Δραστηριότητες καθημερινής ζωής
Ο όρος Δραστηριοτήτες Καθημερινής Ζωής (Δ.Κ.Ζ.) χρησιμοποιείται στον τομέα της Υγείας και πρόνοιας για να αναφερθεί στις καθημερινές δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης ενός ατόμου είτε εντός της κατοικίας του είτε σε εξωτερικούς χώρους, ή και τα δύο. Οι επαγγελματίες υγείας (ιατροί, εργοθεραπευτές, νοσηλευτές, κλπ.) συνήθως αναφέρονται στην ικανότητα ή την αδυναμία εκτέλεσης των δραστηριοτήτων αυτών ως μέτρηση της λειτουργικής κατάστασης ενός ατόμου, ιδίως όσον αφορά ασθενείς, ή άτομα με αναπηρία καθώς και ηλικιωμένους.[1]
Οι ΔΚΖ ορίζονται ως «τα πράγματα που συνήθως κάνουμε... όπως η προσωπική μας σίτιση, το να κάνουμε μπάνιο, το να ντυθούμε, να περιποιηθούμε-καλλωπιστούμε, να εργαστούμε, να ασχοληθούμε με τα οικιακά και να ψυχαγωγηθούμε στον ελεύθερο χρόνο μας." [2] Ένα πλήθος εθνικών ερευνών συλλέγει δεδομένα σχετικά με την κατάσταση των ΔΚΖ του πληθυσμού των ΗΠΑ.[3] Παρότι έχουν προταθεί βασικές κατηγορίες ΔΚΖ, το τι συγκεκριμένα συνιστά μία συγκεκριμένη ΔΚΖ σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον για ένα συγκεκριμένο άτομο μπορεί να διαφέρει.
Βασικές ΔΚΖ Επεξεργασία
Οι Βασικές ΔΚΖ αποτελούνται από καθήκοντα αυτοφροντίδας, μεταξύ των οποίων:[4]
- Χρήση Τουαλέτας και Υγιεινή Τουαλέτας
- Ένδυση
- Κατάποση/Βρώση
- Σίτιση
- Λειτουργική κινητικότητα
- Φροντίδα προσωπικού εξοπλισμού
- Προσωπική υγιεινή και περιποίηση
- Σεξουαλική δραστηριότητα
Instrumental ΔΚΖ Επεξεργασία
Οι Instrumental Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (iΔΚΖ) [Instrumental Activities of Daily Living-IADLs] δεν είναι απαραίτητες για θεμελιώδη λειτουργία, αλλά επιτρέπουν σε ένα άτομο να ζει ανεξάρτητα στην κοινότητα:[5]
- Οικιακή εργασία
- Παρασκευή Γεύματος
- Λήψη φαρμάκων
- Διαχείριση χρημάτων
- Αγορές για είδη παντοπωλείου (ψώνια) ή είδη ένδυσης
- Χρήση τηλεφώνου
- Χρήση της τεχνολογίας (κατά περίπτωση)
Oι νοσηλευτές ως οι καθ' ύλην αρμόδιοι για την προαγωγή και διατήρηση της ψυχοσωματικής υγείας του ατόμου αξιολογούν την ικανότητα του ατόμου να ανταποκρίνεται στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, αλλά και διατυπώνουν υπαρκτές και δυνητικές διαγνώσεις σε περίπτωση υπαρκτής ή δυνητικής δυσλειτουργίας με βάση το πρωτόκολλο της Ένωση Νοσηλευτικής Διάγνωσης Αμερικής (NANDA)[6] και προβαίνουν αυτόνομα ή σε συνεργασία με άλλους επαγγελματίες υγείας στις απαραίτητες ενέργειες.
Αξιολόγηση των ΔΚΖ Επεξεργασία
Υπάρχουν αρκετά εργαλεία αξιολόγησης, όπως η κλίμακα ΔΚΖ Katz [7], η κλίμακα Instrumental ΔΚΖ Lawton [8], η κλίμακα Δραστηριοτήτων Καθημερινής Ζωής του Μπρίστολ και η Κλίμακα Barthel.
Τα περισσότερα μοντέλα των υπηρεσιών υγείας χρησιμοποιούν στην πρακτική τους αξιολογήσεις ΔΚΖ, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών (ή θεσμικών) μοντέλων, όπως το μοντέλο νοσηλευτικής Roper-Logan-Tierney, καθώς και τα επικεντρωμένα-στον-ένοικο (resident-centered) μοντέλα, όπως το Πρόγραμμα Πλήρους Φροντίδας για Ηλικιωμένους, Program of All-Inclusive Care for the Elderly (PACE).
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Εργοθεραπεία
- Νοσηλευτική
- Υποβοηθούμενη διαβίωση
- Φροντίδα ενοίκων
- Σφαιρική Εκτίμηση Λειτουργικότητας
- Μακροχρόνια περίθαλψη
- Μακροπρόθεσμη ασφάλεια υγείας
- Οίκος ευγηρίας
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ "Activities of Daily Living Evaluation." Encyclopedia of Nursing & Allied Health . ed. Kristine Krapp. Gale Group, Inc., 2002. eNotes.com. 2006.Enotes Nursing Encyclopedia Αρχειοθετήθηκε 2011-05-27 στο Wayback Machine. Accessed on: 11 Oct, 2007
- ↑ «MedicineNet.com Medical Dictionary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ National Center for Health Statistics
- ↑ McDowell, I., and Newell, C. (1996). Measuring Health: A Guide to Rating Scales and Questionnaires , 2nd edition. New York: Oxford University Press
- ↑ Bookman, A., Harrington, M., Pass, L., & Reisner, E. (2007). Family Caregiver Handbook . Cambridge, MA: Massachusetts Institute of Technology.
- ↑ «North American Nursing Diagnosis Association».
- ↑ «Katz ADL scale» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ «Lawton IADL scale» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2011.