Δικαστικοί αγώνες για την κλιματική αλλαγή

Οι δικαστικοί αγώνες για την κλιματική αλλαγή (αγγλικά: climate change litigation‎‎), επίσης γνωστοί ως δικαστικοί αγώνες για το κλίμα, είναι αναδυόμενο σώμα περιβαλλοντικής νομοθεσίας που χρησιμοποιεί νομική πρακτική και εκδικασμένες υποθέσεις για περαιτέρω προσπάθειες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής από δημόσιους οργανισμούς, όπως οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες. Ενόψει της αργής εφαρμογής των πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι ακτιβιστές και οι δικηγόροι έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους να χρησιμοποιήσουν εθνικά και διεθνή δικαστικά συστήματα για να προωθήσουν την προσπάθεια.[2]

Η αύξηση του αριθμού των επιστημονικών μελετών για τις δικαστικές υποθέσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή είναι σε αντιστοιχία με τον αριθμό των δικαστικών υποθέσεων που παρατηρούνται σε δικαστικές αίθουσες, ειδικά μετά την υπόθεση Ίδρυμα Urgenda κατά του Κράτους των Κάτω Χωρών (Αναπροσαρμογή από Peel, J. & Osofsky, H. M., 2020: 25)[1]

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα νομικά πλαίσια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι όλο και περισσότερο διαθέσιμα μέσω της νομοθεσίας και ένα αυξανόμενο σώμα δικαστικών υποθέσεων έχει συσσωρευτεί σε ένα διεθνές σώμα δικαίου. Το σώμα αυτό συνδέει τη δράση για το κλίμα με τις νομικές προκλήσεις, που σχετίζονται με το συνταγματικό δίκαιο, το διοικητικό δίκαιο, το ιδιωτικό δίκαιο, τον νόμο περί της προστασίας των καταναλωτών ή τα ανθρώπινα δικαιώματα.[2] Πολλές από τις επιτυχημένες περιπτώσεις και προσεγγίσεις έχουν επικεντρωθεί στην προώθηση των αναγκών της δικαιοσύνης για το κλίμα και του κινήματος της νεολαίας για το κλίμα.

Μετά την απόφαση το 2019 στην υπόθεση Ίδρυμα Urgenda κατά του Κράτους των Κάτω Χωρών[3] το οποίο έδωσε δεσμευτικές προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής από την Ολλανδία, οδήγησε σε μια αυξανόμενη τάση των ακτιβιστικών υποθέσεων να κερδίζονται με επιτυχία στα παγκόσμια δικαστήρια.[4][1] Με βάση την έκθεση δικαστικών διαφορών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 2017, εντοπίστηκαν 884 υποθέσεις που υποβλήθηκαν σε 24 χώρες, όπου 654 περιπτώσεις στις ΗΠΑ και 230 περιπτώσεις σε όλες τις άλλες χώρες. Από την 1η Ιουλίου 2020, ο αριθμός των υποθέσεων σχεδόν διπλασιάστηκε με τουλάχιστον 1.550 υποθέσεις που υποβλήθηκαν σε 38 χώρες (39 μαζί με τα δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης), όπου περίπου 1.200 έχουν κατατεθεί στις ΗΠΑ και πάνω από 350 έχουν κατατεθεί σε όλες τις άλλες χώρες.[5][6]

Kοινοί τύποι αξιώσεων και ενεργειών Επεξεργασία

Οι τύποι των αξιώσεων και οι αιτίες της δράσης είναι ποικίλες,[2][7] όπως:

Συνταγματικό δίκαιο: αυτές οι διαφορές βασίζονται σε συνταγματικές υποχρεώσεις που οφείλει ένα κράτος στους πολίτες του. Για παράδειγμα, στην αξίωση του ιδρύματος Urgenda που ασκήθηκε κατά της ολλανδικής κυβέρνησης για παραβίαση του συνταγματικού της καθήκοντος να προστατεύσει τους πολίτες της από την κλιματική αλλαγή. Η ολλανδική κυβέρνηση αναγκάστηκε να διατάξει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 25% έως το τέλος του 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.[8]

