Γουίλιαμ Άνταμς
Ο Γουίλιαμ Άνταμς (William Adams, 24 Σεπτεμβρίου 1564 – 16 Μαΐου 1620), γνωστός στην ιαπωνική ως Μιούρα Αντζίν (三浦按針), δηλαδή «ο πλοηγός της Μιούρα», ήταν ο πρώτος Άγγλος στην ιστορία που έφθασε στην Ιαπωνία. Ο Άνταμς ήταν τότε πλοηγός σε έναν εμπορικό στολίσκο Ολλανδών της μετέπειτα Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών σε ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό. Μετά από περιπέτειες, μόνο το ένα πλοίο έφθασε σε κακή κατάσταση στην Ιαπωνία, όπου δεν επιτράπηκε στον Άνταμς να φύγει από τη χώρα. Τελικώς ο Άνταμς έγινε (μαζί με έναν από τους Ολλανδούς συνταξιδιώτες του), ένας από τους πρώτους ξένους σαμουράι στην ιαπωνική ιστορία, εγκαταστάθηκε στην Ιαπωνία μέχρι τον θάνατό του και πραγματοποίησε τέσσερα εξερευνητικά και εμπορικά ταξίδια για λογαριασμό των Ιαπώνων στη νοτιοανατολική Ασία. Υπήρξε ένας από τους ξένους που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στην Ιαπωνία μέχρι τον 18ο αιώνα.[5] Αρκετά από τη ζωή του εκεί είναι γνωστά από μερικές ιδιόμορφες επιστολές του ως μοναδική πηγή.
| Γουίλιαμ Άνταμς | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | William Adams (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 24 Σεπτεμβρίου 1564 Τζίλιγχαμ |
| Θάνατος | 16 Μαΐου 1620[1][2][3] Χιράντο |
| Τόπος ταφής | Tsukayama park |
| Κατοικία | Nihonbashi-Muromachi |
| Παρατσούκλι | 三浦按針 και 按針様 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Αγγλίας |
| Θρησκεία | Αγγλικανική Εκκλησία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά[4] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | εξερευνητής ναυτικός πλοηγός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Τζόζεφ Άνταμς |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | Βασιλικό Ναυτικό του Ηνωμένου Βασιλείου |
| Πόλεμοι/μάχες | Ισπανική Αρμάδα |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο βίος του στην Αγγλία και τα πρώτα ταξίδια Επεξεργασία
Ο Άνταμς γεννήθηκε στο Τζίλινγκαμ του Κεντ και έμεινε ορφανός από πατέρα σε ηλικία δώδεκα ετών, οπότε τον πήρε ως μαθητευόμενο ο Νίκολας Ντίγκινς στο ναυπηγείο του στο Λάιμχαουζ του Λονδίνου, για μια θαλασσινή σταδιοδρομία.[6] Πέρασε τα επόμενα δώδεκα χρόνια της ζωής του μαθαίνοντας ναυπηγική[7] και αστρονομική ναυσιπλοΐα.[7]
Με την Αγγλία σε πόλεμο με την Ισπανία, ο Άνταμς πήγε για αρχή της σταδιοδρομίας του στο Βασιλικό Ναυτικό, υπό τον σερ Φράνσις Ντρέικ, όπου υπηρέτησε στο πλοίο ανεφοδιασμού «Richarde Dyffylde».[7] Το 1588 είναι καταγεγραμμένο ότι πήρε ως σύζυγό του τη Μαίρυ Χυν (Mary Hyn).[7] και λίγο αργότερα μπαρκάρισε ως πλοηγός για την αγγλική Εταιρεία της Μπαρμπαριάς.[7] Από αυτή του τη θέση, πηγές των Ιησουιτών ισχυρίζονται ότι ο Άνταμς συμμετείχε σε διετή εξερευνητική αποστολή στην Αρκτική.[7] Ωστόσο η αλήθεια αυτού του ισχυρισμού είναι αμφίβολη, αφού ο ίδιος δεν αναφέρει κάτι τέτοιο στην κυρίως αυτοβιογραφική επιστολή του από την Ιαπωνία.[8]
Το ταξίδι του με τους Ολλανδούς Επεξεργασία
Προσελκυσμένος από το ολλανδικό εμπόριο με τις Ινδίες, ο 34χρονος τότε Άνταμς ζήτησε και προσλήφθηκε ως α΄ πλοηγός μαζί με τον αδελφό του Τόμας σε έναν στολίσκο πέντε πλοίων, που είχε προορισμό τον Ειρηνικό Ωκεανό και απέπλευσε από την ολλανδική νήσο Τέσελ στα μέσα του 1598.
