Γυναίκες στην ιατρική
Η παρουσία των γυναικών στην ιατρική, ιδιαίτερα στους τομείς της χειρουργικής και των οικογενειακών γιατρών, έχει εντοπιστεί ήδη από την πρώιμη ανθρώπινη ιστορία. Τα επίπεδα, βέβαια, συμμετοχής τους σε σύγκριση με τους άνδρες είναι χαμηλότερα και ποικίλλουν ανάλογα με τη φυλή, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και τη γεωγραφία. Οι άτυπες, όμως, πρακτικές ιατρικής των γυναικών σε ρόλους, όπως οι φροντιστές ή ως συναφείς επαγγελματίες υγείας, ήταν ευρέως διαδεδομένες.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα, οι περισσότερες χώρες του κόσμου παρέχουν ίση πρόσβαση στην ιατρική εκπαίδευση. Δεν διασφαλίζουν, όμως, όλες οι χώρες ίσες ευκαιρίες απασχόλησης και η ισότητα των φύλων δεν έχει ακόμη επιτευχθεί στις ιατρικές ειδικότητες σε όλο τον κόσμο.[1]
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΑρχαία Ιατρική
ΕπεξεργασίαΗ συμμετοχή των γυναικών στον τομέα της ιατρικής έχει καταγραφεί σε πολλούς πρώιμους πολιτισμούς. Μία Αιγύπτια της Πρώιμης Δυναστεικής Περιόδου ή του Παλαιού Βασίλειου της Αιγύπτου, γνωστή ως Μερίτ-Πταχ, περιγράφεται σε μια επιγραφή ως «επικεφαλής ιατρός» και είναι η πρώτη γυναίκα που ονομάζεται στην ιστορία της επιστήμης.[2]
Η Αγαμήδη, πριν από τον Τρωικό Πόλεμο, αναφέρεται από τον Όμηρο ως εκείνη που γνώριζε όλα τα βότανα και τις θεραπευτικές ιδιότητες τους. Ενώ τον 4ο αιώνα π.Χ., στην Αθήνα, ασκούσε νόμιμα την ιατρική η Αγνοδίκη. Η Μητροδώρα, αντίστοιχα, ήταν γιατρός και θεωρήθηκε η πρώτη συγγραφέας ιατρικού βιβλίου. Το βιβλίο της, Περὶ τῶν γυναικείων παθῶν, είναι το παλαιότερο ιατρικό βιβλίο που γράφτηκε από γυναίκα και, υπάρχουν αναφορές σε αυτό από άλλες γυναίκες γιατρούς. Παρά το γεγονός ότι τα γραπτά της φανερώνουν σαφή επιρροή από το έργο του Ιπποκράτη, υποδεικνύουν τη συνεισφορά της στην ιατρική θεωρία και αιτιολογία.[3]
Μεσαιωνική Ευρωπαϊκή Ιατρική
ΕπεξεργασίαΟι γυναίκες του Μεσαίωνα συμμετείχαν σε θεραπευτικές τεχνικές και αποκτούσαν ιατρικές ικανότητες. Με αυτόν τον τρόπο, κατά τη διάρκεια της περιόδου, κατείχαν θέσεις ιατρικού προσωπικού. Εργάζονταν, ειδικότερα, ως βοτανολόγοι, ως μαίες, ως χειρουργοί και ως νοσοκόμες.[4] Οι μαίες αποτελούσαν περίπου το ένα τρίτο των γυναικών ιατρών. Υπήρχε σχετικός κώδικας ο οποίος ανέφερε ότι οι άνδρες δεν συμμετέχουν στην ιατρική περίθαλψη των γυναικών και οι γυναίκες δεν συμμετείχαν στην υγειονομική περίθαλψη των ανδρών.[5]
Στη Νάπολη της Ιταλίας, μεταξύ του 1273 και του 1410, έχουν καταγραφεί 24 γυναικεία ονόματα που περιγράφονται ως χειρουργοί.[6] Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις στις οποίες δεν έχουν καταγραφεί οι δραστηριότητές τους, όπως όταν ασκούνταν σε αγροτικές περιοχές ή όπου υπήρχε περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη. Κατά τον 13ο αιώνα, που ιδρύθηκαν σχολές ιατρικής, οι γυναίκες αποκλείστηκαν από την προηγμένη ιατρική εκπαίδευση. Γιατί η αδειοδότηση άρχισε να απαιτεί κληρικούς όρκους για τους οποίους οι γυναίκες δεν ήταν επιλέξιμες.[4] Γεγονός που δημιούργησε αντιπαλότητες και, που οδήγησαν σε κατηγορίες παράνομων πρακτικών από άνδρες, ώστε να θέσουν υπό αμφισβήτηση τα κίνητρα των γυναικών. Όσες δεν είχαν κατηγορηθεί για κακή πρακτική, θεωρούνταν «μάγισσες» τόσο από τους κληρικούς όσο και από τις πολιτικές αρχές.[4]
