Βικιπαίδεια

Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ

Τσέχος χημικός, βραβείο Νόμπελ 1959
(Ανακατεύθυνση από Γιάροσλαβ Χεϊρόφσκι)

Ο Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ (τσεχικά: Jaroslav Heyrovský, 20 Δεκεμβρίου 1890 – 27 Μαρτίου 1967) ήταν Τσέχος-Τσεχοσλοβάκος χημικός και εφευρέτης. Επινόησε την πολαρογραφική μέθοδο χημικής αναλύσεως, για την οποία βραβεύθηκε με το Νόμπελ Χημείας[20] το 1959. Θεωρείται γενικότερα «πατέρας» των ηλεκτροαναλυτικών μεθόδων στη χημεία. Το κυρίως πεδίο εργασίας του ήταν πάντως η πολαρογραφία.[21][22][23]

Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση20  Δεκεμβρίου 1890[1][2][3]
Πράγα[4][5][6]
Θάνατος27  Μαρτίου 1967[1][7][2]
Πράγα[8][5][9]
Τόπος ταφήςνεκροταφείο του Βίσεχραντ[10]
Χώρα πολιτογράφησηςΤσεχοσλοβακία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΤσεχικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΤσεχικά[11][12][13]
ΣπουδέςΠανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου
Akademické gymnázium Štěpánská
Πανεπιστήμιο του Καρόλου
Σορβόνη
Σχολή Καλών Τεχνών τοιυ Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα[14]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχημικός[9]
φυσικός
εφευρέτης
καθηγητής[9]
επιστήμονας[15]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Καρόλου
Οικογένεια
ΤέκναΜίκαελ Χεϋρόφσκυ
Jitka Černá-Heyrovská
ΓονείςΛεοπόλντ Χεϋρόφσκυ
ΑδέλφιαΛεοπόλντ Χεϋρόφσκυ
ΣυγγενείςΦερντινάντ Σιμόν Χεϋρόφσκυ (προπάππος) και Arnošt Hofbauer (σύζυγος της αδελφής)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός28th Czech Infantry Regiment
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςκρατικό βραβείο Κλέμεντ Γκότβαλντ (1951)
Τάγμα της Δημοκρατίας
βραβείο Νόμπελ Χημείας (1959)[16][17]
επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Βιέννης[18]
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (8  Απριλίου 1965)[19]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βίος και έργο Επεξεργασία

Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/06/2023)

Ο Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ γεννήθηκε στην Πράγα και ήταν το πέμπτο τέκνο του Λέοπολντ Χεϋρόφσκυ, καθηγητή του Ρωμαϊκού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, και της συζύγου του Κλάρας, το γένος Χανλ φον Κίρχτρεου (Hanl von Kirchtreu).[24] Ο Γιάροσλαβ άρχισε το 1909 να σπουδάζει χημεία, φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, για να συνεχίσει από το επόμενο έτος τις σπουδές του στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λονδίνου, όπου είχε καθηγητές τους σερ Ουίλιαμ Ράμσεϊ (ήδη κάτοχο Βραβείου Νόμπελ), W. McC. Lewis και Φρέντερικ Ντόναν. Παίρνοντας το πτυχίο του το 1913, ο Χεϋρόφσκυ είχε ήδη δείξει την προτίμησή του να συνεργάζεται με τον καθηγητή Ντόναν στην ηλεκτροχημεία.

Ακολούθησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οπότε ο Χεϋρόφσκυ υπηρέτησε σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο ως διανομέας φαρμάκων και ακτινολόγος, γεγονός που του επέτρεψε να συνεχίσει τις σπουδές του και να πάρει το διδακτορικό του στην Πράγα το 1918 και D.Sc. από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου το 1921.

Ο Χεϋρόφσκυ άρχισε τη σταδιοδρομία του ως επιμελητής κοντά στον καθηγητή Μπ. Μπράουνερ στο Ινστιτούτο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου του Καρόλου. Προάχθηκε σε αναπληρωτή καθηγητή το 1922 και το 1926 έγινε ο πρώτος στην ιστορία του ιδρύματος Καθηγητής της Φυσικοχημείας.

Η επινόηση της πολαρογραφικής μεθόδου από τον Χεϋρόφσκυ έγινε ήδη από το 1922, οπότε επικεντρώθηκε σε όλη τη σταδιοδρομία του στην ανάπτυξη αυτού του νέου κλάδου της ηλεκτροχημείας. Δημιούργησε μια «σχολή» πολαρογράφων στο πανεπιστήμιο και ο ίδιος παρέμεινε στην πρωτοπορία της πολαρογραφικής έρευνας. Το 1950 διορίσθηκε διευθυντής του νέου Πολαρογραφικού Ινστιτούτου, που από το 1952 ενσωματώθηκε στην Τσεχοσλοβακική Ακαδημία Επιστημών.

