Η Λουσίλα Γοδόι Αλκαγιάγα (Lucila Godoy Alcayaga, 7 Απριλίου 188910 Ιανουαρίου 1957), γνωστή με το ψευδώνυμο Γκαμπριέλα Μιστράλ, ήταν Χιλιανή ποιήτρια, διπλωμάτης, εκπαιδευτικός και φεμινίστρια.[2] Το 1945 έγινε η πρώτη λογοτέχνης της Λατινικής Αμερικής που κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας "για τη λυρική της ποίηση που εμπνεύστηκε από δυνατά συναισθήματα και την έκανε σύμβολο των ιδεαλιστικών φιλοδοξιών ολόκληρου του λατινο-αμερικάνικου κόσμου".[3][4] Το 1951 τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Χιλής.[5]

Γκαμπριέλα Μιστράλ
ΌνομαΓκαμπριέλα Μιστράλ
Γέννηση7 Απριλίου 1889[1]
Βικούνια, Χιλή[1]
Θάνατος10 Ιανουαρίου 1957 (67 ετών)[1]
Χέμπστιντ, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ[1]
Επάγγελμα/
ιδιότητες
ποιητής, διπλωμάτης, καθηγητής και συγγραφέας
ΕθνικότηταΧιλιανή
ΥπηκοότηταΧιλή
Σχολές φοίτησηςEscuela Normal № 1 de Santiago
ΕίδηΠοιήτρια
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα

Μερικά βασικά θέματα στα ποιήματά της είναι η φύση, η προδοσία, η αγάπη, η αγάπη της μάνας, η θλίψη και η αγανάκτηση, τα ταξίδια, καθώς και η ταυτότητα της Λατινικής Αμερικής, όπως αποτελείται από μείγμα εγγενών αμερικανικών και ευρωπαϊκών επιρροών. Η Γαμπριέλα Μιστράλ είχε βασκική και ινδιάνικη καταγωγή.[3][4]

Βιογραφία Επεξεργασία

Η Μιστράλ γεννήθηκε στη Βικούνια της Χιλής αλλά μεγάλωσε σε ένα μικρό χωριό του Montegrande και φοίτησε στο μοναδικό δημοτικό σχολείο, στο οποίο δασκάλα ήταν η μεγαλύτερη αδερφή της, Emelina Molina. Σεβόταν την αδερφή της αρκετά παρά τα πολλά οικονομικά προβλήματα που η Emelina της δημιούργησε τα επόμενα χρόνια. Ο πατέρας της, Juan Gerónimo Godoy Villanueva, ήταν επίσης δάσκαλος. Εγκατέλειψε την οικογένεια προτού η Μιστράλ γίνει τριών ετών και πέθανε το 1911. Κατά τη νεανική της ηλικία ζούσε αρκετά φτωχικά. Από την ηλικία των 15 ετών, υποστήριζε οικονομικά τον εαυτό της και τη μητέρα της καθώς ξεκίνησε να εργάζεται ως καθηγήτρια σε μια παραλιακή πόλη στην Compañia Baja, κοντά στη Χιλή.

Το 1904 η Μιστράλ δημοσίευσε κάποια πρώιμα ποιήματα όπως το Ensoñaciones ("Dreams"), το Carta Íntima ("Intimate Letter") και το Junto al Mar ("By the Sea"), στην τοπική εφημερίδα El Coquimbo: Diario Radical και στη La Voz de Elqui χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα.

Το 1906 η Μιστράλ γνώρισε τον Romelio Ureta, την πρώτη της αγάπη, ο οποίος αυτοκτόνησε το 1909. Λίγο αργότερα, η δεύτερη αγάπη της παντρεύτηκε κάποιον άλλον. Αυτή η συναισθηματική κατάσταση αποτυπώθηκε στα πρώιμα ποιήματά της και απέδωσε στη Μιστράλ την πρώτη της αναγνωρισμένη λογοτεχνική δουλειά το 1914 με τα Sonnets on Death (Sonnets de la muerte). Η Μιστράλ βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο στον εθνικό λογοτεχνικό διαγωνισμό Juegos Florales στο Σαντιάγκο (πρωτεύουσα της Χιλής). Η αυτοκτονία της πρώτης αγάπης οδήγησε την ποιήτρια να αποκτήσει μια πιο βαθιά θεώρηση για τον θάνατο και τη ζωή από τις προηγούμενες γενιές των λατινοαμερικανών ποιητών. Ενώ είχε παθιασμένες φιλίες με αρκετούς άνδρες και γυναίκες, οι οποίες επηρέασαν τα γραπτά της, η ίδια η Μιστράλ κρατούσε κρυφή την προσωπική της ζωή.

