Γκόρμποντουκ (θεατρικό έργο)
Γκόρμποντουκ (αγγλικός τίτλος: Gorboduc) είναι τραγωδία των Άγγλων συγγραφέων Τόμας Νόρτον και Τόμας Σάκβιλ, που παίχτηκε για πρώτη φορά το 1561.[1] Το έργο, με επιρροές από τα έργα του Σενέκα, είναι η πρώτη αγγλική τραγωδία που γράφτηκε σε στίχους χωρίς ομοιοκαταληξία (κενός στίχος)[2] και το πρώτο ιστορικό έργο που βασίζεται στην αρχαία βρετανική ιστορία. Έθεσε τις βάσεις για το μεταγενέστερο αγγλικό δράμα της ελισαβετιανής εποχής, του οποίου τα αριστουργήματα του Σαίξπηρ και άλλων σύγχρονων συγγραφέων έχουν τις υφολογικές και δραματουργικές ρίζες τους στο έργο. Είναι πρόδρομος της τραγωδίας εκδίκησης, ενός θεατρικού είδους ιδιαίτερα δημοφιλούς στην εποχή της Ελισάβετ Α΄, του Ιακώβου Α΄ και του Καρόλου Α΄.[3]
 | |
| Συγγραφέας | Τόμας Νόρτον |
|---|---|
| Μορφή | θεατρικό έργο |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η υπόθεση αναφέρεται στον θρυλικό βασιλιά της αρχαίας Βρετανίας Γκόρμποντουκ (περίπου 7ος αιώνας π.Χ.) και στα τραγικά αποτελέσματα της απόφασής του να διαμοιράσει το βασίλειο στους δύο γιους του. Καταλήγει με την εξύμνηση των συλλογικών αποφάσεων του Βρετανικού κοινοβουλίου.
Το απροκάλυπτα πολιτικό έργο παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 1561 για τις γιορτές των Χριστουγέννων στην επαγγελματική ένωση νομικών Ίνερ Τεμπλ και τον Ιανουάριο του 1562 ενώπιον της βασίλισσας Ελισάβετ Α΄.
Πηγές - ύφος
ΕπεξεργασίαΗ ιστορία του εμφυλίου πολέμου μεταξύ του Πόρεξ και του Φέρεξ στη βάση της τραγωδίας των Νόρτον και Σάκβιλ εξιστορείται από τον Τζέφρεϊ του Μονμάουθ στο ψευδοϊστορικό έργο του Historia regum Britanniae (1135 - 1139), αν και οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν από τους δύο συγγραφείς δεν είναι μόνο ιστοριογραφικές. Το κύριο μοντέλο αναφοράς από άποψη ύφους και περιεχόμενου είναι οι τραγωδίες του Σενέκα, από τις οποίες μεταφράζονται ή παραφράζονται ολόκληρα αποσπάσματα.
Σ' αυτήν την πρώιμη αγγλική τραγωδία της αγγλικής λογοτεχνίας συνδυάζονται κλασικά στοιχεία με πιο τυπικά βρετανικά: υιοθετούνται στοιχεία του ρωμαϊκού θεάτρου όπως η χρήση αγγελιοφόρων ή η χορωδία, αλλά αγνοούνται βασικά στοιχεία όπως οι κλασικές ενότητες χρόνου και τόπου και πριν από κάθε πράξη παρεμβάλλονται σκηνές παντομίμας, που δεν υπήρχαν στο κλασικό θέατρο.
Το έργο εκδόθηκε το 1565 με τυπογραφικά λάθη και σε καλύτερη μορφή το 1570 ως Η τραγωδία του Φέρεξ και Πόρεξ.