Ο Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ ήταν έγγαμος από το 1926 με τη Μαρία Κοράνοβα, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, τη Γίτκα και τον Μιχαήλ. Ο Χεϋρόφσκυ πέθανε σε ηλικία 76 ετών στην Πράγα και τάφηκε στο Κοιμητήριο του Βίσεχραντ, όπου αναπαύονται οι σοροί των επιφανών Τσέχων.

Τιμητικές διακρίσεις Επεξεργασία

Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/06/2023)
 
Αναμνηστική πλάκα με τη μορφή του Χεϋρόφσκυ στην οδό Καπρόβα της Πράγας

Πολλά πανεπιστήμια και ακαδημίες ανά τον κόσμο έχουν τιμήσει τον Γιάροσλαβ Χεϋρόφσκυ. Εκλέχθηκε εταίρος του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου ήδη από το 1927. Ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας του Πολυτεχνείου της Δρέσδης το 1955, του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας το 1956, του Πανεπιστημίου της Μασσαλίας το 1959 και του Πανεπιστημίου των Παρισίων το 1960. Το 1933 έγινε τιμητικά μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, το 1955 της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και της Ινδικής Ακαδημίας Επιστημών, το 1962 της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, το 1956 της Γερμανικής Ακαδημίας Φυσικών Επιστημόνων (Λεοπολντίνα στο Χάλε-Ζάαλε), το 1962 αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της Δανίας, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Φυσικής από το 1951 έως το 1957, πρόεδρος και πρώτο επίτιμο μέλος της Πολαρογραφικής Εταιρείας του Λονδίνου, επίτιμο μέλος της Πολαρογραφικής Εταιρείας της Ιαπωνίας, και επίτιμο μέλος των χημικών ενώσεων της Τσεχοσλοβακίας, της Αυστρίας, της Πολωνίας, της Αγγλίας και της Ινδίας. Το 1965 τέλος εκλέχθηκε ξένος εταίρος (ForMemRS) της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου.

Στην Τσεχοσλοβακία ο Χεϋρόφσκυ τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Α΄ Τάξεως το 1951 και με το παράσημο του Τάγματος της Τσεχοσλοβακικής Δημοκρατίας το 1955.

Προσκλήθηκε για διαλέξεις με θέμα την πολαρογραφία στις ΗΠΑ το 1933, στη Σοβιετική Ένωση το 1934, στην Αγγλία το 1946, στη Σουηδία το 1947, στην Κίνα το 1958 και στην Αίγυπτο το 1960 και το 1961.

Ονομάσθηκαν προς τιμή του Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Jaroslav-Heyrovsky. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6bm49c9. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jk01041015. Ανακτήθηκε στις 23  Νοεμβρίου 2019.
  7. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/20840. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  10. ↑ 10,0 10,1 (Αγγλικά) BillionGraves. 25933547.
  11. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121874362. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  12. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jk01041015. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  13. ↑ CONOR.SI. 131182179.
  14. ↑ «Studenti pražských univerzit 1882–1945». Students of the Universities of Prague 1882–1945.
  15. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jk01041015. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  16. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 1959». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 5  Φεβρουαρίου 2021.
  17. ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 5  Φεβρουαρίου 2021.
  18. ↑ geschichte.univie.ac.at/en/persons/jaroslav-heyrovsky-prof-dr.
  19. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 168.
  20. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 1959». Nobelprize.org, 2014. Ανακτ. 2 Φεβρουαρίου 2017.
  21. ↑ Calascibetta, F. (1997). «Chemistry in Czechoslovakia between 1919 and 1939: J. Heyrovský and the Prague Polarographic School». Centaurus 39 (4): 368–381. doi:10.1111/j.1600-0498.1997.tb00043.x. Bibcode: 1997Cent...39..368C. 
  22. ↑ Zuman, P. (2001). «Electrolysis with a Dropping Mercury Electrode: J. Heyrovsky's Contribution to Electrochemistry». Critical Reviews in Analytical Chemistry 31 (4): 281-289. doi:10.1080/20014091076767. 
  23. ↑ Barek, J.Í.; Zima, J.Í. (2003). «Eighty Years of Polarography - History and Future». Electroanalysis 15 (5–6): 467. doi:10.1002/elan.200390055. 
  24. ↑ http://www.steinbauer.biz/familytree/Rodokmeny.htm#_Toc219631234

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιάροσλαβ_Χεϋρόφσκυ&oldid=10096850"