Χρησιμοποιούσε το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Γκαμπριέλα Μιστράλ στα περισσότερα γραπτά της από τον Ιούνιο του 1908. Μετά τη νίκη της στο Juegos Florales χρησιμοποιούσε σπάνια το κανονικό της όνομα Λουσίλα Γοδόι στα έργα της. Δημιούργησε το ψευδώνυμό της από τα ονόματα των δυο αγαπημένων της ποιητών, του Gabriele D'Annunzio και του Frédéric Mistral, ή όπως αναφέρει άλλη ιστορία από τον συνδυασμό των ονομάτων του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και του ανέμου Μιστράλ της Προβηγκίας.

Το 1922 η Μιστράλ κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο, Desolation (Desolacion), με τη βοήθεια του διευθυντή του Ισπανικού Ινστιτούτου της Νέας Υόρκης, Frederico de Onis. Ήταν μια συλλογή ποιημάτων που είχαν ως κύριο θέμα τους τη μητρότητα, τη θρησκεία, τη φύση, την ηθική και την αγάπη για τα παιδιά. Η προσωπική θλίψη της ήταν παρούσα στα ποιήματα και καθιερώθηκε η διεθνής φήμη της. Το έργο της ήταν μια στροφή από τον μοντερνισμό που κυριαρχούσε στη Λατινική Αμερική και χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς ως άμεσο και απλουστευτικό. Το 1924, κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο της, Tenderness (Ternura).

Καριέρα ως εκπαιδεύτρια Επεξεργασία

Η τεράστια αναγνώριση της Μιστράλ στο σχολικό σύστημα της Χιλής έπαιξε σημαντικό ρόλο στην περίπλοκη πολιτική κατάσταση της Χιλής κατά τις πρώτες δυο δεκαετίες του 20ου αιώνα. Κατά την εφηβεία της, η ανάγκη για δασκάλους ήταν τόσο μεγάλη και ο αριθμός των εκπαιδευμένων δασκάλων ήταν τόσο μικρός, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, ώστε ο καθένας που ήταν πρόθυμος μπορούσε να εργαστεί ως δάσκαλος. Ωστόσο, η πρόσβαση στα καλά σχολεία ήταν δύσκολη και η νεαρή γυναίκα δεν είχε τις αναγκαίες πολιτικές και κοινωνικές διασυνδέσεις ώστε να εργαστεί σε κάποιο σχολείο : το 1907 απορρίφθηκε χωρίς κάποια εξήγηση. Η ίδια εντόπισε αργότερα το εμπόδιο της μη αποδοχής της στο γεγονός ότι ο ιερέας του σχολείου, Father Ignacio Munizaga, είχε γνώση των δημοσιεύσεών της σε τοπικές εφημερίδες, της θετικής στάσης της απέναντι στην ελεύθερη εκπαίδευση και της μεγαλύτερης πρόσβασης στην εκπαίδευση που πρόσφερε σε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Παρόλο που η βασική εκπαίδευσή της τελείωσε το 1900, μπόρεσε να εργαστεί ως δασκάλα χάρη στη μεγαλύτερη αδερφή της, Emelina, η οποία είχε ήδη εργαστεί ως δασκάλα και ήταν υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης εκπαίδευσης της ποιήτριας. Από το 1906 έως το 1912 εργάστηκε ως αγροτική δασκάλα σε χωριά στις χιλιανές Άνδεις.[6] Έως το 1912 είχε εργαστεί σε ένα λύκειο στο Los Andes, όπου έμεινε για έξι χρόνια, και συχνά επισκεπτόταν το Σαντιάγκο. Το 1918 ο Pedro Aguirre Cerda, τότε Υπουργός Εκπαίδευσης, και μελλοντικός πρόεδρος της Χιλής, την έκανε διευθύντρια σε ένα λύκειο στο Punta Arenas. Μετακόμισε στο Temuco το 1920, και το 1921 στο Σαντιάγκο. Το 1922 συμμετείχε σε παιδαγωγική αποστολή στο Μεξικό. Την ίδια χρονιά δημοσίευσε το έργο Desolación στη Νέα Υόρκη, το οποίο προώθησε περαιτέρω τη διεθνή φήμη που λαμβανε ήδη από τα δημοσιογραφικά γραπτά της. Τον επόμενο χρόνο δημοσίευσε το Lecturas para Mujeres (Readings for Women), ένα κείμενο σε πρόζα και στίχο.