Θεωρείται ότι ο Νόρτον έγραψε τις τρεις πρώτες πράξεις και ο Σάκβιλ τις δύο τελευταίες.[4]
Υπόθεση
ΕπεξεργασίαΟ βασιλιάς των Βρετανών Γκόρμποντουκ, ανακοινώνει την απόφασή του να μοιράσει το βασίλειο στους γιους του Φέρεξ και Πόρεξ, αν και οι σύμβουλοί του είναι αντίθετοι, καθώς θυμούνται τα καταστροφικά αποτελέσματα ενός παρόμοιου εγχειρήματος όταν το βασίλειο μοιράστηκε μεταξύ των ξαδέρφων του Μόργκαν και Κούνενταγκ. Το ιστορικό επεισόδιο, που οδήγησε σε συγκρούσεις και τη δολοφονία του Μόργκαν, κάνει τον Γκόρμποντουκ να προβληματιστεί, αλλά δεν αλλάζει γνώμη και το βασίλειο μοιράζεται ανάμεσα στους δύο πρίγκιπες. Ο δόλιος σύμβουλος Έρμων συμβουλεύει τον Φέρεξ να καταλάβει τα εδάφη του αδελφού του, ενώ ο σύμβουλος Τίνταρ προειδοποιεί τον Πόρεξ ότι ο αδερφός του ετοιμάζεται για πόλεμο εναντίον του. Ο Πόρεξ τότε αποφασίζει να μην δώσει χρόνο στον αδερφό του να κάνει την πρώτη κίνηση και εισβάλλει στα εδάφη του. Όταν ο Γκόρμποντουκ πληροφορείται τα γεγονότα, αποφασίζει να επέμβει στρατιωτικά εναντίον των δύο γιων του για να αποκαταστήσει την ειρήνη. Ωστόσο, πριν προλάβει να δράσει, ο βασιλιάς λαμβάνει την είδηση του θανάτου του Φέρεξ.[5]
Η βασίλισσα Βιντένα, μητέρα των δύο πριγκίπων, αποφασίζει να πάρει εκδίκηση εναντίον του μικρότερου γιου της, καθώς πάντα προτιμούσε τον μεγαλύτερο γιο της Φέρεξ. Με ταραγμένα τα λογικά από τη θλίψη, η Βιντένα μαχαιρώνει τον Πόρεξ στον ύπνο του. Ο βίαιος θάνατος των δύο πριγκίπων και κληρονόμων του θρόνου πυροδοτεί λαϊκή εξέγερση κατά την οποία ο Γκόρμποντουκ και η Βιντένα σκοτώνονται. Ενώ οι ευγενείς οργανώνονται και καταπνίγουν τη λαϊκή εξέγερση με τρομερό τρόπο, ο Φέργκους, δούκας του Όλμπανι, διεκδικεί τον θρόνο. Οι αριστοκράτες αντιτίθενται σε αυτή τη διαδοχή, θεωρώντας τον Φέργκους ξένο εισβολέα, καθώς έχει συγκεντρώσει στρατό για να ενισχύσει τη διεκδίκησή του στο θρόνο, έτσι ξεσπάει εμφύλιος πόλεμος, που προκαλεί τον θάνατο πολλών από αυτούς και των απογόνων τους, αφήνοντας τη χώρα άδεια και ερειπωμένη για πολύ καιρό.[6]
Ένας σύμβουλος του Γκόρμποντουκ προτείνει να ενωθούν οι ευγενείς σε Κοινοβούλιο για να επιλέξουν τον νέο βασιλιά. Ο σύμβουλος Εύβουλος θρηνεί για την τραγωδία του βασιλείου και αναπολεί τους ειρηνικούς καιρούς πριν από τους πολέμους που προκλήθηκαν από την κακή ιδέα του Γκόρμποντουκ και δηλώνει ότι όλα θα είχαν αποτραπεί αν το βασίλειο βασιζόταν στο Κοινοβούλιο από την αρχή.
Το έργο τελειώνει με αυτό το μήνυμα για τον ζωτικό ρόλο του κοινοβουλίου στην αγγλική πολιτική και με την αισιόδοξη βεβαιότητα του Εύβουλου ότι οι αβέβαιοι καιροί θα δώσουν τη θέση τους σε μια νέα εποχή ευημερίας και δικαιοσύνης.[7]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Γκόρμποντουκ, Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα, τόμος 18, σελ. 141
- ↑ . «el.alegsaonline.com/Κενός στίχος».
- ↑ . «temple.org.uk/who-we-are/history/historical-articles/gorboduc-or-the-tragedy-of-ferrex-and-porrox/».
- ↑ . «britannica.com/topic/Gorboduc-by-Norton-and-Sackville».
- ↑ . «supersummary.com/gorboduc/summary/».
- ↑ . «resources.warburg.sas.ac.uk/Gorboduc.pdf» (PDF).
- ↑ . «elizabethandrama.org/the-playwrights/plays-of-historical-importance/gorboduc-by-thomas-norton-and-thomas-sackville/».