Οι Δελφικοί Ύμνοι αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα από τα ελάχιστα δείγματα αρχαίας Ελληνικής μουσικής. Πρόκειται για δύο ύμνους αφιερωμένους στον θεό Απόλλωνα που βρίσκονται χαραγμένοι σε μάρμαρο στο Θησαυρό των Αθηναίων. Πιθανή χρονολογία είναι το 138 ή 128 π.Χ.[1] και εκδόθηκαν σε βιβλίο το έτος 1893-94.

Ο πρώτος ύμνος αφιερωμένος στο Απόλλωνα

Περιγραφή

Επεξεργασία

Ανάμεσα στις επιγραφές από τις οποίες είναι κατάγραφος ο νότιος τοίχος του Θησαυρού των Αθηναίων και οι οποίες στην πλειονότητά τους διασώζουν τιμητικά ψηφίσματα για τους πολίτες της Αθήνας, ξεχωρίζουν δύο επιγραφές που προκάλεσαν το ενδιαφέρον των επιγραφικών αρχικά, καθώς φάνηκε ότι αποτελούσαν ποιητικά κείμενα. Προσεκτικότερη μελέτη έδειξε ότι επρόκειτο για δύο αρχαίους ύμνους στον Απόλλωνα, από τους πενήντα περίπου γνωστούς ύμνους της αρχαίας Ελλάδας. Η συνεξέταση και άλλων επιγραφών από τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών αποκάλυψε ότι οι ύμνοι συντέθηκαν από τον αοιδό Αθήναιο, γιο του Αθηναίου και τον μουσικό Λιμήνιο, γιο του Θοίνου. Οι ύμνοι συντέθηκαν με αφορμή την Πυθαΐδα του 128 π.Χ., την τελετουργική πομπή των Αθηναίων προς τους Δελφούς. Γνωρίζουμε ότι ο ένας από τους δύο ύμνους βραβεύθηκε. Ανάμεσα στους στίχους διακρίνονται μουσικά σύμβολα, τα οποία μπόρεσαν να ερμηνευθούν από τους ειδικούς μουσικολόγους χάρη σε μία πραγματεία του Αλύπιου, μουσικογράφου της Ύστερης Αρχαιότητας (3ος αιώνας μ.Χ.). Ο πρώτος παιάνας αποτελούνταν από τέσσερις στροφές, εκ των οποίων οι τρεις σώζονται. Ο δεύτερος ήταν πολύ μεγαλύτερος, είχε εννέα στροφές και έκλεινε με “προσώδιον”, δηλαδή έναν θριαμβευτικό επίλογο. Το θέμα των παιάνων είναι φυσικά σχετικό με τα διάφορα περιστατικά από τη ζωή του θεού, όπως η γέννησή του, η έλευσή του στους Δελφούς κλπ. Εξυμνείται ακόμη και η συμβολή του θεού στην απόκρουση των Γαλατών.

Η πρόσληψη των ύμνων στον 20ό αιώνα

Επεξεργασία

Οι ύμνοι αυτοί αποτέλεσαν άμεσα αντικείμενο ενασχόλησης των μουσικολόγων και έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ερμηνείας τους με απομιμήσεις αρχαίων οργάνων. Η πρώτη φορά που ερμηνεύθηκαν μουσικά ήταν το 1894, έναν μόλις χρόνο μετά την ανακάλυψή τους, στο διεθνές αθλητικό συνέδριο για την καθιέρωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Παιάνας των Δελφών του έτους 138 π.Χ. είναι εξαιρετικό δείγμα εφαρμογής του Τετράχορδου.

Αποσπάσματα των ύμνων

Επεξεργασία
 
Η μελωδία του Παιάνα των Δελφών (μέρος Α') σε σύγχρονες νότες.



Απόσπασμα Β'[2] Νεοελληνική απόδοση
[Ελικώ]να βαθύδενδρον αι λά[χε]-
[τε Διός] έ[ρι]βρόμουου θύγατρες ευώλε[νοι.]



