Γομφίος

Οι Γομφίοι είναι τρεις. Ο πρώτος και δεύτερος λέγονται τραπεζίτες, ο τρίτος λέγεται φρονιμίτης. Είναι τα τελευταία και συγχρόνως τα πιο περίπλοκα δόντια στα περισσότερα θηλαστικά. Αλέθουν τις τροφές και ως εκ τούτου προέρχεται το λατινικό όνομα mola που σημαίνει μύλος.

Τα δόντια:
 1. Τομείς
 2. Κυνόδοντες
 3. Προγόμφιοι (1ος και 2ος)
 4. Γομφίοι (1ος, 2ος, φρονιμίτης)

Γομφίος

Γομφίος

Οι γομφίοι των ανθρώπων

Οι ενήλικοι άνθρωποι έχουν δώδεκα τραπεζίτες, τρεις σε κάθε πλευρά στην πάνω και κάτω γνάθο. Η θέση τους είναι στο πίσω μέρος του στόματος. Ο τρίτος τραπεζίτης σε κάθε ομάδα λέγεται φρονιμίτης. Είναι το τελευταίο δόντι που βγαίνει, αφού εμφανίζεται σε ηλικία είκοσι χρονών, αν και αυτό ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Οι γομφίοι των άλλων σπονδυλωτών

Οι τραπεζίτες διαφέρουν αρκετά στα διάφορα ζώα, έτσι υπάρχουν πολλοί όροι για την περιγραφή τους:

• Tribosphenic: Αυτό το είδος απαντάται στα εντομοφάγα και στους νεαρούς πλατύποδες. Οι τραπεζίτες της άνω γνάθου έχουν τρεις συνεχόμενες κορυφές, ενώ οι τραπεζίτες της κάτω γνάθου έχουν δύο συνεχόμενες κορυφές και μία τρίτη στο πλάι.
• Quadrate: Αυτό το είδος συναντάται στους ανθρώπους και σε διάφορα άλλα είδη. Έχουν τέσσερις κορυφές που είναι καταταγμένες σε ορθογώνιο σχήμα, ενώ μερικές φορές μπορεί να υπάρχει και μια πέμπτη κορυφή.
• Bunodont: Αντί για αιχμηρές κουφές, εδώ έχουμε στρογγυλεμένους λόφους. Το ολόκληρο δόντι καλύπτεται από σμάλτο, και το συναντάμε περισσότερο στον χοίρο, την αρκούδα αλλά και στους ανθρώπους.
• Hypsodont: Αυτό το είδος τραπεζίτη είναι κεκαλυμμένο με πάρα πολύ σμάλτο και συναντάται στα μηρυκαστικά θηλαστικά που χρησιμοποιούν τα δόντια τους πάρα πολύ πολύ, όπως π.χ. το άλογο.
• Zalambdodont: Το δόντι έχει δύο κορυφογραμμές που συναντιούνται σχηματίζοντας μια γωνία, όπως το σχήμα του γράμματος λάμδα.
• Dilambdodont: το ίδιο με το προηγούμενο, αλλά υπάρχουν δύο γωνίες λάμδα στο κάθε δόντι.
• Lophodont: ...
• Selenodont: Το δόντι έχει μια ημισεληνοειδή κορυφογραμμή, μία ή και περισσότερες.
• Loxodont: Το δόντι έχει διάφορες παράλληλες πλάγιες κορυφογραμμές στην επιφάνειά του. Υπάρχει και ένα είδος ελέφαντα που ονομάζεται έτσι, για αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα.

Εικόνες

• 
  Οδοντοστοιχία
• 
  Αριστερή πλευρά. Εξωτερική άποψη.
• 
  Κάτω γνάθος. Άνω άποψη.
• 
  Οδοντοστοιχία. Δεξιά άποψη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The Diversity of Cheek Teeth