Επικεφαλής της αποστολής ήταν ο Ζακ Μαχού, αλλά πέθανε σύντομα από πυρετό και τον διαδέχθηκε ο Σιμόν ντε Κόρντες. Κύριος σκοπός τους ήταν οι δυτικές ακτές της Νότιας Αμερικής[9], όπου θα αντάλλασσαν τα εμπορεύματά τους με ασήμι. Μόνο σε περίπτωση αποτυχίας θα κατευθύνονταν προς την Ιαπωνία.[10]
Μετά από μακρά παραμονή στις ακτές της Αφρικής, καθώς μαστιζόταν από πυρετούς[11], μετά από σκορβούτο[12] και τέλος από πείνα, η αποστολή έφθασε στις 10 Μαρτίου 1599 στον Ρίο ντε λα Πλάτα της Αργεντινής[13] Στις αρχές Απριλίου έφθασαν στο πιο επικίνδυνο σημείο του ταξιδιού: τον Πορθμό του Μαγγελάνου.[14] Εκεί συνάντησαν δυσμενή άνεμο, που επέμεινε επί τετράμηνο. Μπορεί να έτρωγαν φώκιες, πιγκουίνους, πάπιες και ψάρια, αλλά περίπου διακόσια μέλη των πληρωμάτων των πλοίων πέθαναν από το κρύο, ώσπου στις 23 Αυγούστου ο καιρός βελτιώθηκε.[15] Φθάνοντας επιτέλους στον Ειρηνικό Ωκεανό στις 3 Σεπτεμβρίου, η κακοτυχία συνεχίσθηκε: Μια θύελλα απομάκρυνε τα πλοία πολύ το ένα από το άλλο, με αποτέλεσμα τα δύο να χάσουν για πάντα την επαφή με τα άλλα τρία. Στο Νησί Μότσα ή στο Πούντα δε Λαβαπιέ κοντά στην Κονσεπσιόν της Χιλής, ένας Ισπανός αξιωματικός προμήθευσε τα πεινασμένα πληρώματα των δύο πλοίων με τρόφιμα, έτσι όμως οι Ολλανδοί θεώρησαν υποχρέωσή τους να τον βοηθήσουν στον αγώνα κατά των Αραουκανών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 23 ή 27 μέλη της αποστολής, ανάμεσά τους ο Τόμας Άνταμς, ο αρχηγός της αποστολής Σιμόν ντε Κόρντες και ο κυβερνήτης του δεύτερου πλοίου Χέριτ φαν Μπέουνινχεν. Τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής αποφάσισαν να διασχίσουν τον Ειρηνικό και στις 27 Νοεμβρίου 1599 τα δύο πλοία απέπλευσαν για την Ιαπωνία. Αργότερα κατά τη διάρκεια του μακρού αυτού ταξιδιού, στα τέλη Φεβρουαρίου του 1600, έπεσαν σε τυφώνα, που βύθισε το ένα πλοίο αύτανδρο.
Η άφιξη στην Ιαπωνία Επεξεργασία
Τον Απρίλιο του 1600, λίγο προτού συμπληρώσει 20 μήνες ταξιδιού, το τελευταίο πλοίο, το Liefde, αγκυροβόλησε έξω από τη νήσο Κιούσου της Ιαπωνίας με κυβερνήτη τον Γιάκομπ Κβάκερνεκ (Jacob Quaeckernaeck, 1543-1606), με τον Γουίλιαμ Άνταμς και άλλους 21 εξαντλημένους επιζήσαντες. Το φορτίο του ήταν 11 μπαούλα με εμπορεύματα: χονδρό μάλλινο ύφασμα, ματογυάλια, γυάλινες χάντρες, καθρέφτες, μεταλλικά εργαλεία και όπλα: καρφιά, σίδηρος, σφυριά, 19 κανόνια, 5.000 μπάλες κανονιού, 500 μουσκέτα και τρία μπαούλα με πανοπλίες.
Οι εννέα επιζήσαντες που μπορούσαν να σταθούν όρθιοι αποβιβάσθηκαν στις 19 Απριλίου κοντά στο Μπούνγκο, το σημερινό Ουσούκι του Νομού Όιτα. Εκεί τους συνάντησαν Ιάπωνες κάτοικοι της περιοχής και Πορτογάλοι Ιησουίτες ιεραπόστολοι. Οι Ιησουίτες ισχυρίσθηκαν αμέσως ότι το πλοίο του Άνταμς ήταν πειρατικό και ότι το πλήρωμά του θα έπρεπε να εκτελεσθεί γιατί ήταν πειρατές. Το πλοίο κατασχέθηκε και το πλήρωμα φυλακίσθηκε στο Κάστρο της Οσάκα μετά από διαταγή του Τοκουγκάβα Ιεγιάσου, άρχοντα (νταΐμιο) του Έντο και μελλοντικού σόγκουν.