μόλε[τε], συνόμαιμον ίνα Φοιοίβον ωιδαεί-
σε μέλψητε χρυσοκόμαν, ός ανά δικορύν-
ια Παρνασσίδος ταάσδε πατέρας έδρανα μ[ε]-
τά κλυταιείς Δεελφίσιιν Κασταλγίδος



εουύδρου νάματ' επενίσεται, Δελφόν ανά
[πρ]ωώνα μααντειείον εφέπων πάγον.


...
Ακούστε με, κάτοικοι του παρθένου δάσους του Ελικώνα,
και σεις πολεμοχαρείς κόρες του Δία του αγέρωχου,


Ανοίξτε τις φτερούγες σας, και με λόγια μαγικά
πλανέψτε τον αδελφό σας, τον ξανθόμαλλο τον Φοίβο
που συνοδευόμενος από πανέμορφες παρθένες των Δελφών
ξεκινάει το ταξίδι του από τις δίδυμες κορφές του Παρνασσού
για να πάει στα κρυστάλλινα νερά της Κασταλίας


Αιωρούμενος πάνω από τους Δελφούς
και πάνω από το προφητικό βουνό.





 
Σύγχρονη αναπαράσταση με τη βοήθεια υπολογιστή. (Έχουν αποκατασταθεί οι νότες που λείπουν.)
Φωτογραφίες
 
Πρώτος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα,1η & 2η στροφή
Πρώτος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα,1η & 2η στροφή  
 
Πρώτος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα,3η στροφή
Πρώτος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα,3η στροφή  
 
Δεύτερος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα
Δεύτερος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα  
 
Δεύτερος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα
Δεύτερος Δελφικός ύμνος στον Απόλλωνα  

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Egert Pöhlmann: "Denkmäler altgriechischer Musik" = Erlanger Beiträge zur Sprach- und Kunstwissenschaft Bd.31, Nürnberg 1970
  2. Παύλος Διομήδης, επιμ. (1894). Εικονογραφημένη Εστία. Αθήνα: Γεώργιος Δροσίνης, Τυπογραφείο της Εστίας. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2010. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Anderson, W. and Mathiesen, Th.J., [2001]. "Limenius," Grove Music Online, edited by Laura Macy (Accessed 24 August 2005), (subscription access)
  • Bélis, A. (ed.). 1992. Corpus des inscriptions de Delphes, vol. 3: "Les Hymnes à Apollon". Paris: De Boccard. ISBN 2-86958-051-7.
  • Davison, A. T., and Willi Apel (eds.). 1949–50. Historical Anthology of Music. Two volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1949. ISBN 0-674-39300-7.
  • Pöhlmann, E., and West, M.L.. 2001. Documents of Ancient Greek Music: The Extant Melodies and Fragments", Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-815223-X.
  • Reinach, Th. 1893. "La Musique des hymnes de Delphes". Bulletin de Correspondance Hellénique 17:584–610.
  • Reinach, Th. 1926. "La Musique grecque". Paris: n.p.
  • Warrack, J. 2013. "Mandikian, Arda (1924?–2009)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford and New York: Oxford University Press (accessed 7 Sept 2015). (subscription required)
  • Weil, H. 1893. "Nouveaux fragments d'hymnes accompagnés de notes de musique". Bulletin de Correspondance Hellénique 17:569–83.
  • Weil, Henri. 1894. "Un Nouvel Hymn à Apollon". Bulletin de Correspondance Hellénique 18:345–62.
  • West, M[artin] L[itchfield]. 1992. Ancient Greek Music. Oxford: Clarendon Press; New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-814897-6 (cloth); ISBN 0-19-814975-1 (pbk).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  • Limenios: Paean and Processional: contains a photograph of the original engraved stone at Delphi.
  • Hymne à Apollon, Gabriel Fauré's accompaniment for harp, at IMSLP
  • Ensemble Kérylos a music group directed by scholar Annie Bélis and dedicated to the recreation of ancient Greek and Roman music. Notes on Ensemble Kérylos recording
  • Delphi Historical Information, including a description of the hymns