Διοικητικό δίκαιο: αυτές οι ενέργειες περιλαμβάνουν γενικά τη δικαστική επανεξέταση της διοικητικής λήψης αποφάσεων από την ομοσπονδιακή, πολιτειακή ή τοπική αυτοδιοίκηση, συχνά σε σχέση με την έγκριση και την αδειοδότηση εγκρίσεων που χορηγούνται σε έργα υψηλών εκπομπών βάσει περιβαλλοντικών ή προγραμματικών νόμων. Ένα παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης περιλαμβάνει την προσφυγή ΜΚΟ στις δικαστικές αίθουσες στην υπόθεση R (ClientEarth (No 3)) κατά Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων του ΗΒ, όπου το Σχέδιο για την Ποιότητα του Αέρα του 2017 της Κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου κηρύχθηκε παράνομο. Το Διοικητικό Δικαστήριο διέταξε την κυβέρνηση του ΗΒ να εκπονήσει ένα συμπληρωματικό σχέδιο για τη μείωση των συγκεντρώσεων διοξειδίου του αζώτου σε ολόκληρη τη χώρα.[9]

Ιδιωτικό δίκαιο: αυτές οι διαφορές περιλαμβάνουν αιτίες δράσης όπως αμέλεια, ενόχληση, παράβαση, εμπιστοσύνη του κοινού και άδικο πλουτισμό. Για παράδειγμα, στην περίπτωση Rhode Island κατά Chevron Corp, η πολιτεία του Ρόουντ Άιλαντ στις ΗΠΑ μήνυσε 21 εταιρείες ορυκτών καυσίμων για συνεχή και μελλοντική βλάβη στην κλιματική αλλαγή, για λόγους όπως αμέλεια, δημόσια ενόχληση και παράβαση.[10]

Απάτη και προστασία των καταναλωτών: αυτές οι διαφορές συνήθως περιλαμβάνουν ισχυρισμούς απάτης και ψευδούς δήλωσης κατά εταιρειών για "πράσινη" διαφήμιση ή αποτυχία προειδοποίησης για τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση των προϊόντων τους. Για παράδειγμα, στην υπόθεση Γερμανική Ένωση Καταναλωτών κατά Volkswagen AG στη Γερμανία όπου ασκήθηκε αγωγή εκ μέρους των ιδιοκτητών αυτοκινήτων που ζητούσαν επανόρθωση για εξαπάτηση δοκιμής εκπομπών από την εταιρεία.[11]

Νόμος περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων: οι ισχυρισμοί αυτοί βασίζονται σε εσωτερικά ή διεθνή νομικά μέσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνήθως συνδέουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Φιλιππίνων έκρινε πρόσφατα ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες ορυκτών καυσίμων στον κόσμο θα μπορούσαν να θεωρηθούν υπεύθυνες για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών της λόγω της συμβολής τους στην κλιματική αλλαγή.[2]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Peel, Jacqueline; Osofsky, Hari M. (2020-10-13). «Climate Change Litigation» (στα αγγλικά). Annual Review of Law and Social Science 16 (1): 21–38. doi:10.1146/annurev-lawsocsci-022420-122936. ISSN 1550-3585. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev-lawsocsci-022420-122936. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 King· Mallett, Wood Mallesons-Daisy· Nagra, Sati. «Climate change litigation - what is it and what to expect? | Lexology». www.lexology.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  3. «Urgenda Foundation v. State of the Netherlands». Climate Change Litigation (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  4. «The Climate Justice movement across the globe | Greenpeace Philippines». web.archive.org. 6 Νοεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  5. «Global Climate Litigation Report: 2020 Status Review» (PDF). UN environment programme. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  6. «About». Climate Change Litigation (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  7. «Climate change litigation update» (στα Αγγλικά). Norton Rose Fulbright. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 
  8. State of the Netherlands (Ministry of Economic Affairs and Climate Policy) v Stichting Urgenda (Supreme Court of the Netherlands, No. 19/00135, 20 December 2019).
  9. R(ClientEarth (No 3)) v (1) Secretary of State for Environment, Food And Rural Affairs (2) The Secretary of State for Transport and (3) Welsh Ministers [2018] EWHC 315 (Admin) (England and Wales).
  10. State of Rhode Island v Shell Oil Prods. Co., et al (US 1st Cir. No. 19-1818).
  11. «Verbraucherzentrale Bundesverband (vzbv) klagt gegen Volkswagen AG». 20 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Climate litigation στο Wikimedia Commons