Αργότερα εργάστηκε στην Κοινωνία των Εθνών και σε σχετικούς οργανινισμούς με τους οποίους επισκέφθηκε διάφορες χώρες του κόσμου, αγωνιζόμενη πάντα εναντίον του πολέμου, της φτώχειας και υπέρ της αδελφοσύνης των ανθρώπων.[6] Διετέλεσε πρόξενος στη Μαδρίτη (όπου δημοσίευσε το Temura ; Tenderness, μια συλλογή κειμένων για παιδιά, γονείς και άλλους ποιητές), τη Λισαβόνα, τη Νάπολη, τη Νίκαια, το Λος Άντζελες και την Πόλη του Μεξικού.[7]

Στις αρχές του 1925 επέστρεψε στη Χιλή, όπου εγκατέλειψε επίσημα το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα και συνταξιοδοτήθηκε. Το Πανεπιστήμιο της Χιλής της απένειμε τον τίτλο της καθηγήτριας ισπανικής γλώσσας και πολιτισμού το 1923, παρόλο που η βασική της εκπαίδευση τελείωσε πριν γίνει 12 ετών. Ο αυτοδιδακτισμός της ήταν εξαιρετικός, μια μαρτυρία για την ακμάζουσα κουλτούρα της στις εφημερίδες, τα περιοδικά και τα βιβλία στην επαρχιακή Χιλή καθώς και για την προσωπική της αποφασιστικότητα και τη λεκτική ιδιοφυΐα της.

Ο Πάμπλο Νερούδα, διεθνώς αναγνωρισμένος ποιητής, ήταν ένας από τους μαθητές της.[5]

Δώσ’ μου το χέρι σου και θα χορέψουμε
Δώσ’ μου το χέρι και θα μ’ αγαπάς.
Σαν ένα λουλούδι μόνο θα είμαστε
Σαν ένα λουλούδι – κι άλλο τίποτα πια.
Την ίδια στροφή θα τραγουδάμε,
Στο ίδιο βήμα χορό θα πατάς.
Σαν ένα στάχυ θα κυματίζουμε,
Σαν ένα στάχυ – κι άλλο τίποτα πια.
Σε λένε Ρόσα κι εμένα Ελπίδα,
Όμως το ίδιο σου τ’ όνομα θα το ξεχνάς
Γιατί σαν ένας χορός πάνω στο λόφο θα είμαστε
Σαν ένας χορός – κι άλλο τίποτα πια...

— Δώσ’ μου το χέρι σου (Dame la mano}, Μετάφραση: Δημήτρης Αγγελής

Βραβεία και τιμές Επεξεργασία

  • 1914: Juegos Florales, Sonetos de la Muerte
  • 1945: Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας
  • 1951: Χιλιανό Βραβείο Λογοτεχνίας

Η συγγραφέας και διπλωμάτης από τη Βενεζουέλα που χρησιμοποιούσε το φιλολογικό ψευδώνυμο Lucila Palacios πήρε το λογοτεχνικό όνομα της Μιστράλ προς τιμήν του πραγματικού ονόματος της τελευταίας.