Ο Άνταμς συνάντησε τον Ιεγιάσου στην Οσάκα τρεις φορές τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1600. Οι γνώσεις του Άνταμς σχετικώς με τα πλοία, τη ναυπηγική και τη μαθηματική πλοήση είχαν μεγάλη ανταπόκριση από πλευράς του Ιεγιάσου:
Ερχόμενος ενώπιον του άρχοντα, εκείνος με καλόειδε και φάνηκε απίστευτα ευμενής. Μού έκανε πολλά νοήματα, κάποια από τα οποία κατάλαβα και κάποια όχι. Στο τέλος ήρθε ένας Ιάπωνας που μπορούσε να μιλήσει πορτογαλικά. Μέσω αυτού, ο άρχοντας μού ζήτησε να μάθει από ποια γη καταγόμουν και τι μας είχε παρακινήσει να έρθουμε στη χώρα του, που ήταν τόσο μακριά. Του έδειξα το όνομα της χώρας μας και ότι αυτή είχε από μακρού αναζητήσει τις Ανατολικές Ινδίες, και πως επιθυμούσε φιλία με όλους τους βασιλιάδες και κυριάρχους μέσα από το εμπόριο, έχοντας ποικιλία αγαθών άγνωστων σε κείνες τις χώρες… Μετά με ρώτησε εάν η χώρα μας είχε πολέμους. Του απάντησα μάλιστα, με τους Σπανιόλους και τους Πορτογάλους, όντας σε ειρήνη με όλα τα άλλα έθνη. Παραπέρα με ρώτησε σε τι πίστευα. Τού απάντησα «στον Θεό που έκανε τον ουρανό και τη Γη». Με ρώτησε και ποικίλες άλλες ερωτήσεις για θρησκείες και για πολλά άλλα, όπως από ποια διαδρομή φθάσαμε στην Ιαπωνία. Διαθέτοντας έναν παγκόσμιο χάρτη, του έδειξα: από τον Πορθμό του Μαγγελάνου. Στο σημείο αυτό απόρησε και σκέφθηκε ότι του έλεγα ψέματα. Κι έτσι, από το ένα θέμα στο άλλο, έμεινα μαζί του μέχρι τα μεσάνυχτα. (από την επιστολή του Γουίλιαμ Άνταμς προς τη σύζυγό του)[16]
Ο Ανταμς γράφει μετά ότι ο Ιεγιάσου αρνήθηκε το αίτημα των Ιησουιτών για εκτέλεσή τους και διέταξε το πλήρωμα να οδηγήσει το ολλανδικό πλοίο από το Μπούνγκο στο Έντο, όπου, σαπισμένο και μη επιδεχόμενο επιδιορθώσεων, βυθίστηκε.
Ναυπηγός και σαμουράι Επεξεργασία
Το 1604 ο Ιεγιάσου διέταξε τον Άνταμς και τους συντρόφους του να βοηθήσουν τον Μουκάι Σόγκεν Ταντακάτσου, διοικητή του ναυτικού της Ουράγκα, να ναυπηγήσει το πρώτο στην ιστορία πλοίο δυτικού τύπου της Ιαπωνίας. Αυτό το πλοίο ναυπηγήθηκε στο λιμάνι Ιτό στην ανατολική ακτή της χερσονήσου Ίζου, από ντόπιους ξυλουργούς, και είχε εκτόπισμα 80 τόνους. Χρησιμοποιήθηκε για περιπολίες της ακτής της Ιαπωνίας. Το επόμενο έτος ο σόγκουν πλέον Ιεγιάσου διέταξε τη ναυπήγηση ενός μεγαλύτερου σκάφους, των 120 τόνων. Ακόμα και αυτό ήταν μικρότερο από το Liefde, που είχε εκτόπισμα 150 τόνους. Κατά τον Άνταμς, ο Ιεγιάσου «ανέβηκε πάνω στο πλοίο για να το δει και η εικόνα του τον ευχαρίστησε πολύ».[16] Το 1610 αυτό το πλοίο των 120 τόνων δανείσθηκε σε Ισπανούς ναυτικούς που είχαν ναυαγήσει. Μετά τη ναυπήγησή του, ο Ιεγιάσου προσκάλεσε τον Άνταμς να επισκέπτεται το ανάκτορό του όποτε ήθελε, αρκεί ο ίδιος να ήταν μέσα.[16]
Και άλλοι επιζήσαντες του Liefde έτυχαν καλής συμπεριφοράς και τους επιτράπηκε να επιδοθούν στο εμπόριο με το εξωτερικό. Οι περισσότεροι έφυγαν από την Ιαπωνία το 1605. Το 1609 ο Άνταμς ήρθε σε επαφή[17] με τον προσωρινό κυβερνήτη των Φιλιππίνων Ροδρίγο δε Βιβέρο υ Αμπερουθία εκ μέρους του Ιεγιάσου, ο οποίος ήθελε επαφές απευθείας εμπορίου με τη Νέα Ισπανία. Ανταλλάχθηκαν επιστολές σε φιλικό ύφος, που άρχισαν επίσημες σχέσεις ανάμεσα στην Ιαπωνία και τη Νέα Ισπανία.
Συνεχίζοντας την εύνοια προς τον Άνταμς, ο σόγκουν τον διόρισε διπλωματικό και εμπορικό σύμβουλό του, εκχωρώντας του μεγάλα προνόμια. Τελικώς, ο Άνταμς έγινε προσωπικός του σύμβουλος πάνω σε όλα τα θέματα που σχετίζονταν με τον Δυτικό πολιτισμό και τις Δυτικές δυνάμεις, ενώ αντικατέστησε τον Ιησουίτη πατέρα Ζουάου Ροντρίγκες ως ο επίσημος διερμηνέας του.
Παρά το ότι ο Άνταμς είχε σύζυγο και τέκνα στην Αγγλία, ο Ιεγιάσου τού απαγόρευσε να φύγει από την Ιαπωνία. Τού δώρισε δυο ξίφη που αντιπροσώπευαν την ιδιότητα του σαμουράι. Ο σόγκουν ανεκήρυξε ότι ο πλοηγός Άνταμς είχε πεθάνει και ότι ο Μιούρα Αντζίν (三浦按針), ένας σαμουράι, είχε γεννηθεί από αυτόν. Κατά τον σόγκουν, αυτή η πράξη «ελευθέρωνε» τον Άνταμς στο να υπηρετήσει μονίμως το σογκουνάτο, καθιστώντας νομικά χήρα τη σύζυγό του στην Αγγλία (ο Άνταμς κατάφερνε να της στέλνει τακτικά οικονομική στήριξη μετά το 1613 δια των ολλανδικών και αγγλικών εμπορικών εταιρειών). Επίσης του δόθηκε ο τίτλος του χαταμότο («σημαιοφόρου»), μια θέση μόνιμου μέλους σαμουράι της αυλής του σόγκουν.[18]
Ο Άνταμς τότε πήρε ως σύζυγό του την Ο-γιούκι (お雪), υιοθετημένη[19] κόρη του Μαγκόμε Καγκέγιου, αξιωματούχου των οδών. Απέκτησαν μαζί έναν γιο, τον Τζόζεφ, και μία κόρη, τη Σουζάνα.
Αλλά και υλικώς ο Άνταμς αποζημιώθηκε πλουσιοπάροχα: του δόθηκε ένα τσιφλίκι στο Χέμι (逸見), μέσα στα σημερινά όρια της πόλεως Γιοκοσούκα, «με ογδόντα ως ενενήντα εργάτες της γης» ως δουλοπάροικούς του (όπως γράφει σε γράμμα του). Η αξία της γης αποτιμάτο σε 250 «κόκου» (ένα μέτρο της ετήσιας προσόδου της σε ρύζι, 1 κόκου οριζόταν ως η ποσότητα ρυζιού που επαρκούσε για τη διατροφή ενός ανθρώπου επί ένα έτος). Ακόμα καλύτερα, βρισκόταν δίπλα στο λιμάνι της Ουράγκα, το παραδοσιακό σημείο εισόδου στον κόλπο του Τόκιο, και καταγράφηκε ότι από εκεί ο Άνταμς έκανε ντηλς με τα φορτία των ξένων πλοίων. Στο τέλος έγραψε: «ο Θεός προνόησε για μένα μετά τη μεγάλη μου δυστυχία», εννοώντας το γεμάτο συμφορές ταξίδι που τον είχε φέρει στην Ιαπωνία.
Ο Άνταμς με τη σειρά του είχε σε μεγάλη υπόληψη τον ιαπωνικό λαό και πολιτισμό:
Οι άνθρωποι αυτής της γης της Ιαπωνίας είναι καλής φύσεως, ευγενικοί πέρα από κάθε μέτρο, όσο και γενναίοι στον πόλεμο. Η δικαιοσύνη τους απονέμεται με αυστηρότητα χωρίς κάποια μεροληψία στους παραβάτες των νόμων. Κυβερνώνται εξαιρετικά πολιτισμένα, καλύτερα από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο εξ επόψεως δημοσίας διοικήσεως. Ο λαός είναι πολύ δεισιδαίμονας στη θρησκεία του, και έχει ποικίλες δοξασίες.[20]
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Άνταμς πραγματοποίησε τέσσερα εξερευνητικά και εμπορικά ταξίδια για λογαριασμό των Ιαπώνων και της Αγγλικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών στη νοτιοανατολική Ασία:
Θάνατος και κληρονομιά Επεξεργασία
Ο Γουίλιαμ Άνταμς πέθανε σε ηλικία 55 ετών στο Χιράντο, κοντά στο Ναγκασάκι και τιμητική στήλη του σώζεται ακόμα στο Ναγκασάκι-κεν. Το 2019 Ιάπωνες αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη οστών σε σημείο του Πάρκου του Χιράντο[21] και, σύμφωνα με ανακοινώσεις στα ΜΜΕ τον Μάιο του 2020, τα οστά αυτά είχαν ταυτοποιηθεί ως ανήκοντα στον Γουίλιαμ Άνταμς, μετά από επιστημονικές εξετάσεις[22]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12389756b. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6k9537g. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 7470767. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12389756b. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Foster Rhea Dulles (1931). Eastward Ho! The First English Adventurers to the Orient. σελ. 127.
- ↑ William Dalton: Will Adams, The First Englishman in Japan (1861), πρόλογος, σελ. vii
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Giles Milton: Samurai William: The Adventurer Who Unlocked Japan, 2011, Hachette UK, Κεφάλαιο 5
- ↑ Thomas Rundall: Narratives of Voyages Towards the North-West in Search of a Passage to Cathay and India (1849), xiv-xv, xx
- ↑ Αρχεία της Πόλεως του Άμστερνταμ, NA 5057-93, f. 89-92, not. J.F. Bruijningh, μεταγρ. R. Koopman, Zaandam
- ↑ Hendrik Doeff: Recollections of Japan, orig. Herinneringen uit Japan, 1833.
- ↑ Giles Milton: Samurai William: The Adventurer Who Unlocked Japan
- ↑ The Dutch Discovery of Japan: The True Story Behind James Clavell's Famous ... by Dirk J. Barreveld, p. 70
- ↑ Dirk J. Barreveld: The Dutch Discovery of Japan: The True Story Behind James Clavell's Famous..., σελ. 74
- ↑ Samurai William: The Adventurer Who Unlocked Japan
- ↑ F.C. Wieder (επιμ.): De reis van Mahu en De Cordes door de straat van Magalhaes naar Zuid-Amerika en Japan, 1598-1600 (Werken uitgegeven door de Linschoten Vereeniging, XXI-XXIII, Χάγη 1923-1925).
- ↑ 16,0 16,1 16,2 Letters Written by the English Residents in Japan, 1611-1623, with Other Documents on the English Trading Settlement in Japan in the Seventeenth Century, N. Murakami & K. Murakawa (επιμ.), The Sankosha, Τόκιο 1900, σσ. 23-24.
- ↑ Hiromi Rogers (2016). Anjin - The Life and Times of Samurai William Adams, 1564-1620. σελ. 159.
On 30 September 1609 Ieyasu sent Adams to the Onjuku Harbour… there Adams saw the wrecked vessel, the San Francisco, which had drifted into Japanese waters on 25 July [and met Rodrigo to whom he was assigned as interpreter].
- ↑ Nussbaum, Louis Frédéric et al. (2005): «Hatamoto» στην Japan encyclopedia, σελ. 297., σ. 297, στα Google Books; n.b., Louis-Frédéric is pseudonym of Louis-Frédéric Nussbaum, see Deutsche Nationalbibliothek Authority File Αρχειοθετήθηκε 24 May 2012 at Archive.is.
- ↑ Hiromi Rogers (2016). Anjin - The Life and Times of Samurai William Adams, 1564-1620. σελ. 121.
- ↑ Γράμμα του Άνταμς στον Μπάνταμ, 1612
- ↑ Parry, Richard Lloyd (2019-04-03). «Final resting place of sailor who inspired TV's Shogun». The Times (Λονδίνο) (72811): σελ. 3.
- ↑ https://www.telegraph.co.uk/news/2020/05/16/first-english-national-visit-japan-became-honorary-samurai-formally/
Πηγές Επεξεργασία
- Το λήμμα «Άνταμς Γουλιέλμος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελ. 805