Μεσαιωνική Ισλαμική Ιατρική
ΕπεξεργασίαΓια τον μεσαιωνικό ισλαμικό κόσμο, λίγες πληροφορίες είναι γνωστές για τις γυναίκες ιατρούς, παρόλο που είναι πιθανό να συμμετέχουν τακτικά στην ιατρική πρακτική με κάποια ιδιότητα. Οι άνδρες συγγραφείς, ειδικότερα, αναφέρονται στην παρουσία γυναικών επαγγελματιών (a ṭabība) στην περιγραφή ορισμένων διαδικασιών ή καταστάσεων. Ο γιατρός Ανταλούσι αλ-Ζαχράουι, στα τέλη του 10ου έως τις αρχές του 11ου αιώνα, έγραψε ότι ορισμένες ιατρικές διαδικασίες δυσκόλευαν τους άνδρες γιατρούς γιατί έπρεπε να αγγίξουν τα γυναικεία γεννητικά όργανα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο άντρας ιατρός είχε την υποχρέωση είτε να βρει μια γυναίκα γιατρό, είτε έναν παθολόγο ευνούχο, είτε μια μαία που λάμβανε οδηγίες από εκείνον. Επομένως, η ύπαρξη γυναικών επαγγελματιών μπορεί να συναχθεί, αν και όχι ρητά, μέσω έμμεσων αποδείξεων.[7]
Δυτική Ιατρική στην Κίνα
Επεξεργασία
Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική που βασίζεται στη χρήση βοτάνων, βελονισμού, μασάζ και άλλων μορφών θεραπείας εφαρμοζόταν για χιλιάδες χρόνια. Το 19ο αιώνα, εισήχθη στην Κίνα, η Δυτική ιατρική. Λόγω του κοινωνικού εθίμου ότι οι άνδρες και οι γυναίκες δεν πρέπει να είναι κοντά ο ένας στην άλλη, δημιουργήθηκε η ανάγκη για γυναίκες γιατρούς. Μία από αυτές ήταν η Σιγκούρνι Τρασκ, που κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, ίδρυσε ένα νοσοκομείο στο Φουτσόου. Το έργο της συνεχίστηκε χάρη στην Χιου Κινγκ Ενγκ, την οποία προέτρεψε να σπουδάσει ιατρική στο Ουεσλεϊανό Κολέγιο Θηλέων του Οχάιο, με την πρόθεση να επιστρέψει και να ασκήσει τη Δυτική ιατρική στο Φουτσόου. Μετά την αποφοίτησή της, το 1899, η Χιου έγινε παθολόγος στο Νοσοκομείο Γούλστον Μεμόριαλ Χόσπιταλ του Φουτσόου και εκπαίδεψε αρκετές γυναίκες γιατρούς.[8]
Μια άλλη γυναίκα ιεραπόστολος, η Μαίρη Χάννα Φούλτον στάλθηκε από το Συμβούλιο Εξωτερικών Αποστολών της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας (ΗΠΑ) για να ιδρύσει το πρώτο ιατρικό κολέγιο για γυναίκες στην Κίνα. Γνωστό ως Ιατρικό Κολλέγιο Θηλέων Χάκετ, είχε έδρα το Κουανγκτσόου. Το κολέγιο λειτούργησε το 1902 και προσέφερε ένα τετραετές πρόγραμμα σπουδών. Μέχρι το 1915, υπήρχαν περισσότερες από 60 μαθήτριες[9]. Γνωστές απόφοιτοι ήταν η Τσάου Λι-σουν και η Ουόνγκ Γιουέν-χινγκ, και οι δύο αποφοίτησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1910 και, στη συνέχεια, ασκούσαν ιατρική στα νοσοκομεία της επαρχίας Κουανγκτόνγκ.
Σύγχρονη Ιατρική
Επεξεργασία
Οι γυναίκες, κατά τον 21ο αιώνα, έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο αλλά δεν έχουν ακόμη κατακτήσει την ισοτιμία στον ιατρικό κλάδο. Στις εκβιομηχανισμένες χώρες, η πρόσφατη έμφυλη ισότητα των φοιτητών ιατρικής δεν έχει ακόμη μετατραπεί σε επαγγελματική ισοτιμία. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες ιατρικές ειδικότητες, όπως η επεμβατική χειρουργική, που κυριαρχούν σημαντικά οι άνδρες. Ενώ σε άλλες ειδικότητες κυριαρχούν οι γυναίκες, όπως στην παιδιατρική και τη ψυχιατρική.[10] Οι γυναίκες, φυσικά, συνεχίζουν να κυριαρχούν και στη νοσηλευτική.
Στην βιοϊατρική έρευνα και την ακαδημαϊκή πορεία κυριαρχούν οι άντρες. Η έρευνα σχετικά με αυτό το ζήτημα ονομάζεται "φαινόμενο του διαρρεόμενου αγωγού", αγγλ. leaky pipeline. Σύμφωνα με τα στοιχεία της, ενώ οι γυναίκες έχουν επιτύχει ισοτιμία με τους άνδρες που εισέρχονται σε μεταπτυχιακές σπουδές, μια ποικιλία διακρίσεων τις αναγκάζει να εγκαταλείψουν σε κάποιο στάδιο της ακαδημαϊκής πορείας τους.[11]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Reichenbach, Laura; Brown, Hilary (2004-10-02). «Gender and academic medicine: impacts on the health workforce» (στα αγγλικά). BMJ 329 (7469): 792–795. doi:. ISSN 0959-8138. PMID 15459056. PMC PMC521007. https://www.bmj.com/lookup/doi/10.1136/bmj.329.7469.792.
- ↑ Moran, Michael E. (2014). Urolithiasis : a comprehensive history. New York, NY. σελ. 411. ISBN 978-1-4614-8196-6. 864022484.
- ↑ James, Sharon L. (2012). A Companion to Women in the Ancient World. Hoboken: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-5480-5. 773565113.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Minkowski, W L (1992-02). «Women healers of the middle ages: selected aspects of their history.» (στα αγγλικά). American Journal of Public Health 82 (2): 288–295. doi:. ISSN 0090-0036. PMID 1739168. PMC PMC1694293. http://ajph.aphapublications.org/doi/10.2105/AJPH.82.2.288.
- ↑ Green, Monica (1989-01). «Women's Medical Practice and Health Care in Medieval Europe» (στα αγγλικά). Signs: Journal of Women in Culture and Society 14 (2): 434–473. doi:. ISSN 0097-9740. https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/494516.
- ↑ Siraisi, Nancy G. (1990). Medieval & early Renaissance medicine : an introduction to knowledge and practice. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-76131-2. 55718481.
- ↑ H. Green, Monica (2003). Monica H. Green, "History of Science," Encyclopedia of Women and Islamic Cultures. Volume I: Methodologies, Paradigms and Sources. Leiden: E. J. Brill. σελ. 358-61.
- ↑ Burton, Margaret E. (1912). Notable women of modern China. New York, Chicago: Fleming H. Revell Company.
- ↑ College, Hackett Medical (1924). Hackett Medical College for Women, Turner Training School for Nurses, David Gregg Hospital for Women and Children: Bulletin, 1924-1925. The College.
- ↑ «Wayback Machine». web.archive.org. 9 Ιανουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021.
- ↑ Blickenstaff*, Jacob Clark (2005-10-01). «Women and science careers: leaky pipeline or gender filter?». Gender and Education 17 (4): 369–386. doi:. ISSN 0954-0253. https://doi.org/10.1080/09540250500145072.