Εργογραφία Επεξεργασία

  • 1914: Sonetos de la muerte ("Σονέτα του Θανάτου")[8]
  • 1922: Desolación ("Απελπισία"), περιλαμβάνει το "Decalogo del artista", ("Ο δεκάλογος του καλλιτέχνη") Νέα Υόρκη: Instituto de las Españas[9]
  • 1923: Lecturas para Mujeres ("Αναγνώσματα για γυναίκες")[10]
  • 1924: Ternura: canciones de niños, Μαδρίτη: Saturnino Calleja[9]
  • 1934: Nubes Blancas y Breve Descripción de Chile (1934)
  • 1938: Tala ("Θερισμός"[11]), Μπουένος Άιρες: Sur[9]
  • 1941: Antología: Selección de Gabriela Mistral, "Ανθολογία" Σαντιάγο, Χιλή: Zig Zag[12]
  • 1952: Los sonetos de la muerte y otros poemas elegíacos, ("Τα σονέτα του θανάτου και άλλα ελεγειακά ποιήματα") Σαντιάγο, Χιλή: Philobiblion[9]
  • 1954: Lagar, Σαντιάγο, Χιλή
  • 1957:
  • 1958: Poesías completas, Madrid : Aguilar[9]
  • 1967: Poema de Chile ("Ποίημα της Χιλής"), μετά θάνατον έκδοση[13].
  • 1992: Lagar II, μετά θάνατον έκδοση, Σαντιάγο, Χιλή: Εθνική Βιβλιοθήκη[14].


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 «Gabriela Mistral - Facts». Nobelprize.org. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2013. 
  2. Κατερίνα Σχινά, «Μυστικά και ψέματα», Ελευθεροτυπία[νεκρός σύνδεσμος]
  3. 3,0 3,1 , Oyanguren Palmira (14 Νοεμβρίου 2003). «Gabriela Mistral Alcayaga: "La India Vasca"». Euskonews & Media. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2010. 
  4. 4,0 4,1 «Gabriela Mistral». hiru.com. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2010. 
  5. 5,0 5,1 Κουζέλη Λαμπρινή, Γκαμπριέλα Μιστράλ, η 1η συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής που τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας, Το ΒΗΜΑ - Πολιτισμός, 28/7/2016
  6. 6,0 6,1 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμος 10, σελ. 365, Αθήνα 1999
  7. Γκαμπριέλα Μιστράλ, Σαν σήμερα
  8. Web page titled "The Nobel Prize in Literature 1945/Gabriela Mistral/Biography", στον δικτυακό τόπο για τα βραβεία Νομπέλ. Ανάκτηση 22 Σεπτεμβρίου, 2010.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Web page titled "The Nobel Prize in Literature 1945/Gabriela Mistral/Bibliography", στον δικτυακό τόπο για τα βραβεία Νομπέλ. Ανάκτηση 22 Σεπτεμβρίου, 2010.
  10. Tapscott, Stephen, editor, Selected prose and prose-poems By Gabriela Mistral, page x, University of Texas Press, 2002, ISBN 0292752601, ανάκτηση μέσω Google Books στις 22 Σεπτεμβρίου, 2010
  11. Tapscott, Stephen, editor, Twentieth-Century Latin American Poetry: A Bilingual Anthology, σ. 79, Austin: University of Texas Press, 1996 (2003, fifth paperback printing), ISBN 0292781407, ανάκτηση μέσω Google Books στις 22 Σεπτεμβρίου, 2010
  12. Web page titled "Bibliografia" Αρχειοθετήθηκε 2020-09-11 στο Wayback Machine., στον διαδικτυακό τόπο του Ιδρύματος Γκαμπριέλα Μιστράλ. Ανάκτηση 22 Σεπτεμβρίου, 2010.
  13. Web page titled "Gabriela Mistral/Cronologia 1946-1967", στον διαδικτυακό τόπο του Centro Virtual Cervantes. Ανάκτηση 22 Σεπτεμβρίου, 2010
  14. Horan, Elizabeth, "Gabriela Mistral" article, "Selected Works" section, p 557, in Smith, Verity, editor, Encyclopedia of Latin American literature, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, 1997, ανάκτηση μέσω Google Books, September 22, 2010

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία