[14]
Το 2009, ο καθηγητής Άντρει Ντζουγκάι, Πρόεδρος της Πολωνικής Βιοχημικής Εταιρείας, πρότεινε να συμπεριληφθούν οι Ισραηλινοί βιοχημικοί στους διοργανωτές του Συνεδρίου, για να αναγνωρίσουν τις ρίζες του Πάρνας και των συναδέλφων του. Χάρη στις προσπάθειές του, το 8ο Συνέδριο Πάρνας πραγματοποιήθηκε το 2011, στην Πολωνία, για πρώτη φορά, με την κοινή οργάνωση τριών εθνικών Εταιρειών, της Πολωνικής, Ουκρανικής, και του Ισραήλ. Το 2013 το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Ιερουσαλήμ (που διοργανώθηκε από την Ισραηλινή Εταιρεία Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας). Το επόμενο συνέδριο Πάρνας πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία στις 10-12 Ιουλίου 2016 (Πανεπιστήμιο Βρότσλαβ).
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 17128333f.
- ↑ 3,0 3,1 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. jakub-karol-parnas.
- ↑ 4,0 4,1 psb.21697.1.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. nlk20000090160. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 6,0 6,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. nlk20000090160. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. nlk20000090160. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ bs
.sejm .gov .pl /F?func=find-acc&acc _sequence=000054173&find _code=SYS&local _base=ARS10. - ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Birth and circumcision records of Jakob Parnes». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021.
- ↑ http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1947/cori-lecture.pdf Αρχειοθετήθηκε 2016-11-07 στο Wayback Machine..
- ↑ Postepy Biochemii Vol. 43 No. 5 1997 p.311