Γιακόμπ Μπερνούλι

Ελβετός μαθηματικός και κληρικός

Ο Γιακόμπ Μπερνούλι (Jacob Bernoulli, 6 Ιανουαρίου 1655 - 16 Αυγούστου 1705) ήταν Ελβετός μαθηματικός, ένας από τους πολλούς διακεκριμένους μαθηματικούς της οικογένειας Μπερνούλι.

Γιακόμπ Μπερνούλι
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Jakob Bernoulli (Γερμανικά)
Γέννηση27  Δεκεμβρίου 1654ιουλ. / 6  Ιανουαρίου 1655γρηγ.[1]
Βασιλεία[2]
Θάνατος16  Αυγούστου 1705[3][4][1]
Βασιλεία[5]
ΥπηκοότηταΕλβετία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βασιλείας
ΣύζυγοςJudith Stupanus
ΓονείςΝικόλαουςΜπερνούλι και Margaretha Schoenauer
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςΘεωρία πιθανοτήτων, θεωρία αριθμών, μαθηματικά, φυσική και Μαθηματική ανάλυση
Ιδιότηταμαθηματικός, φυσικός, ιατρός και διδάσκων πανεπιστημίου
Διδακτορικός καθηγητήςΝίκολας Μαλμπράνς, Peter Werenfels και Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς
Ακαδημαϊκός τίτλοςδιδάκτωρ φιλοσοφίας

Τα πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο Γιακόμπ γεννήθηκε στη Βασιλεία. Ακολουθώντας την επιθυμία του πατέρα του, σπούδασε θεολογία και έγινε κληρικός. Αντιθέτως όμως με τις επιθυμίες των γονέων του σπούδασε επίσης μαθηματικά και αστρονομία. Ταξίδεψε στην Ευρώπη από το 1676 μέχρι το 1682, ενημερωνόμενος για τις τελευταίες ανακαλύψεις στα μαθηματικά και τις επιστήμες, όπως τα έργα του Ρόμπερτ Μπόιλ και του Ρόμπερτ Χουκ.

Η καθιέρωση Επεξεργασία

Εξοικειώθηκε με τον λογισμό μέσω της αλληλογραφίας του με τον Γκότφριντ Λάιμπνιτς, και μετά συνεργάστηκε με τον αδερφό του, Γιόχαν, σε διάφορες εφαρμογές, με πιο σημαντικές την δημοσίευση διατριβών στις υπερβατικές καμπύλες (1696) και την ισοπεριμετρική ανισότητα (1700, 1701). Το 1690, ο Γιακόμπ έγινε ο πρώτος ο οποίος ανέπτυξε την τεχνική για την επίλυση διαχωρίσιμων διαφορικών εξισώσεων.

Όταν γύρισε στη Βασιλεία το 1682 ίδρυσε σχολή για μαθηματικά και επιστήμες. Διορίστηκε καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας το 1687, παραμένοντας σε αυτή την θέση για την υπόλοιπη ζωή του.

Το πλέον γνωστό του έργο Επεξεργασία

 
Ars conjectandi, 1713 (Μιλάνο, Fondazione Mansutti).

Το πιο γνωστό έργο του Γιακόμπ είναι το Ars Conjectandi, το οποίο δημοσιεύτηκε οκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1713 από τον ανεψιό του, Νίκολας. Στο έργο αυτό περιέγραψε τα γνωστά αποτελέσματα της θεωρίας πιθανοτήτων και της συνδυαστικής, συχνά παρέχοντας εναλλακτικές αποδείξεις. Το έργο περιλαμβάνει επίσης της εφαρμογή της θεωρίας πιθανοτήτων σε τυχερά παιχνίδια και την εισήγηση ενός θεωρήματος γνωστού ως ο νόμος των μεγάλων αριθμών. Οι όροι δοκιμές Μπερνούλι και αριθμοί Μπερνούλι προέρχονται από το έργο αυτό. Ο σεληνιακός κρατήρας Μπερνούλι έχει ονομαστεί προς τιμήν του ιδίου και του αδερφού του, Γιόχαν.

Το τέλος Επεξεργασία

Ο Μπερνούλι επέλεξε το σχήμα μίας λογαριθμικής σπείρας και τη φράση Eadem mutata resurgo (Αλλαγμένος και όμως ο ίδιος, ανασταίνομαι) για την ταφόπλακά του. Η σπείρα που κατασκευάστηκε ωστόσο τελικά από τους τεχνίτες ήταν σπείρα του Αρχιμήδη.[6]

Παραπομπές Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία